Một số bài học kinh nghiệm về hòa giải ở cơ sở

Hòa giải ở cơ sở là phương thức giải quyết tranh chấp có lịch sử lâu đời, xuất phát từ truyền thống giàu lòng nhân văn, tinh thần đoàn kết, hòa hiếu của dân tộc Việt Nam.
Qua nhiều thập niên thi hành pháp luật về hòa giải ở cơ sở cho thấy, hòa giải ở cơ sở có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống xã hội, là thiết chế văn hóa góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở cơ sở. Sau đây chúng tôi xin nêu một số bài học kinh nghiệm về công tác hòa giải ở tổ 22, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội để mọi người cùng tham khảo.

Tổ Hòa giải 22 được thành lập đầu năm 2020, ngay sau khi sáp nhập Tổ dân phố 31 và 32 (cũ), có 5 vị trong chi ủy, do ông Nguyễn Huy Du làm Tổ trưởng. Trong số vụ việc tồn đọng từ những năm trước, Tổ Hòa giải đã lựa chọn vụ mâu thuẫn ngày càng nghiêm trọng, giữa gia đình bà Tạ Thị Luân, ở số nhà 59, đường 800A với gia đình anh Nguyễn Đình Dương và vợ là chị Nguyễn Thị Huyền, ở số nhà 61, đường 800A để hòa giải.

Quá trình xây dựng nhà số 61, gia đình anh Dương đã làm văn bản xin phép và được gia đình bà Luân chấp thuận; cơ quan chức năng đã cấp phép xây dựng. Trong quá trình xây dựng từ năm 2016 có những vướng mắc nhất định, đã được Tổ trưởng dân phố 32 (cũ) và hai gia đình giải quyết ổn thỏa từ năm 2017. Tuy nhiên, đến khi phường Nghĩa Đô có ý kiến về việc kiến nghị của gia đình bà Luân trong những năm 2018, 2019, Tổ Hòa giải mới nắm rõ nội dung. Trước vụ việc đó, Tổ Hòa giải 22 đã tìm hiểu những kiến nghị của gia đình bà Luân về quá trình xây dựng nhà 61, của gia đình anh Dương đã lấn chiếm lòng đường 800A và làm ngấm nước vào tường giữa hai gia đình. Tổ Hòa giải đã xem xét lại những kiến nghị của bà Luân từ những năm trước cũng như những đền bù của gia đình anh Dương với gia đình bà Luân những năm qua để có cơ sở hòa giải các nội dung do gia đình bà Luân kiến nghị. Vụ việc này đã được UBND phường Nghĩa Đô giải quyết ổn thỏa từ năm 2017. Tuy nhiên, từ năm 2018 trở lại đây gia đình bà Luân vẫn kiến nghị UBND phường Nghĩa Đô tiếp tục giải quyết về hai nội dung nêu trên, mặc dù gia đình anh Dương đã đền bù ổn thỏa cho gia đình bà Luân.

Tr6- Tổ hòa giải của khu Vĩnh Tường, phường Mạo Khê, TX Đồng Triều, tỉnh Quảng Ninh trao đổi kinh nghiệm hòa giải ở cơ sở.
Tổ hòa giải của khu Vĩnh Tường, phường Mạo Khê, TX Đồng Triều, tỉnh Quảng Ninh trao đổi kinh nghiệm hòa giải ở cơ sở.

Dưới sự chỉ đạo của UBND phường Nghĩa Đô, lãnh đạo của Chi ủy, Tổ Hòa giải 22 đã gặp gỡ riêng từng gia đình nắm tình hình, nhằm hòa giải kết hợp với giải thích pháp luật về đền bù thiệt hại, giúp hai gia đình nhận thức được các quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.

Sau nhiều lần gặp gỡ riêng và gặp chung cả hai gia đình, sau khi tổ hòa giải đã phân tích, giải thích đúng sai của từng gia đình, hai gia đình đã chấp thuận, không tiếp tục khiếu kiện nữa.

Từ thực tiễn hoạt động công tác hòa giải ở cơ sở của Tổ dân phố 22, chúng tôi thấy có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:

- Về người chủ trì công tác hòa giải ở cơ sở thường là Tổ trưởng dân phố hoặc Trưởng ban Công tác Mặt trận, phải am hiểu pháp luật, phải nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác hòa giải, xác định hòa giải là một biện pháp quan trọng không thể thiếu trong quá trình giải quyết các tranh chấp, trên cơ sở đó căn cứ vào tính chất vụ việc để lựa chọn phương thức hòa giải phù hợp.

- Định hướng nội dung cần hòa giải: Tổ hòa giải khi xem xét đánh giá nội dung tranh chấp, điều trước tiên phải xác định được nội dung các vấn đề cần hòa giải. Để giải quyết nội dung này, tổ hòa giải cần tìm ra nguyên nhân xảy ra tranh chấp để yêu cầu các bên đương sự cung cấp chứng cứ chứng minh. Muốn vậy, tổ hòa giải phải nắm bắt các vấn đề cơ bản và cần thiết của vụ việc, phải có sự chuẩn bị chu đáo nội dung trước cuộc hòa giải, trên cơ sở các quy định của pháp luật và các chính sách liên quan, đồng thời chú ý giải quyết các vướng mắc, tâm tư, tình cảm của các bên đương sự, với thái độ khách quan, không thiên vị, nhằm hướng các bên đương sự cùng bàn bạc, thương lượng với nhau để các vấn đề được tháo gỡ.

- Sự phối hợp giữa các thành viên trong tổ hòa giải: Là tiền đề quyết định sự thành công của cuộc hòa giải. Trong trường hợp cần thiết, tổ hòa giải phải phối hợp với Tổ trưởng dân phố và các đoàn thể ở cơ sở để giải quyết mâu thuẫn, tranh thủ sự đồng tình của Nhân dân, qua đó tổ hòa giải nắm bắt chi tiết, cụ thể các tình tiết liên quan đến vụ việc, trên cơ sở ấy đưa ra hướng giải quyết tích cực và hiệu quả.

- Cần chủ động đặt ra đối với các bên đương sự để bảo đảm tiến độ giải quyết, song phải căn cứ vào tính chất, nội dung của vụ việc cụ thể, để định ra khoảng thời gian phù hợp cho cuộc hòa giải, với phương châm: “Kiên trì, không nóng vội, nhưng cũng không thể kéo dài”. Việc bàn bạc thương lượng dù có đạt được thỏa thuận hay không đều phải lập biên bản phản ánh trung thực những diễn biến trong quá trình hòa giải. Những điểm bất đồng, tổ hòa giải tiếp tục nghiên cứu tìm biện pháp hòa giải cho những lần tiếp sau. Tại buổi hòa giải, tổ hòa giải cần dành thời gian, tạo cơ hội để các bên tự thỏa thuận với nhau về nội dung tranh chấp. Đây là nghệ thuật, kĩ năng của các thành viên trong tổ hòa giải, cách đặt vấn đề để các đương sự hiểu biết lẫn nhau, hiểu biết về quy định của pháp luật, nhằm đi đến hòa giải được với nhau tại mỗi cuộc hòa giải.

- Ngoài công tác chuẩn bị nội dung các bước hòa giải, công tác chọn địa điểm để tổ chức hòa giải đối với một số vụ việc cũng có ý nghĩa to lớn đối với kết quả hòa giải, như tổ chức hòa giải tại nơi xảy ra tranh chấp hoặc nơi ở của đương sự để phối hợp với các chi hội đoàn thể hoặc những người có uy tín trong cộng đồng cùng tham gia hòa giải. Như vậy, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các bên đương sự, đồng thời tạo tâm lí thoải mái để họ ít mặc cảm hơn so với tổ chức tại địa điểm quy định như nhà sinh hoạt cộng đồng tổ dân phố.

Hòa giải ở cơ sở, nhất là ở tổ dân phố là hoạt động có truyền thống lâu đời và quan trọng tại các địa phương, cơ sở ở Việt Nam. Hoạt động này góp phần để các bên có bất đồng tự thỏa thuận và tạo đồng thuận chấm dứt tranh chấp, nối lại mối quan hệ đoàn kết, tương giao. Cùng với sự phát triển của xã hội, hòa giải ở cơ sở tiếp tục đóng vai trò rất quan trọng trong giải quyết vướng mắc, bất đồng mới phát sinh hoặc vi phạm pháp luật nhỏ tại cộng đồng, tránh phải khiếu kiện đưa ra cơ quan nhà nước hoặc Tòa án, để bảo vệ quyền của các bên liên quan.

PGS,TS Nghiêm Đình Nhập

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên

Mấy năm trước, dù đã trên 90 tuổi nhưng ông vẫn còn khỏe, thi thoảng đi thăm đồng đội hay dự kỉ niệm các sự kiện của Quân đội tổ chức, nên mọi người rất mừng, chúc ông sống lâu trăm tuổi.
Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn

Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn

Quốc Tử Giám là nơi các Nho sinh, sĩ phu nước ta từ đầu thế kỉ thứ XIX đến nửa đầu thế kỉ XX làm giàu học vấn. Đây chính là cơ quan quản lí giáo dục triều Nguyễn và là học phủ tối cao của triều đại phong kiến cuối cùng này…
Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc

Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc

Liệt sĩ nhà giáo có ở hầu hết các vùng, miền của Tổ quốc. Theo thống kê vào năm 2012, trong ngành Giáo dục có 2.219 liệt sĩ nhà giáo. Riêng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã có hơn 4.000 nhà giáo trên khắp mọi miền đất nước đã lên đường vào miền Nam vừa dạy học, vừa cầm súng chiến đấu và đã có 621 nhà giáo đã anh dũng hi sinh.
Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là yếu tố quan trọng bậc nhất, là cội nguồn sức mạnh để đất nước vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng mọi kẻ thù, vượt qua thiên tai dịch bệnh để vững bước tiến lên...
Đạo thầy trò

Đạo thầy trò

Xã hội nào nghề giáo cũng luôn được đánh giá là nghề cao quý nhất và người thầy giáo luôn có vị thế quan trọng. Câu ca dao có từ ngàn xưa: Mồng một tết cha, mồng Hai tết mẹ, mồng Ba tết thầy là nét văn hóa về cách sống, cư xử mà ông cha ta muốn nhắc nhở con cháu.

Tin khác

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ
Ngày 5/6/1911, anh Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã rời bến cảng Nhà Rồng (Sài Gòn) ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. Để có được hoài bão vĩ đại này, vai trò của thầy Nguyễn Sinh Sắc (1862-1929), thầy Vương Thúc Qúy (1862-1907), thầy Lê Văn Miến (1874-1943) đối với Người rất quan trọng.

Vinh quang sự nghiệp “Trồng người”

Vinh quang sự nghiệp “Trồng người”
Trong xã hội Việt Nam, người thầy có vị trí đặc biệt, nghề dạy học được coi là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý. Sinh con và nuôi dưỡng con cái là công ơn trời bể của cha mẹ, nhưng dạy trẻ chóng lớn để trở thành người không chỉ biết chữ mà còn có phẩm cách tốt đẹp, gắn tình yêu thương trong gia đình với tình yêu nước là công lao to lớn của người thầy...

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam
Trong bài “Cách mạng Tháng Mười vĩ đại mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc” viết cho báo Sự thật (Pravda) của Liên Xô số ra ngày 1/11/1967, nhân kỉ niệm lần thứ 50 Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định: “Đi theo con đường do Lênin vĩ đại vạch ra, con đường của Cách mạng Tháng Mười, Nhân dân Việt Nam đã giành được những thắng lợi rất to lớn. Chính vì vậy mà mối tình gắn bó và lòng biết ơn của Nhân dân Việt Nam đối với Cách mạng Tháng Mười vẻ vang, đối với Lênin vĩ đại… là vô cùng sâu sắc”...

Bác Hồ trên quê hương Lê-nin, tìm đường cứu nước

Bác Hồ trên quê hương Lê-nin, tìm đường cứu nước
Tháng Giêng năm 1924, từ Pa ris đến Mátxcơva, Bác Hồ vào viếng linh cữu Lênin, người bạn vĩ đại của Nhân dân các nước thuộc địa.

Tư tưởng đoàn kết quân dân - một di sản quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tư tưởng đoàn kết quân dân - một di sản quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Từ ngày thành lập đến nay, Quân đội ta ngày càng trưởng thành, đội ngũ ngày càng vững mạnh, là đội quân tiên phong luôn giương cao ngọn cờ “Bách chiến bách thắng”. Một trong những yếu tố tạo nên điều kì diệu đó chính là thực hiện tốt mối quan hệ cá nước, máu thịt đoàn kết quân-dân.

Tự hào con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển

Tự hào con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển
Ngược dòng thời gian, 63 năm đã đi qua, kể từ ngày “Đường Hồ Chí Minh trên biển” chính thức đi vào hoạt động và lập nên nhiều kì tích của một con đường huyền thoại, khẳng định bước phát triển mới của nghệ thuật chiến tranh Nhân dân Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Trong đó, quê hương Bến Tre tự hào là nơi “khai sơn, phá thạch” với những con người đầu tiên rẽ sóng, mở ra con đường huyền thoại đó…

Tính thời sự của tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” trong công tác xây dựng Đảng hiện nay

Tính thời sự của tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” trong công tác xây dựng Đảng hiện nay
Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời vào tháng 10/1947, với bút danh X.Y.Z. Đây là tác phẩm đầu tiên đặt vấn đề đổi mới trong điều kiện Đảng cầm quyền, là “cẩm nang” cần tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, vận dụng vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Tầm nhìn tương lai của trẻ em gái - Nhận thức từ gia đình và cộng đồng

Tầm nhìn tương lai của trẻ em gái - Nhận thức từ gia đình và cộng đồng
Cùng với Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3) dành để tôn vinh người phụ nữ, Ngày Quốc tế trẻ em gái (11/10) được kỉ niệm để nêu bật vai trò quan trọng của một nửa thế giới, kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng nỗ lực để bảo đảm tương lai của các em, phát huy sức mạnh của các trẻ em gái trong quá trình xây dựng một thế giới bền vững…

Phát triển đội ngũ doanh nhân đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước

Phát triển đội ngũ doanh nhân đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh về số lượng và chất lượng, có tinh thần cống hiến cho dân tộc, có chuẩn mực văn hóa, đạo đức tiến bộ và trình độ quản trị, kinh doanh giỏi”.

Thiêng liêng hai tiếng “Đảng ta”

Thiêng liêng hai tiếng “Đảng ta”
Đó là tiếng nói của Nhân dân ta dành cho Đảng Cộng sản Việt Nam. Hai tiếng mộc mạc, ngắn gọn mà hàm chứa cả nhận thức sâu sắc qua thực tiễn và tình cảm sâu đậm của trái tim hàng chục triệu người Việt Nam…

Phải luôn học tập và làm theo đạo đức tiết kiệm của Bác Hồ

Phải luôn học tập và làm theo đạo đức tiết kiệm của Bác Hồ
Trong suốt cuộc đời mưu sống và hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở các hoàn cảnh, điều kiện khác nhau như làm phụ bếp trên tầu buôn, làm thợ sửa ảnh, sống bất hợp pháp ở một nước tư bản, hoạt động cách mạng bí mật trong nước cho đến khi làm chủ tịch nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nếp sống như khi còn khó khăn, thiếu thốn...

Vai trò của phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng đời sống mới

Vai trò của phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng đời sống mới
Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh” (1927), Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn lời Các Mác: “Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, thì chắc không làm nổi” và lời V.I.Lênin: “Đảng cách mệnh phải làm sao dạy cho đàn bà nấu ăn cũng biết làm việc nước, như thế cách mệnh mới gọi là thành công”. Kết quả phụ nữ là lực lượng hùng hậu, đóng góp lớn vào thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Khắc phục tình trạng né tránh, sợ trách nhiệm của cán bộ, đảng viên

Khắc phục tình trạng né tránh, sợ trách nhiệm của cán bộ, đảng viên
Công tác tham mưu của đội ngũ cán bộ các cấp đóng vai trò then chốt để tổ chức Đảng, người lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Tuy nhiên, hiện nay có hiện tượng một số cán bộ đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm, triệt tiêu sức sáng tạo, nhiệt huyết và lòng can đảm trong công tác.

Vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc

Vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc
Ngày 18/11/1930, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương ra Chỉ thị thành lập Hội Phản đế Đồng minh. Đây là hình thức đầu tiên của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Từ khi thành lập đến tháng 3/1935, Hội Phản đế Đồng minh đã có nhiều đóng góp quan trọng cho cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Huy hiệu Bác Hồ - phần thưởng lớn nhất của đời tôi

Huy hiệu Bác Hồ - phần thưởng lớn nhất của đời tôi
Đã tròn 70 năm trôi qua, nhưng cứ đến ngày 10/10 hằng năm, ngày Giải phóng Thủ đô, cả gia đình tôi cảm nhận vô cùng hạnh phúc, vì Thủ đô giải phóng tôi được về Hà Nội và mới có được một niềm vinh dự lớn lao nhất trong cuộc đời ở đây.
Xem thêm
Phiên bản di động