Cửu đỉnh Huế xứng đáng được vinh danh Di sản Tư liệu thế giới

Theo các nhà nghiên cứu, Cửu đỉnh Huế như một bộ bách khoa thư bằng hình ảnh. Các nghệ nhân thời vua Minh Mạng đã thể hiện một cách khái quát nhưng súc tích sự đa dạng với nhiều cảnh vật nổi tiếng của mỗi miền đất nước, tạo nên sự giàu đẹp của Tổ quốc, như: Tinh tú, núi sông, cửa biển, lãnh hải, cửa ải, cây cối, hoa cỏ, động vật, binh khí, xe thuyền… Tất cả các hình ảnh được đúc nổi trên Cửu đỉnh có thể xem như đặc trưng vùng miền trải dài từ Bắc chí Nam. Ngoài tính cung đình, hình ảnh trên Cửu đỉnh còn mang đậm tính dân gian, gắn liền với đời sống của người Việt. Đây là những tác phẩm đạt đến độ hoàn mĩ của nghệ thuật đúc đồng truyền thống Huế và của Việt Nam trong lịch sử. Những hình ảnh chạm nổi trên Cửu đỉnh là một bộ “Đại Nam nhất thống chí” bằng đồng vô cùng độc đáo của dân tộc ta dưới thời vua Minh Mạng, không chỉ thể hiện sự tài hoa, khéo léo của những người thợ đúc đồng mà còn thể hiện lòng tự hào dân tộc vô bờ bến về một đất nước Việt Nam hùng cường và giàu có.

Cửu đỉnh Huế.

Cửu đỉnh vừa thể hiện bằng hình ảnh về đất nước Việt Nam trên các lĩnh vực văn hóa, xã hội, tư tưởng, kĩ thuật, tín ngưỡng, giao thông,… Những hình ảnh về biển đảo được khắc trên bộ Cửu đỉnh (Biển Đông ở Cao đỉnh, biển Nam ở Nhân đỉnh và biển Tây ở Chương đỉnh) sẽ là nguồn tư liệu quý về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thực thi chủ quyền biển đảo của đất nước.

Cửu đỉnh được coi là vật báu chốn thâm nghiêm trước Thế Miếu, nơi thờ các vua nhà Nguyễn. Bà Lê Thị An Hòa, Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho hay: “Đến nay, chúng tôi chưa phát hiện ở nơi nào trên thế giới có bộ cửu đỉnh độc đáo như Cửu đỉnh Huế. Ngoài ý nghĩa quốc tế, di sản trên gần như đáp ứng đầy đủ các tiêu chí nêu trong hướng dẫn chung về bảo vệ di sản tư liệu thuộc Chương trình Kí ức thế giới, như: Tiêu chí về thời gian, địa điểm, con người, hình thức và phong cách”.

Ông Nguyễn Thuận An, nhà nghiên cứu văn hóa Huế cho biết: “Cửu đỉnh là dạng “độc bản, duy nhất”, không thể thay thế. Đây còn là một bộ sưu tập độc nhất về hình ảnh đúc nổi, thư pháp, tác phẩm mĩ thuật vô cùng đa dạng, phong phú và có giá trị to lớn; là một cụm tượng đài bất diệt, hoành tráng về đất nước Việt Nam đầu thế kỉ XIX được biểu trưng bằng hình ảnh, thể hiện trí tuệ của tiền nhân và tầm cao nghệ thuật”.

Trải qua chiến tranh, khí hậu khắc nghiệt, 9 đỉnh vẫn là những bản gốc vẫn đặt ở vị trí khi mới sinh ra. Với những giá trị đặc sắc, Cửu đỉnh được công nhận Bảo vật Quốc gia năm 2012. Đối chiếu với hệ thống tiêu chí của Di sản tư liệu thuộc Chương trình Kí ức thế giới của UNESCO, Cửu đỉnh thật sự là một bảo tàng sống về đất nước Việt Nam đầu thế kỉ XIX và là một di sản vô giá mà triều Nguyễn đã di tặng cho thế hệ sau. Với những giá trị độc đáo, tinh xảo và duy nhất, di sản này hoàn toàn xứng đáng được UNESCO vinh danh là Di sản Tư liệu thế giới.