Già hóa dân số - vấn đề không của riêng ai

Kì 2: Kinh nghiệm từ nước ngoài

Những thách thức mà các quốc gia có dân số già và rất già như Nhật Bản hoặc các nước châu Âu như: Italia, Đan Mạch, Phần Lan, Thụy Điển,… là những bài học thực tiễn cho Việt Nam. Đó là cần phải chuẩn bị ngay các chính sách, chương trình hướng tới một dân số già nhưng phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế còn thấp…

Một số nước có riêng chương trình sử dụng người lao động cao tuổi nhằm hỗ trợ NCT tìm việc làm, hỗ trợ cho chủ lao động là NCT, rất nhiều doanh nghiệp chỉ tuyển NCT, Nhật Bản là một ví dụ.

Chính phủ Nhật Bản đã có quy định về việc thiết lập các trung tâm giới thiệu việc làm ở các đơn vị hành chính các cấp, hoạt động hoàn toàn bằng ngân sách nhà nước và chỉ thu một khoản phí rất nhỏ từ những NCT đăng kí tìm việc làm. Nhiệm vụ của Trung tâm là giới thiệu những việc đơn giản, ít tốn thời gian cho những NCT sống trong khu vực quản lí và có trách nhiệm đóng tiền bảo hiểm cho các hội viên.

Bên cạnh đó, Chính phủ trợ cấp cho các doanh nghiệp tuyển dụng NCT thông qua các trung tâm nhà nước về ổn định việc làm; doanh nghiệp có chế độ bảo đảm việc làm cho nhân viên tuổi 65. Đến nay, phần lớn doanh nghiệp Nhật Bản đều đã xây dựng chế độ làm việc đến 65 tuổi. Quốc hội Nhật Bản đã thông qua bộ luật ổn định việc làm cho NCT vào năm 2013. Luật này yêu cầu mọi doanh nghiệp áp dụng tuổi về hưu không trẻ hơn 60, đồng thời phải thực hiện một trong ba biện pháp: 1/ Xây dựng chế độ tuổi về hưu là 65; 2/ Có biện pháp duy trì việc làm đến 65 tuổi; 3/ Bãi bỏ chế độ về hưu. Việc khuyến khích NCT tham gia lao động ngoài góp phần giải quyết những vấn đề khó khăn với phát triển kinh tế, chế độ an sinh xã hội, còn có mặt tích cực tạo ra sự hài lòng và khẳng định bản thân của NCT.

Nhiều người cao tuổi ở Nhật Bản tiếp tục làm việc khi đã qua tuổi hưu. Ảnh IT
Nhiều người cao tuổi ở Nhật Bản tiếp tục làm việc khi đã qua tuổi hưu. Ảnh IT

Nhiều quốc gia đang khuyến khích việc nhập cư để giải quyết vấn đề về dân số. Tuy nhiên, Nhật Bản không áp dụng giải pháp này, thay vào đó họ đã phát triển một loạt các sản phẩm và dịch vụ công nghệ cao. NCT Nhật Bản nắm giữ một nửa tài sản của đất nước. Một nền kinh tế được chi phối bởi ngành dược phẩm, chăm sóc sức khỏe và trang thiết bị y tế. Những thiết kế đồ nội thất và thiết bị hỗ trợ thông minh dành riêng cho NCT đã và đang được sử dụng phổ biến ở Nhật Bản.

Một số quốc gia ở châu Âu cũng phải đối mặt với tình trạng già hóa dân số (GHDS) đang diễn ra nhanh chóng. Để giải quyết những thách thức đặt ra, Chính phủ Thụy Điển đã chú trọng phát triển các giải pháp tích cực và hiện đại. Các sáng kiến về chăm sóc sức khỏe đóng vai trò cần thiết trong việc giải quyết thách thức về dân số, các loại thuốc sinh học hiện đại có thể cung cấp cho nhiều người dân. Một ví dụ điển hình khác ở quốc gia này là những nỗ lực tuyệt vời đã được thực hiện để tạo ra máy trợ thính tốt hơn, giúp giảm nguy cơ gia tăng các chứng bệnh khác liên quan đến tuổi cao như chứng sa sút trí nhớ. Bên cạnh đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe công cộng của Thụy Điển từ nhiều năm nay với mục tiêu cốt lõi của hệ thống y tế công cộng là khuyến khích mọi người dân giữ được sức khỏe tốt suốt cả cuộc đời.

Theo LHQ, hai phần ba các quốc gia ở châu Âu đã đưa ra các biện pháp để tăng tỉ lệ sinh, từ tiền thưởng cho trẻ em và ưu đãi thuế đến nghỉ phép có lương của cha mẹ, với mức độ thành công khác nhau. Thụy Điển đã có những chính sách khuyến khích các gia đình sinh thêm con thứ 2, 3 hoặc 4. Thụy Điển vừa khuyến khích lao động nhập cư vừa khuyến khích việc nghỉ hưu muộn để duy trì một cộng đồng lao động to lớn cũng là một giải pháp đáng chú ý.

Mặc dù liên tục đứng đầu trong danh sách quốc gia hạnh phúc nhất thế giới, nhưng Phần Lan đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu lao động trầm trọng. Mức độ tăng trưởng dân số rất thấp, cùng với tâm lí hạn chế nhập cư, khiến áp lực GHDS ngày càng nặng nề hơn. Thống kê cho thấy, cứ 100 người trong độ tuổi lao động tại nước này thì có tới 39,2 người trên 65 tuổi. Dự báo đến năm 2030, tỉ lệ người già tại quốc gia này có thể tăng lên 47,5%. Chính phủ Phần Lan đã cảnh báo cần phải tăng gấp đôi số lượng người nhập cư lên 20.000-30.000 mỗi năm để duy trì các dịch vụ công và giảm thâm hụt lương hưu.

Đức là một cường quốc kinh tế của châu Âu cũng đang phải đối mặt với vấn đề GHDS. Một trong những giải pháp được đưa ra là chính sách nhập cư nhưng cũng chỉ giải quyết được phần nào. Một giải pháp gây tranh cãi ở Đức là việc nâng độ tuổi nghỉ hưu từ 65 lên 67. Ở Đức, vấn đề GHDS còn tạo ra nhiều áp lực lên lực lượng lao động hơn cả vấn đề thất nghiệp ở thanh niên. Ở Mỹ và Đức, xây dựng Làng dành cho người hưu trí được coi là các dự án bất động sản.

Tại Australia, NCT thường vào các viện dưỡng lão hoặc các cơ sở chăm sóc NCT. Nếu ở nhà thì họ được nhân viên địa phương thuộc các hội đồng thành phố, địa phương tiểu bang tới chăm sóc theo chương trình HACC (Home and Community Care - Chăm sóc tại gia và cộng đồng). Chương trình đã giúp NCT, nhất là người già thuộc các cộng đồng sắc tộc thấy thoải mái hơn vì họ được chăm sóc tại nhà trong khung cảnh gần gũi, quen thuộc từ lâu nay và đều hài lòng với các dịch vụ này.

Ở Hàn Quốc trong những năm gần đây đang chuyển dần sang môi trường đậm nét “chủ nghĩa cá nhân” và người dân Hàn Quốc có xu hướng tự chăm lo cho bản thân. Tỉ lệ sinh thấp và tình trạng GHDS làm tăng số lượng NCT trong xã hội là một gánh nặng cho nền kinh tế bởi lực lượng trong độ tuổi lao động ngày một giảm trong khi chi phí để chăm sóc cho NCT lại tăng lên. Năng suất lao động giảm đi cùng với gánh nặng tài chính sẽ là một bài toán khó cho nền kinh tế Hàn Quốc trong tương lai không xa. Những trường hợp NCT chết không có người thân lo chi phí mai táng, phải nhờ đến các tình nguyện viên không quen biết không phải hiếm gặp. Thực trạng đáng buồn này xảy ra khi sự gắn kết trong các gia đình Hàn Quốc bị chia cắt và xem nhẹ. Hiện tại, chính sách chống đói nghèo đang được coi là biện pháp khắc phục thực trạng NCT chết trong cô đơn.

Đặng Tài Tính

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào GDP, giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các thế lực thù địch đã đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam “thừa nhận sự thất bại của kinh tế Nhà nước” và “đang hướng lái theo chủ nghĩa tư bản”.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Ngày 15/6/2016, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, Đảng ta đã sử dụng báo chí như một thứ vũ khí sắc bén và lợi hại để đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Những tờ báo cách mạng đã góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi hết thắng lợi nầy đến thắng lợi khác. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển các tờ báo tiền thân của Đảng...
Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ “Đợi anh về” của nhà thơ Konstantin Simonov vào năm 1947 và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Nhưng không chỉ là nhà thơ nổi tiếng, Simonov còn là một phóng viên mặt trận ưu tú của đất nước Xô viết.
Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Tin khác

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số
Xem thêm
Phiên bản di động