Nguồn gốc đất ao
Năm 1999, cụ Phạm Thị Liên, 85 tuổi, ở thôn Dục Nội, xã Việt Hùng có giấy trình bày nguồn gốc đất ao của gia đình là đất thừa kế của bố mẹ chồng để lại, có từ năm 1927, trong bản đồ tỉ lệ 1/1000 tỉnh Phúc Yên, xã Cổ Loa, làng Dục Nội, tại thửa 9849 và 6202, diện tích 1.000m2, tọa lạc tại xóm Núi, khu Đoài, thôn Dục Nội. Năm 1961, gia đình cụ Liên vào HTX nông nghiệp bậc thấp, không đưa diện tích ao vào HTX (theo Điều 9 chương III Thông tư số 449/TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 17/12/1959). Khi HTX lên bậc cao, gia đình cũng không đưa diện tích ao trên vào HTX, theo Điều lệ HTX bậc cao ngày 1/5/1969. Năm 1972, ao của gia đình cụ Liên bị bom Mỹ phá mất bờ phía Tây. Năm 1978, HTX san ủi phần bờ phía Tây, ao của gia đình cụ Liên thông với ao của HTX. Do kinh tế khó khăn, cụ Liên không đắp lại bờ ao, mà chỉ dùng con sào ngăn mặt nước để thả bèo.
Về nguồn gốc và hiện trạng đất ao của gia đình cụ Liên, ngày 16/6/1999, ông Nguyễn Xuân Thảo, làm Chủ nhiệm HTX từ năm 1966 đến 1975, xác nhận nguồn gốc đất ao của gia đình cụ Liên là đúng thực tế; ông Nguyễn Đình Thung, cán bộ Đại đội dân quân, đảng viên Chi bộ thôn Đoài, xác nhận bờ ao của gia đình cụ Liên bị bom Mỹ phá là đúng. Xác nhận của ông Thảo và ông Thung được ông Đặng Minh Phái, Chủ tịch UBND xã Việt Hùng kí và đóng dấu cùng ngày 16/6/1999.
Năm 1991, cụ Liên có giấy cho diện tích ao cho con gái là bà Ngô Thị Yết, hiện gia đình bà Yết sinh sống tại diện tích đất của cụ Liên để lại, trong đó có diện tích đất ao trên.
Đất ao của gia đình bà Yết sau cưỡng chế
Nguồn gốc đất ao của gia đình cụ Liên (nay là của gia đình bà Yết) rõ ràng như vậy, nhưng “sóng gió” ập đến từ khi bà Yết đắp lại bờ ao phía Tây, bị UBND xã cho người ra ngăn cản, dẫn đến khiếu kiện kéo dài.
Sai sao không sửa?Mặc dù UBND xã Việt Hùng không đưa ra được chứng cứ việc gia đình cụ Liên đưa diện tích 1.000m2 ao vào HTX vào thời điểm nào, nhưng vẫn báo cáo diện tích ao này đã đưa vào HTX. Căn cứ báo cáo có nội dung sai sự thật, không có căn cứ pháp luật của UBND xã Việt Hùng, UBND huyện Đông Anh không chấp nhận việc đòi lại đất ao của gia đình bà Yết, buộc bà phải khiếu nại lên cấp trên. Trong quá trình giải quyết khiếu nại, ngày 28/12/1998, UBND xã Việt Hùng có Thông báo số 83/TB, nhất trí cho hộ cụ Liên sử dụng phần ao có nguồn gốc của gia đình tại Cổng Núi. Sau khi có Thông báo số 83, gia đình bà Yết đã đổ đất xây dựng nhà cấp 4 và trồng hoa màu trên diện tích 1000m2 đất ao san lấp. Đồng thời gia đình có đơn xin được cấp sổ đỏ cho diện tích này, theo khoản 1 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003, nhưng không được chính quyền phê duyệt. Đề nghị trên không được UBND xã và UBND huyện Đông Anh giải quyết, buộc bà Yết phải khiếu nại lên UBND TP Hà Nội. Căn cứ vào báo cáo của cấp dưới, ngày 28/9/2009, UBND TP có Quyết định số 5019/QĐ-UBND không chấp nhận đơn khiếu nại của bà Yết và hướng dẫn nếu bà không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại thì có quyền khởi kiện ra tòa.
Nếu “hòn đất” biết nói...Theo hướng dẫn của UBND TP, bà Yết làm đơn khởi kiện UBND TP ra tòa, nhưng Tòa án Nhân dân TP Hà Nội đã chối từ không thụ lí vụ án mà không rõ lí do. Trước đó, năm 2002, để giải quyết khiếu kiện của dân, Tổ công tác liên ngành của thành phố đã thanh tra xã Việt Hùng. Kết luận của Tổ công tác nêu rõ: 114 ao, với diện tích 34.385m2 tại xã Việt Hùng đã được đăng kí quyền sử dụng theo Chỉ thị số 299/TTg của Thủ tướng Chính phủ (chiếm 98% số ao ở xã Việt Hùng). Vậy tại sao gia đình bà Yết có nguồn gốc ao rõ ràng lại không được cấp sổ đỏ như 114 ao ở địa phương đã được cấp sổ đỏ? Theo Thông báo số 83/TB ngày 28/12/1998 của UBND xã Việt Hùng, thì gia đình cụ Liên (nay là bà Yết) được sử dụng phần ao có nguồn gốc của gia đình tại Cổng Núi.
Căn cứ vào khoản 1 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003 và Điều 20 của Nghị định số 43/2014-CP của Chính phủ, thì gia đình bà Yết đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ đất ao nói trên.
Theo bà Yết, việc không cấp sổ đỏ cho đất ao của gia đình bà có nguyên nhân sâu xa, chính quyền xã Việt Hùng muốn “thôn tính mảnh đất” này, nhất là sau khi gia đình bà đã đổ công, đổ của, san lấp ao thành đất vườn. Việc quản lí đất đai của huyện Đông Anh kéo dài qua nhiều thời kì, không ít cán bộ địa chính, Chủ tịch UBND xã và cán bộ huyện đã bị xử lí vì sai phạm. Theo đó sai phạm của cán bộ xã Việt Hùng trong vụ báo cáo sai lệch nguồn gốc đất ao hộ bà Yết, vẫn được UBND huyện bao che và lấy cái sai trái đó làm căn cứ ban hành Quyết định số 10552/QĐ-UBND ngày 21/11/2017, áp dụng biện pháp cưỡng chế nhà của bà Yết xây dựng trên đất ao. Từ quyết định của UBND huyện, UBND xã Việt Hùng tổ chức cưỡng chế vào ngày 14/12/2017, để lấy đất của gia đình bà Yết xây dựng nhà trẻ, nhà văn hóa. Hành vi này không chỉ trái với quy định của Luật Đất đai, mà còn trái với Văn bản số 4811/STNMT-CCQLĐĐ ngày 19/6/2017 của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Hà Nội, gửi UBND các quận huyện, thị xã về giải pháp thực hiện việc lập hồ sơ đăng kí cấp giấy chứng nhận cho các thửa đất còn tồn đọng trên địa bàn. Theo đó, tại mục 9 phụ lục kèm theo Văn bản số 4811 có nội dung: “Đất đã đưa vào HTX: Trường hợp thửa đất đề nghị cấp giấy chứng nhận có nguồn gốc là đất ao của hộ gia đình, cá nhân (có tên trong sổ mục kê năm 1960) đến năm 1962, 1967, công hữu hóa vào HTX đã nhận tiền hỗ trợ, hoa màu của HTX. Sau ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2004, các hộ tự sử dụng (có trường hợp đã xây dựng nhà kiên cố, có trường hợp sử dụng trồng cây, thì giải pháp thực hiện được hướng dẫn như sau: “HTX là tổ chức kinh tế tập thể, tài sản của HTX (nếu không phải là tài sản do Nhà nước cấp cho HTX) thì đều thuộc về xã viên. Do đó giải quyết cho phép công nhận, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các trường hợp này theo Điều 20 của Nghị định số 43/2014-CP của Chính phủ.
Quy chiếu theo nội dung hướng dẫn trên, gia đình bà Yết có nguồn gốc đất ao rõ ràng, không đưa vào HTX, đương nhiên đủ tiêu chuẩn được cấp sổ đỏ, phù hợp với khoản 1 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003, Điều 20 Nghị định số 43/2014 của Chính phủ và đúng với tinh thần Văn bản số 4811/STNMT-CCQLĐĐ ngày 19/6/2017 của Sở TN&MT Hà Nội hướng dẫn.
Việc cưỡng chế tài sản trên đất ao của gia đình bà Yết không chỉ trái pháp luật, mà còn phi đạo lí và có nhiều uẩn khúc. Nếu thu hồi đất của gia đình bà Yết thì phải có quyết định thu hồi và có phương án bồi thường tài sản trên đất theo quy định của Luật Đất đai! Việc xây dựng nhà trẻ, nhà văn hóa cũng phải có phê duyệt của các cấp có thẩm quyền, phê duyệt vốn đầu tư và phải công khai để Nhân dân biết. Như vậy việc cưỡng chế và tiến tới thu hồi đất của gia đình bà Yết để xây nhà trẻ, nhà văn hóa của xã Việt Hùng thiếu căn cứ pháp lí, cần được làm sáng tỏ.
Thiết nghĩ, nguyện vọng của gia đình bà Yết được cấp sổ đỏ trên diện tích đất ao là đúng pháp luật và chính đáng, đề nghị, UBND TP Hà Nội và Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội cần làm rõ trách nhiệm của các cá nhân trong việc ban hành quyết định cưỡng chế đất ao của gia đình bà Yết
Nghiêm Thị Hằng
