Quốc tế 14/02/2020 08:52
Cuộc gặp thường niên này luôn nhận được sự quan tâm của dư luận khu vực và quốc tế, bởi nó thường cho thấy những bước đi quan trọng mà các nhà lãnh đạo châu Phi hướng tới nhằm thúc đẩy an ninh và sự phát triển cho châu lục. Với chủ đề trên, hội nghị được kì vọng sẽ tạo đột phá cho châu Phi với bước đi đầu tiên là “im tiếng súng” trong năm 2020 tạo đà cho sự phát triển trên cơ sở thỏa thuận thương mại tự do châu Phi vừa được kí hồi tháng 7 năm 2019.
Im tiếng súng hay chấm dứt mọi cuộc chiến ở châu Phi vào năm 2020 đã được các nguyên thủ quốc gia AU đưa ra trong tuyên bố kỉ niệm 50 năm của Liên minh châu Phi vào năm 2013. Trong suốt 7 năm qua, các quốc gia châu Phi đã nỗ lực thực hiện mục tiêu này. Nhưng thực tế họ mới thành công ở Cộng hòa Trung Phi và Sudan, trong khi các cuộc xung đột vẫn kéo dài ở một số nơi như Libya, Nam Sudan và từ rìa Sahara đến Mozambique.
 |
AU nhận thấy cần thiết phải xây dựng hòa bình thông qua việc thực hiện cách đổi mới, phát triển, đoàn kết và nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của xung đột, đồng thời thực hiện các biện pháp cải tiến khác, thay vì hướng đến giải pháp quân sự.
Vai trò AU với điểm nóng Libya
Tình hình Libya được nhận định là điểm nóng nhất của khu vực. Cuộc nội chiến ở Libya bi kéo dài từ năm 2011 tới nay và ngày càng leo thang với sự tác động và can thiệp của nhiều bên. Chính vì vậy, vai trò trung gian hòa giải của AU đã khó thành công. Nhiều hội nghị hòa giải quốc tế chủ yếu do LHQ bảo trợ đã phớt lờ vai trò của AU. Bên cạnh đó, ngay trong nội bộ AU cũng có những bất đồng và chia rẽ trong vấn đề Libya.
LHQ vẫn luôn nỗ lực để chấm dứt xung đột ở Libya và thúc đẩy các bên ngồi vào bàn đối thoại. Nhưng nếu chỉ riêng vai trò của LHQ sẽ rất khó thành công khi mà các nước có ảnh hưởng, các phe phái ở Lybia và cả AU chưa tìm được tiếng nói chung. Hội nghị Thượng đỉnh AU lần thứ 33 này được cho là cơ hội để đại diện LHQ bàn thảo với các nhà lãnh đạo châu Phi tìm giải pháp cho Lybia.
Mở cửa thị trường để phát triển
Tăng trưởng kinh tế của châu Phi ổn định trong năm 2019 ở mức 3,4% và dự báo sẽ tăng lên 4,1% vào năm 2021. Năm 2019, lần đầu tiên trong một thập kỉ, chi đầu tư, thay vì tiêu dùng, chiếm hơn 50% tăng trưởng GDP. Các chuyên gia nhận định có một cơ hội trị giá 16 tỉ USD nếu các nước châu Phi thực hiện đầy đủ thỏa thuận thương mại tự do châu Phi (AfCFTA) kí kết vào giữa năm 2019 và có hiệu lực vào tháng 6/2020.
Trong kịch bản lí tưởng khi có sự tự do hóa thuế quan 100% giữa các quốc gia thành viên châu Phi theo thỏa thuận, GDP tổng hợp của lục địa sẽ nhảy vọt lên 3.000 tỉ USD vào năm 2030 từ 2.100 tỉ USD hiện nay. Bên cạnh đó, với dân số tăng trưởng đều đặn lên tới 2 tỉ, lực lượng lao động 1,1 tỉ châu Phi sẽ là lớn nhất thế giới vào năm 2040.
Ngược lại, nhập khẩu châu Phi từ bên ngoài lục địa như các sản phẩm sản xuất, máy móc công nghiệp và thiết bị vận tải chiếm hơn 50% nhu cầu. Nhưng tỉ lệ nghèo đói, bất bình đẳng cao, nợ nước ngoài gia tăng, chính sách phức tạp, thường xuyên xung đột, cơ sở hạ tầng, hậu cần thương mại kém, yêu cầu pháp lí khó khăn, thị trường tài chính đầy biến động, thủ tục hải quan phức tạp... đang là những lực cản lớn cho sự phát triển của “Lục địa đen”.
Châu Phi cũng được coi là thị trường tiềm năng cho hàng hóa của Việt Nam bởi các rào cản kĩ thuật không khắt khe, yêu cầu thị trường không quá cao. Giới phân tích tin rằng thập kỉ tới sẽ chứng kiến sự tăng trưởng của AfCFTA thành một khu vực giao dịch toàn cầu mới.
