Sức khỏe 25/04/2019 09:39
Khớp háng là khớp lớn nhất và quan trọng nhất trong cơ thể. Những hiểu biết về khớp háng chính là nền tảng vững chắc giúp chúng ta trở thành thầy thuốc tốt của chính mình. Trong chuyên đề 3 này BS Đỗ Nam Khánh cung cấp thông tin về: Cấu tạo và chức năng của khớp háng; các bệnh lí thường gặp ở khớp háng. Trong kì này và kì trước, BS Đỗ Nam Khánh cùng chúng ta bàn luận vấn đề chấn thương khớp háng với nội dung: Gãy cổ xương đùi…
Điều trị gãy cổ xương đùi
Quan điểm trong điều trị: Phải đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám đánh giá tình trạng, mức độ của gãy cổ xương đùi. Không được để bệnh nhân ở nhà tự điều trị khi chưa có kết luận đánh giá mức độ gãy xương của bác sĩ chuyên khoa. Thực tiễn tại cộng đồng, tôi rất buồn khi gặp phải những trường hợp các cụ cao tuổi bị gãy cổ xương đùi nhưng người nhà không đưa đến bệnh viện khám để đánh giá mức độ gãy xương và hướng xử lí mà chỉ ở nhà bó thuốc của các thầy lang. Tuy có trường hợp liền được xương nhưng lại di lệnh làm cho bệnh nhân không thể tư đi lại được. Cho nên điều trị gãy cổ xương đùi thường bao gồm kết hợp phẫu thuật, phục hồi chức năng và dùng thuốc.
Phẫu thuật
Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất để sửa chữa hoặc thay thế khớp háng. Phẫu thuật thay khớp háng bao gồm loại bỏ phần cổ xương đùi bị tổn thương và đặt phần xương nhân tạo vào vị trí của nó. Tùy thuộc vào vị trí, mức độ nghiêm trọng của gãy xương, tuổi tác cũng như tình trạng sức khỏe và các bệnh lí kèm theo như: Tăng huyết áp, đái tháo đường… mà bác sĩ sẽ quyết định phẫu thuật và phương pháp phẫu thuật.
Phục hồi chức năng
Tập phục hồi chức năng sẽ giúp cho người bệnh nhanh chóng phục hồi khả năng vận động của khớp háng để có thể tự vận động độc lập (đi lại). Vì vậy cần tập sớm, ngay sau phẫu thuât từ 2 - 3 ngày. Rất nhiều trường hợp tập phục hồi chức năng muộn, chờ cho sau khi ra viện từ 15 - 20 ngày mới tập. Suy nghĩ như vậy là chưa đúng, vì càng để lâu khớp háng càng có nguy cơ bị cứng. Sau đó điều trị sẽ mất nhiều thời gian và hiệu quả giảm. Tập phục hồi chức năng ban đầu sẽ tập trung vào các bài tập chuyển động và tăng cường. Đó là những bài đơn giản như: Cách thức ngồi dậy, cách thức vận động ra khỏi giường, cách thức dùng nạng … Sau đó, tùy mức độ mà bác sĩ phục hồi chức năng sẽ đưa ra những phương pháp tập luyện, bài tập chuyên sâu hơn để nhanh chóng giúp phục hồi khả năng vận động của khớp háng như ban đầu.
Dùng thuốc
Khi phải phẫu thuật, chúng ta tuân thủ uống thuốc theo đơn của bác sĩ. Ngoài ra nên gặp bác sĩ Y học cổ truyền hoặc các lương y có uy tín, kinh nghiệm để dùng thêm thuốc YHCT. Trong kho tàng thuốc của dân tộc, có nhiều bài thuốc hiệu quả tăng nhanh quá trình liền xương, có thể phối hợp. Nhưng phải tìm thầy thuốc, lương y có uy tín, kinh nghiệm nếu không tiền mất tật mang.
Cách phòng ngừa gãy cổ xương đùi
Thực hiện các bước để duy trì mật độ xương và tránh té ngã có thể giúp ngăn ngừa gãy cổ xương đùi. Để tránh té ngã và duy trì xương khỏe mạnh:
Nhận đủ canxi và vitamin D. Theo nguyên tắc chung, đàn ông và phụ nữ từ 50 tuổi trở lên nên tiêu thụ từ 1.000 - 1.200 miligam canxi mỗi ngày và 600 đơn vị vitamin D quốc tế mỗi ngày. Nhưng lượng canxi này rất khó bổ sung đủ qua bữa ăn hằng ngày, vì thế cần uống các loại thực phẩm bổ xung canxi. Nhưng khi dùng thực phẩm bổ sung canxi thì hãy lựa chọn dùng Canxi hữu cơ tránh dùng canxi vô cơ (canxicacbonat) gây táo bón lắng cặn thận. Hiện nay, nhiều NCT thường uống sữa. Đây là một thói quen tốt cho sức khỏe của xương. Có nhiều loại sữa được nghiên cứu chuyên cho NCT. Hệ tiêu hóa, hệ miễn dịch, hệ xương khớp… của NCT không như lúc còn trẻ. Nên sữa cho NCT phải ít ngọt để tránh bệnh đái tháo đường. Sữa phải có hàm lượng caxi cao, đủ lượng vitamin D và cả vitamin K (K2) để tăng cường chắc xương, phòng chống loãng xương. Ngoài ra, nếu trong sữa có được những chất tăng cường hệ miễn dịch (như sữa non) thì tốt hơn nữa. Trên thị trường có nhiều loại sữa, nhưng tôi hay dùng và khuyên người thân dùng sữa: MILK CODOCA. Vì sữa này đáp ứng được những yêu cầu trên.
Tập thể dục để tăng cường chức năng xương và cải thiện sự cân bằng. Các bài tập, chẳng hạn như: Bài tập dưỡng sinh kinh lạc, bài tập vẩy tay dịch cân kinh… giúp duy trì mật độ xương cao nhất trong nhiều năm. Tập thể dục cũng làm tăng sức mạnh tổng thể của cơ thể, ít có khả năng ngã. Tập luyện thăng bằng cũng rất quan trọng, vì cân bằng có xu hướng xấu đi theo tuổi tác.
Tránh hút thuốc hoặc uống quá nhiều
Đánh giá các mối nguy hiểm gây té ngã trong nhà. Không dùng thảm, cố định dây điện trên tường, dọn đồ đạc dư thừa và bất cứ thứ gì khác có thể làm NCT vấp ngã. Hãy chắc chắn rằng mọi phòng và lối đi đều được chiếu sáng tốt. Lưu ý ở những bậc lên xuống.
Kiểm tra mắt: Kiểm tra mắt mỗi năm, hoặc thường xuyên hơn nếu NCT bị tiểu đường hoặc bệnh về mắt.
Xem thuốc: Một số loại thuốc có tác dụng phụ chóng mặt, làm tăng nguy cơ té ngã. Vì vậy phải trao đổi với bác sĩ khi gặp hiện tượng trên.
Đứng lên từ từ: Đứng dậy quá nhanh có thể khiến bạn cảm thấy chao đảo và ngã.
Sử dụng gậy đi bộ hoặc khung tập đi nếu NCT cảm thấy khi đi lại không vững.
Mời quý độc giả đón đọc chuyên đề 4: “Cột sống”. Chuyên mục này được sự đồng hành của Công ty CP truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt. ĐC: Số 18 Nguyễn Đổng Chi - phường Cầu Diễn - quận Nam Từ Liêm - thành phố Hà Nội. Điện thoại: 0243.207.26.26 - Di động: 084.24.89.666 Fanpage: Sao Đại Việt. Email: saodaiviet.vn@gmail.com
Mọi ý kiến về bài viết, xin quý vị vui lòng liên lạc với địa chỉ trên.
BS Đỗ Nam Khánh
