Đôi điều về việc mừng thọ

Lễ mừng thọ là nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Việt từ lâu đời. Cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về, hầu khắp các địa phương trong cả nước đều tổ chức lễ mừng thọ NCT, với ý nghĩa phát huy truyền thống “Kính lão, trọng thọ” trong gia đình, dòng họ, cộng đồng. Người viết bài này chưa già nhưng cũng không còn trẻ, xin được gom nhặt đôi điều thu lượm được từ cuộc sống hiện tại, để trao đổi những suy nghĩ của mình.

Năm mới thêm tuổi mới, cũng là dịp để người ta tổ chức lễ mừng thọ ông bà, cha mẹ lên các tuổi chẵn, tùy theo phong tục địa phương, có thể bắt đầu từ tuổi 60 hoặc 70. Đây là một mĩ tục của dân tộc ta, thể hiện sự quan tâm, kính trọng của con cháu, của cộng đồng đối với NCT.

Người già, do đặc điểm tâm sinh lí nên ngày càng thu hẹp không gian giao tiếp, dễ gây cho các cụ cảm giác bị lãng quên, nên dịp mừng thọ được con cháu xa gần, họ hàng nội ngoại, bạn bè gần xa đến thăm hỏi, chúc tụng, tặng quà khiến các cụ có thêm niềm vui, tinh thần phấn chấn, yêu cuộc sống hơn. Điều đó rất có ý nghĩa, cần được bảo lưu.

Trong tâm thức của người Việt, mỗi người sinh ra đều mong muốn đạt được Ngũ Phúc trong đời bao gồm: Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh. Trong đó, Thọ là yếu tố khó đạt được nhất nên cũng là điều mà mọi người mong muốn nhất. Tuổi thọ là điều quý giá nhất của đời người mà không phú quý nào sánh bằng. Người xưa cho rằng, những người sống thọ là có phúc lớn nên mới được “trời ban” cho sống lâu, sống khỏe, mới có con cháu đề huề. Bởi vậy, theo tục lệ, vào những năm chẵn tuổi của ông bà, con cháu sẽ tổ chức lễ mừng thọ cho ông bà. Mừng thọ chính là mừng cái phúc được sống lâu, sống khỏe với con cháu. Khi các cụ được 70, 80 tuổi, Hội NCT phường, xã đều tổ chức chúc mừng, trao thư, tặng quà và chụp ảnh lưu niệm. Những dịp như thế này mang lại tình cảm gắn kết các cụ với con cháu, cộng đồng.

Ảnh minh hoạ
Ảnh minh hoạ

Sống lâu, sống thọ là ước mong chính đáng của mọi người. Ngày xưa, khi tuổi thọ chưa cao, chỉ 50, 60 tuổi đã được tổ chức lễ mừng thọ. Nhưng ngày nay, điều kiện sống ngày một cải thiện nên tuổi thọ con người cũng dần được nâng cao, lễ mừng thọ thường được tổ chức từ 70 tuổi trở lên. Cá biệt, có nơi vẫn tổ chức mừng thọ ở tuổi 60 theo tục xưa; nhưng có những người 70 tuổi vẫn chưa cho con cháu tổ chức mừng thọ, vì theo họ vẫn chưa đến tuổi thọ trung bình của nước ta (theo báo cáo năm 2020, tuổi thọ trung bình của nước ta khoảng 74).

Không ai phủ nhận ý nghĩa nhân văn của việc tổ chức lễ mừng thọ. Ở đây, chúng tôi chỉ bàn về việc tổ chức mừng thọ tại các gia đình nên như thế nào. Trước hết, phải xác định việc mừng thọ cần đạt được mục đích gì? Nên chăng, thông qua việc mừng thọ làm cho con cháu, anh em trong gia đình thấy được công sinh thành, dưỡng dục của ông bà, cha mẹ. Từ đó, điểm lại thời gian qua, các bậc con cháu đã đối xử như thế nào,… đồng thời nhắc nhở nhau, từ nay về sau hãy luôn kính trọng chăm sóc, phụng dưỡng ông bà, cha mẹ tốt hơn.

Tuy nhiên, trên thực tế ở một số nơi vẫn còn không ít gia đình tổ chức ăn uống linh đình, lãng phí,… làm nhiều người tỏ ra ái ngại mỗi khi được mời đến dự lễ mừng thọ.

Thiết nghĩ, không phải cứ tổ chức lễ mừng thọ linh đình với sự phô trương, rườm rà mới là hiếu nghĩa. Lòng hiếu thảo của con cháu đối với ông bà, cha mẹ chính là trong suy nghĩ và sự chăm sóc thường xuyên hằng ngày. Đó là chưa kể đến có những gia đình, khi cha mẹ đang sống, sự quan tâm chăm sóc thiếu chu đáo, thậm chí có những cảnh chia nhau, đùn đẩy nhau “ngày thứ 31” nhưng khi tổ chức mừng thọ đến 40; 50 mâm, ăn uống, đọc thơ phú ồn ào. Một số người có địa vị trong xã hội còn tính chuyện lợi nhuận sau cuộc mừng thọ…

Chuyện rằng, vào những năm 70; 80 thế kỉ trước, khi cuộc sống rất khó khăn, cơ cực, người viết bài này từng chứng kiến, có người bác (cậu - theo cách gọi của người miền Trung) đã từng đi đây đi đó về hưu, chữ nghĩa kha khá, con cháu rất thuận hòa. Vào dịp Tết năm đó, mặc dầu ngày Tết mỗi gia đình chỉ độ một vài cân thịt (tính theo nhân khẩu, mỗi người từ 3 - 5 lạng do Ủy ban xã phân phối), con cháu định tổ chức vài ba mâm mừng thọ 80 cho hai ông bà, nhưng ông tuyệt đối không cho. Cụ bảo, mồng 2 Tết, tập trung con cháu ra đồng làm giúp ông bà mấy luống khoai, trưa về làm thịt một con gà, cả nhà ăn cơm tươi một tí gọi là “bữa cơm có thịt”, nói chuyện vui vẻ. Anh em đoàn kết, hiếu nghĩa với cha mẹ như thế là ông bà mừng lắm rồi. Nhớ lại mà thương, một thời khốn khó nhưng đầy tính nhân văn.

Gần đây, cuộc sống khá giả hơn nhiều nhưng một số gia đình con cháu ở xa, trăm công nghìn việc, ngày tết hai ông bà già ở nhà quê quá cô đơn, lạnh lẽo. Vậy khi tuổi chẵn 80, 90… có nên tổ chức mừng thọ linh đình mâm cao cỗ đầy, thơ phú ca ngợi công lao cha mẹ hay không? Cá biệt, có cụ 80, 90 tuổi, con cháu rất đông nhưng “bận việc” không về, ngày Xuân một mình đi đến nhà văn hóa khối xóm để nhận Thiệp mừng thọ của Hội NCT mà các cụ thường gọi là “Bằng NCT” !

Mừng thọ là một nét đẹp cần lưu giữ, phát huy, nhưng tổ chức sao cho vui, cho đẹp mà không lãng phí, phiền hà là điều đáng suy nghĩ trong những ngày đầu Xuân. Cao hơn việc mừng thọ, đó là sự hiếu thảo, kính trọng của con cháu, của lớp trẻ đối với các bậc ông bà, cha mẹ. Việc mừng thọ chỉ thực sự có ý nghĩa khi thường ngày sự chăm sóc NCT, phụng dưỡng ông bà, cha mẹ chu đáo trong điều kiện có thể. Vài điều cóp nhặt trên đây cũng là để góp vui khi Tết đến, Xuân về. Chúc mọi người, mọi nhà an lành, hạnh phúc.

Trần Hữu Hy

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Khắc sâu nỗi đau 12 ngày đêm tháng Chạp 1972

Khắc sâu nỗi đau 12 ngày đêm tháng Chạp 1972

Sự kiện 12 ngày đêm tháng Chạp năm 1972, quân và dân Hà Nội đánh bại cuộc tập kích đường không bằng máy bay B52 của Mỹ, làm nên trận “Điện Biên Phủ trên không” đã đi vào lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta, như một mốc son chói lọi. Vậy mà, thấm thoắt đã 52 năm.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết Công giáo

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết Công giáo

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm mở rộng khối đại đoàn kết, giữa những người có đạo với người không theo đạo, giữa đồng bào theo các đạo khác nhau... ngày càng gắn kết, bền chặt. Người nhấn mạnh, đoàn kết tôn giáo nhằm mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh...
Trang sử hào hùng của quân đội ta

Trang sử hào hùng của quân đội ta

Ngày 22/12/1944, thực hiện Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân được thành lập. Chỉ hai tuần sau khi ra đời, đội quân chủ lực đầu tiên của cách mạng Việt Nam đã đánh thắng liên tiếp hai trận ở Phay Khắt, Nà Ngần thuộc tỉnh Cao Bằng.
Từ lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Từ lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ…
Ô nhiễm môi trường và sự vào cuộc tích cực của người cao tuổi

Ô nhiễm môi trường và sự vào cuộc tích cực của người cao tuổi

Bài 2. Người cao tuổi chung tay bảo vệ môi trường

Tin khác

Ô nhiễm môi trường và sự vào cuộc tích cực của người cao tuổi

Ô nhiễm môi trường và sự vào cuộc tích cực của người cao tuổi
Bài 1: Ô nhiễm môi trường - thách thức của sự phát triển

Âm vang mãi Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến

Âm vang mãi Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến
Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước Dân chủ Nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á ra đời có sức cổ vũ rất lớn đối với các dân tộc bị áp bức trên thế giới vùng lên tự giải phóng. Do vị trí chiến lược quan trọng, Việt Nam đã trở thành đối tượng xâm lược của chủ nghĩa đế quốc và bọn chúng tìm mọi cách chống phá nhằm thủ tiêu nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trẻ tuổi...

Những “bánh xe” động lực phát triển của đất nước

Những “bánh xe” động lực phát triển của đất nước
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử và toàn diện. Hiện nay, nước ta đang chuẩn bị tiến vào kỉ nguyên mới, kỉ nguyên vươn mình của dân tộc. Mục tiêu kỉ nguyên mới là xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Xây dựng gia đình văn hóa để tạo môi trường sống hạnh phúc

Xây dựng gia đình văn hóa để tạo môi trường sống hạnh phúc
Bất kì ở thời đại nào, đất nước nào…, thì gia đình phát triển bền vững, văn hóa không chỉ tạo môi trường sống an toàn và hạnh phúc cho mỗi người, mỗi nhà, mà còn là nhân tố quan trọng để xây dựng nguồn lực con người, góp phần giữ gìn sự phát triển lành mạnh, an toàn của xã hội. Vì vậy, công tác xây dựng gia đình văn hóa (GĐVH) có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong chiến lược xây dựng xã hội văn minh, hiện đại, giàu bản sắc văn hóa dân tộc.

Quân đội ta trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân

Quân đội ta trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân
Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân là vấn đề có tính nguyên tắc của Quân đội Nhân dân (QĐND) Việt Nam và cũng là sự kế thừa, phát huy truyền thống nhân văn của dân tộc.

Đôi điều về dạy thêm, học thêm

Đôi điều về dạy thêm, học thêm
Bài viết dưới đây là nội dung từ lâu đã được các bậc phụ huynh tâm tư, nhưng ít người dám nói ra. Nhân Tạp chí Người cao tuổi, số 204, ra ngày 11/10/2024, đăng bài “Khó gỡ”, người viết bài này mạnh dạn trao đổi vấn nạn dạy thêm, học thêm tồn tại nhiều năm nay...

Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số

Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số
Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới, với mục tiêu: “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững” đã chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, "đầu tư cho dân số là đầu tư cho phát triển".

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên
Mấy năm trước, dù đã trên 90 tuổi nhưng ông vẫn còn khỏe, thi thoảng đi thăm đồng đội hay dự kỉ niệm các sự kiện của Quân đội tổ chức, nên mọi người rất mừng, chúc ông sống lâu trăm tuổi.

Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn

Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn
Quốc Tử Giám là nơi các Nho sinh, sĩ phu nước ta từ đầu thế kỉ thứ XIX đến nửa đầu thế kỉ XX làm giàu học vấn. Đây chính là cơ quan quản lí giáo dục triều Nguyễn và là học phủ tối cao của triều đại phong kiến cuối cùng này…

Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc

Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc
Liệt sĩ nhà giáo có ở hầu hết các vùng, miền của Tổ quốc. Theo thống kê vào năm 2012, trong ngành Giáo dục có 2.219 liệt sĩ nhà giáo. Riêng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã có hơn 4.000 nhà giáo trên khắp mọi miền đất nước đã lên đường vào miền Nam vừa dạy học, vừa cầm súng chiến đấu và đã có 621 nhà giáo đã anh dũng hi sinh.

Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam
Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là yếu tố quan trọng bậc nhất, là cội nguồn sức mạnh để đất nước vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng mọi kẻ thù, vượt qua thiên tai dịch bệnh để vững bước tiến lên...

Đạo thầy trò

Đạo thầy trò
Xã hội nào nghề giáo cũng luôn được đánh giá là nghề cao quý nhất và người thầy giáo luôn có vị thế quan trọng. Câu ca dao có từ ngàn xưa: Mồng một tết cha, mồng Hai tết mẹ, mồng Ba tết thầy là nét văn hóa về cách sống, cư xử mà ông cha ta muốn nhắc nhở con cháu.

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ
Ngày 5/6/1911, anh Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã rời bến cảng Nhà Rồng (Sài Gòn) ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. Để có được hoài bão vĩ đại này, vai trò của thầy Nguyễn Sinh Sắc (1862-1929), thầy Vương Thúc Qúy (1862-1907), thầy Lê Văn Miến (1874-1943) đối với Người rất quan trọng.

Vinh quang sự nghiệp “Trồng người”

Vinh quang sự nghiệp “Trồng người”
Trong xã hội Việt Nam, người thầy có vị trí đặc biệt, nghề dạy học được coi là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý. Sinh con và nuôi dưỡng con cái là công ơn trời bể của cha mẹ, nhưng dạy trẻ chóng lớn để trở thành người không chỉ biết chữ mà còn có phẩm cách tốt đẹp, gắn tình yêu thương trong gia đình với tình yêu nước là công lao to lớn của người thầy...

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam
Trong bài “Cách mạng Tháng Mười vĩ đại mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc” viết cho báo Sự thật (Pravda) của Liên Xô số ra ngày 1/11/1967, nhân kỉ niệm lần thứ 50 Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định: “Đi theo con đường do Lênin vĩ đại vạch ra, con đường của Cách mạng Tháng Mười, Nhân dân Việt Nam đã giành được những thắng lợi rất to lớn. Chính vì vậy mà mối tình gắn bó và lòng biết ơn của Nhân dân Việt Nam đối với Cách mạng Tháng Mười vẻ vang, đối với Lênin vĩ đại… là vô cùng sâu sắc”...
Xem thêm
Phiên bản di động