Cựu chiến binh Trần Thanh Bình và một chiếc lọ tìm thấy cạnh hài cốt đồng đội.
CCB Trần Thanh Bình.
Thời đánh Mỹ, ông Bình là cán bộ trinh sát-đặc công, hoạt động tại huyện Hoà Vang, lập nhiều chiến công xuất sắc và đã tự tay chôn cất hàng trăm liệt sĩ. Sau khi nước nhà thống nhất, ông đã nhiều lần trở lại các chiến trường xưa để tìm kiếm hài cốt đồng đội cũ.
Ông Bình còn nhớ, đầu năm 1969, đồng chí Nguyễn Đức Vĩ, Trưởng ban Binh vận Trung đoàn 141 (Sư đoàn 324), hy sinh trong trận tập kích bọn Mỹ đóng ở đình Bồ Bản (xã Hoà Phong). Hồi đó, ông Bình cùng đồng đội khẩn trương chôn giấu liệt sĩ Vĩ ngay tại nơi hy sinh. Sau Mùa xuân Đại thắng, ông Bình tự bỏ tiền túi xây lại ngôi mộ, rồi qua Báo Quân đội Nhân dân, ông liên hệ được với chị Lê Minh Châu, ở Hà Nội là vợ liệt sĩ Vĩ và tận tình giúp chị cất bốc, đưa hài cốt liệt sĩ Vĩ cải táng tại quê nhà.
Còn giữa năm 1968, đồng chí Đỗ Xuân Tiền, một cán bộ của Trung đoàn 141, hy sinh do bị trúng pháo địch trên đường đi công tác tại đồi 542 thuộc huyện Phước Sơn (Quảng Nam). Cùng chuyến công tác ấy có ông Bình và một đồng chí nữa tên là Đoàn. Hai người khẩn trương đào huyệt chôn cất Tiền cạnh một tảng đá lớn ở sườn phía Đông đồi 542, cách sông A Vương khoảng 700m. Nhờ những đặc điểm đó mà khi ông trở lại nơi này đã nhanh chóng tìm được hài cốt liệt sĩ Tiền.
Trường hợp 3 chiến sĩ đặc công của Trung đoàn 141 hy sinh trong trận đánh trận địa pháo Mỹ tại đỉnh Núi Chúa (xã Hoà Phú, huyện Hòa Vang) ngày 10/8/1969 không lấy được xác, anh Bình vẫn luôn đau đáu trong lòng. Anh Bình biết rõ 3 đồng chí này tên là Năm, Hiểu và Thạch, hy sinh khi đang xung phong thì bị 3 nòng pháo 155 ly bị đồng đội đánh bộc phá, đổ gục xuống đè lên người… Sau năm 1975, ông Bình đã nhiều lần đến tìm kiếm nhưng chưa thấy, cho đến khi những người rà sắt phế liệu ở khu vực Núi Chúa phát hiện có 3 hài cốt nằm bên cạnh các nòng pháo lớn của Mỹ, ông nghĩ ngay đến 3 chiến sĩ đặc công năm xưa. Ông lập tức đến nơi thì đúng là sau khi bị ta tập kích, bọn Mỹ đã san lấp các nòng pháo bị gãy và cả xác 3 chiến sĩ của ta để che giấu thất bại. Thế là, ông thuê luôn những người rà phế liệu phụ giúp ông cất bốc hài cốt 3 liệt sĩ đưa về cải táng tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Hoà Phong…
Hằng năm, ông Bình luôn tất bật với các chuyến đi tìm kiếm hài cốt đồng đội và hăng hái tham gia công tác địa phương. Ông đã dành nhiều lương hưu và lương thương binh của mình để chi phí tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Mới đây, ông dẫn bộ phận chuyên trách của Trung đoàn 141 tìm được 56 hài cốt liệt sĩ trên địa bàn hai huyện Đông Giang và Tây Giang tỉnh Quảng Nam. Có một chi tiết ông không bao giờ quên là trong chiến tranh, một số đơn vị khi chôn cất liệt sĩ có ghi họ tên, quê quán, đơn vị, ngày hy sinh của liệt sĩ vào một mảnh giấy nhỏ và bỏ vào trong một chiếc lọ thuỷ tinh (thường là lọ đựng thuốc tây), đậy nút chặt lại, quấn thêm nhiều lớp bao ni lông và đặt cạnh thi hài liệt sĩ. Nhờ đó, bây giờ khi đào đất tìm kiếm mà phát hiện chiếc lọ ấy tức là có cơ sở để xác định đó là hài cốt liệt sĩ. Đến nay, mảnh giấy đã ố mục và dễ bị nát vụn khi mở nắp lọ ra, nên phải kết hợp với các yếu tố khác, nhất là những thông tin trong hồ sơ gốc để xác định họ tên của liệt sĩ…
Bất chấp tuổi cao sức yếu, hằng năm ông Bình vẫn miệt mài với hoạt động tìm kiếm đồng đội cũ. Nói về người hội viên này, Chủ tịch Hội CCB thành phố Đà Nẵng Huỳnh Minh Chức nhấn mạnh: Hơn 3 thập kỷ dành trọn tâm huyết vào công việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ và tích cực tham gia xây dựng quê hương, CCB Trần Thanh Bình đã nêu tấm gương sáng về phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong cuộc sống đời thường.
