Trao đổi - Nghiên cứu 23/07/2020 17:06
Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của BCH TƯ Đảng về công tác dân số trong tình hình mới chỉ rõ: Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số (GHDS) và đặt ra mục tiêu đến năm 2030 tuổi thọ bình quân đạt 75 tuổi, trong đó thời gian sống khỏe mạnh tối thiểu 68 năm; 100% NCT có thẻ bảo hiểm y tế, được quản lí sức khỏe, được khám, chữa bệnh, được chăm sóc tại gia đình, cộng đồng và các cơ sở chăm sóc tập trung.
Để đạt các mục tiêu trên, cần những giải pháp đồng bộ, hiệu quả chăm sóc, phát huy vai trò NCT. Trong đó, cần sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Trước hết cần tăng cường nhóm giải pháp về truyền thông, giáo dục và vận động thay đổi hành vi phù hợp với xu hướng GHDS ở nước ta. Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, hội nghị hội thảo, công bố kết quả nghiên cứu khoa học để đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp; các nhà hoạch định chính sách; các chức sắc tôn giáo; những người có uy tín trong cộng đồng… về thách thức của quá trình GHDS đối với việc chăm sóc, phát huy NCT nói riêng, sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội của đất nước nói chung nhằm xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các chính sách thích ứng với xã hội dân số già.
 |
Tăng cường các hoạt động văn hóa thể thao phù hợp cho NCT |
Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân, cơ quan, tổ chức và gia đình về trách nhiệm kính trọng, giúp đỡ, chăm sóc và phát huy vai trò NCT; nghĩa vụ, trách nhiệm phụng dưỡng NCT của con cháu trong gia đình; trách nhiệm thực hiện tốt và tích cực tham gia giám sát việc thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước đối với NCT; ý thức và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc chủ động tự lo cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ.
Hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo vệ, chăm sóc và phát huy vai trò NCT; khuyến khích NCT còn sức khỏe, có kinh nghiệm, uy tín tiếp tục tham gia các hoạt động góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở, làm kinh tế nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống; xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của người sử dụng lao động và người lao động cao tuổi. Tích cực, chủ động xây dựng môi trường thân thiện với NCT. Tổ chức nhiều loại hình văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao phù hợp, tạo sân chơi bổ ích, nâng cao đời sống tinh thần cho NCT.
 |
| Đẩy mạnh xã hội hóa để xây dựng các trung tâm chăm sóc NCT |
Đối với hoạt động chăm sóc sức khỏe NCT, tiếp tục phát triển hệ thống chuyên ngành lão khoa trong các cơ sở y tế. Khuyến khích phát triển các cơ sở chăm sóc NCT; cơ sở cung cấp các loại hình dịch vụ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, văn hóa, giải trí của NCT. Sắp xếp lại hệ thống các cơ sở bảo trợ xã hội công lập theo hướng đẩy mạnh xã hội hóa, tạo lập môi trường thân thiện, hòa nhập giữa các nhóm đối tượng và với xã hội. Ưu tiên đầu tư nguồn lực nhà nước, đồng thời huy động nguồn lực xã hội phát triển các cơ sở cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản bảo đảm các nhóm dân số đặc thù như NCT, trẻ em, người khuyết tật, người bị di chứng chiến tranh, đồng bào dân tộc ít người, người di cư… đều thực sự bình đẳng về cơ hội tham gia, thụ hưởng thành quả phát triển.
Năm 2016, Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Quyết định phê duyệt Đề án Chăm sóc sức khỏe NCT giai đoạn 2017-2025, với mục tiêu đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe NCT thích ứng với giai đoạn GHDS góp phần thực hiện Chương trình Hành động Quốc gia về NCT, Chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản, Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Bộ Y tế ban hành văn bản hướng dẫn 63 tỉnh thành phố xây dựng và triển khai, đồng thời giao chỉ tiêu tăng tỉ lệ khám sức khỏe định kì cho NCT và tỉ lệ NCT có thẻ bảo hiểm y tế cho các địa phương. Hiện chương trình đang tích cực triển khai ở các tỉnh, thành phố trong cả nước.
 |
| Động viên kịp thời, nhân rộng các điển hình tiên tiến |
Xu hướng GHDS ở nước ta đang diễn ra với tốc độ nhanh trong khi thu nhập bình quân đầu người còn thấp, vì thế xây dựng, hoàn thiện và triển khai đồng bộ các chính sách phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; gắn mục tiêu phát triển kinh tế với các mục tiêu xã hội được coi là chiến lược quan trọng hàng đầu. Cần tiếp tục duy trì mức sinh thấp để có cơ cấu dân số hợp lí nhằm đảm bảo nguồn lao động phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hạn chế được tốc độ GHDS quá nhanh; đồng thời đảm bảo quy mô dân số phù hợp với mục tiêu chính sách dân số của Đảng và Nhà nước.
Cải cách hệ thống hưu trí; đa dạng hóa các loại hình bảo hiểm, trong đó chú trọng bảo hiểm tự nguyện, phù hợp với khả năng đóng góp và chi trả của người tham gia, có khả năng liên thông với các loại hình bảo hiểm khác. Xây dựng chính sách, cơ chế khuyến khích hỗ trợ NCT tham gia hoạt động kinh tế, đặc biệt là những NCT có trình độ chuyên môn, kĩ thuật cao. Mở rộng hệ thống trợ cấp xã hội, chú trọng đến nhóm NCT nghèo và cận nghèo.
Cuộc sống hằng ngày của NCT diễn ra chủ yếu tại cộng đồng, gắn bó với các đoàn thể xã hội, vì vậy nâng cao năng lực và vai trò của các tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp trong chăm sóc, phát huy NCT vừa là đòi hỏi khách quan vừa có hiệu quả thiết thực. Cùng với đó, các cơ quan chuyên môn cần xây dựng cơ sở dữ liệu, thực hiện các nghiên cứu toàn diện và tăng cường hợp tác quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm về dân số cao tuổi; từ đó, đề xuất, tham mưu với Đảng, Chính phủ ban hành các chính sách, chương trình trọng tâm, hiệu quả./.
