Âm nhạc - Nhịp cầu từ lịch sử
Sinh ra và trưởng thành trong giai đoạn đất nước còn nhiều biến động, Nguyễn Văn Sanh sớm ý thức rằng âm nhạc không chỉ để thưởng thức mà còn mang sứ mệnh truyền tải thông điệp lịch sử. Ông chia sẻ: Tôi luôn mong các bạn trẻ khi nghe nhạc sẽ thấy tự hào hơn vì đất nước mình có vị lãnh tụ thiên tài Hồ Chí Minh - Người được UNESCO vinh danh “Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam”.
Với ông, âm nhạc chính là chiếc cầu nối giữa thế hệ đi trước và lớp trẻ hôm nay, để họ cảm nhận rõ hơn niềm tự hào về Bác Hồ - Tấm gương vĩ đại của dân tộc. Trong 20 ca khúc viết về Bác Hồ, “Lời Người như thể nước non” là bài hát mà nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh trân trọng nhất.
Ông kể, bài hát gắn liền với kí ức về người mẹ hiền đã nhiều lần lo lắng khi thấy con trai dấn thân vào phong trào đấu tranh tuổi trẻ. Khi viết, ông chọn tiết tấu 3/4 vừa phải, giai điệu mang âm hưởng dân ca Nghệ Tĩnh, âm giai phù hợp với nội dung ca từ và bài hát kết thúc ở bậc 5. Tất cả như một lời tri ân dành cho Bác, cho mẹ và cho quê hương.
 |
| Tiến sĩ Nguyễn thị Đức chính là “chất xúc tác” quan trọng để nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh sáng tác về Bác |
Ca khúc không chỉ chứa đựng tình cảm sâu lắng mà còn đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của ông. Ca khúc “Lời Người như thể nước non, đoạt giải B (không có giải A) trong cuộc vận động sáng tác ca khúc về Bác Hồ do Ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh tổ chức.
Nói về sự nghiệp sáng tác, nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh cho biết: “Khi chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, tôi viết “Biên giới trong trái tim ta”. Đến năm 1979, khi chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc diễn ra dữ dội, tôi sáng tác “Việt Nam quyết chiến thắng” và “Như vẫn nghe tiếng Bác”. Những ca khúc ấy đều để cổ vũ tinh thần yêu nước, khơi dậy niềm tin chiến thắng của dân tộc. Tính ra, đã hơn 40 năm kể từ ngày tôi viết những ca khúc đầu tiên về Bác”.
Đến năm 2010, thêm một tác phẩm mới ra đời: “Hồ Chí Minh niềm tin sáng mãi”. Dù ở thời điểm nào, động lực để Nguyễn Văn Sanh viết về Bác vẫn chỉ có một lòng kính yêu sâu nặng và niềm tin vào sự trường tồn của dân tộc.
Nguồn cảm hứng đặc biệt
Có một câu chuyện ít người biết: Người vợ của nhạc sĩ chính là “chất xúc tác” quan trọng cho nhiều ca khúc về Bác. Trong quá trình bà đi điền dã ở miền Tây để phục vụ đề tài nghiên cứu về “Tục thờ Bác ở Đồng bằng sông Cửu Long”, đã mang về cho nhạc sĩ những câu chuyện cảm động về tình cảm của đồng bào Khmer, Chăm, Hoa dành cho Bác. “Những câu chuyện ấy như một luồng gió mới. Tôi nhận ra âm nhạc chính là cách để lưu giữ và lan tỏa tình cảm thiêng liêng ấy. Và thế là hàng loạt ca khúc về Bác ra đời, mỗi bài là một mảnh ghép cảm xúc tôi muốn gửi gắm”, ông bộc bạch.
|
| Nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh phát biểu tại chương trình Lời Người như thể nước non |
Viết về Bác Hồ, một biểu tượng lớn lao, với Nguyễn Văn Sanh chưa bao giờ là việc dễ dàng. Đặc biệt khi chuyển từ mạch sáng tác ca ngợi chung sang những ca khúc mang tinh thần “Học tập và làm theo lời Bác”. Nhạc sĩ tâm sự: Chủ đề vẫn là Bác, nhưng đòi hỏi đi sâu vào những nội dung cụ thể. Tôi phải thật sự thấm nhuần lời dạy của Bác, rồi mới tìm cách biến những lời dạy ấy thành giai điệu, hòa âm và ca từ. Có bài tôi mất cả tháng mới hoàn thành, có bài như “Vang vọng lời Bác Hồ” phải mất tới một năm. Sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và đầy tâm huyết chính là điều khán giả dễ dàng nhận thấy trong từng giai điệu của ông.
Dấu ấn trong âm nhạc về Bác Hồ
Nghệ sĩ Nhân dân Hồ Văn Thành cho biết, nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh được xem là một trong những nhạc sĩ bền bỉ và có hệ thống nhất khi theo đuổi đề tài này. Với 20 ca khúc, hai album chuyên đề và nhiều chương trình biểu diễn, ông đã tạo nên một “dòng chảy âm nhạc” riêng biệt - nơi tình yêu kính Bác được gieo mầm và lan tỏa. “Có thể ông không phải là người viết nhiều ca khúc nhất về Bác trên cả nước, nhưng ở TP Hồ Chí Minh và khu vực phía Nam, với sự kiên định của mình, ông chính là người đã và đang giữ cho âm nhạc về Bác luôn sống động, gần gũi và giàu cảm xúc”, Nghệ sĩ Nhân dân Hồ Văn Thành nhấn mạnh.
Ngày 24/8 vừa qua, trong không khí trang nghiêm kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và Ngày Âm nhạc Việt Nam, chương trình giới thiệu 20 ca khúc viết về Bác Hồ của nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh tại Hội trường Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật TP Hồ Chí Minh đã trở thành điểm hẹn đầy ý nghĩa.
Khi tiếng hát ngân vang, từng ca khúc như hòa vào nhịp đập tự hào của cả dân tộc, gợi nhớ về hành trình đấu tranh gian khổ, hi sinh và khát vọng hòa bình, tự do.
Nhạc sĩ xúc động chia sẻ: “Được tổ chức đúng dịp kỉ niệm trọng đại, chương trình với tôi không chỉ là sự kiện nghệ thuật, mà còn là dịp để bày tỏ lòng biết ơn với quá khứ hào hùng và với Bác Hồ - Người đã soi sáng con đường cho tất cả chúng ta”.
Gần nửa thế kỉ miệt mài sáng tác, nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh đã khẳng định vị trí của mình trong dòng chảy âm nhạc cách mạng Việt Nam. Ông để lại cho công chúng không chỉ những tác phẩm gắn liền với kí ức một thời hào hùng như, “Đường ta đi niềm tin lớn mạnh”, “Người em gái lao động”, “Hát mừng thống nhất trọn niềm ước mơ”, mà còn cả kho tàng ca khúc viết về Bác Hồ - kết tinh tình yêu, lòng kính trọng và niềm tự hào dân tộc.
Âm nhạc của ông vang vọng, sống mãi trong lòng người nghe, trở thành sợi dây gắn kết quá khứ - hiện tại - tương lai, để mỗi thế hệ thêm tự hào về lịch sử, về Bác Hồ và thêm tin tưởng vào con đường mà Người đã soi sáng cho tất cả chúng ta.
