Có tình tiết mới để xem xét theo thủ tục tái thẩm

Nhà đất tại 890A Lý Thường Kiệt, phường 5, TP Mỹ Tho

Nội dung vụ án

Nhà, đất tại địa chỉ 890A Lý Thường Kiệt, phường 5, TP Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang thuộc quyền sở hữu, sử dụng của gia đình bà Nguyễn Thị Lý. Năm 2019, bà Lý bán chủ quyền khối tài sản trên cho người khác. Sau đó, xảy ra tranh chấp.

Bản án dân sự sơ thẩm số 102/2018/DSST ngày 29/10/2018 của TAND TP Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang và Bản án phúc thẩm số 57/2019/DS-PT ngày 6/3/2019 của TAND tỉnh Tiền Giang về giải quyết tranh chấp “Đòi Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở và yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc thực hiện quyền sở hữu”, đều tuyên xử: “Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Lý; buộc chị Trần Thị Mai Hoa (bị đơn) có nghĩa vụ trả bà Lý bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 được UBND tỉnh Tiền Giang cấp ngày 29/9/2003 đứng tên bà Lý; buộc chị Hoa chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc bà Lý thực hiện quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại địa chỉ số 890A Lý Thường Kiệt, phường 5, TP Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang”.

Tuy nhiên, theo nguyên đơn và bị đơn, sự việc liên quan đến bản án trên có nhiều uẩn khúc, bởi: Nhà, đất tại địa chỉ 890A Lý Thường Kiệt, phường 5, TP. Mỹ Tho, do chị Trần Thanh Thúy (con gái ruột bà Lý) định cư ở Mỹ gửi tiền về nhờ gia đình mua và đứng tên hộ vào năm 1993. Sau khi việc mua bán hoàn tất, anh Trần Minh Hoàng (anh trai chị Thúy) là người đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Năm 2003, vợ chồng anh Hoàng bất hoà, có nguy cơ dẫn tới ly hôn nên cả gia đình thống nhất thay đổi người đứng tên trên giấy tờ từ anh Hoàng sang bà Lý. Ngày 29/9/2003, UBND tỉnh Tiền Giang cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và Quyền sử dụng đất ở số 13707 đứng tên bà Lý.

Giấy chứng nhận chủ quyền đứng tên bà Nguyễn Thị Lý

Ngày 9/6/2016, bà Lý liên hệ cho chị Thúy về Việt Nam để lập di chúc có nội dung sau khi bà qua đời sẽ giao lại toàn bộ nhà, đất tại số 890A Lý Thường Kiệt cho chị Thúy. Mọi người trong gia đình đều có mặt và ủng hộ việc này, có công chứng của Phòng Công chứng số 1 TP Mỹ Tho. Sau đó, bà Lý giao lại bản gốc di chúc và bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 cho chị Thúy mang về Mỹ.

Theo các con của bà Lý, đến năm 2017, bà Lý được con trai út Trần Minh Dũng đón về ở cùng. Thời gian này, bà Lý ở tuổi gần 80, trí nhớ bắt đầu giảm sút, lúc nhớ lúc quên nhưng anh Dũng không cho các anh chị gặp mẹ. Đây cũng là thời điểm bắt đầu phát sinh những tranh chấp liên quan tới nhà, đất 890A Lý Thường Kiệt.

Cụ thể, năm 2018, ông Trần Thanh Phước, đại diện theo ủy quyền của bà Lý gửi đơn tới chính quyền địa phương báo mất Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707. Tiếp đó, ông Phước theo ủy quyền của bà Lý khởi kiện chị Hoa ra Tòa “Đòi Giấy chứng nhận quyền sử hữu nhà ở và Quyền sử dụng đất ở và yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc thực hiện quyền sở hữu”.

Bản án dân sự sơ thẩm 102/2018/DS-ST ngày 29/10/2018 của TAND TP Mỹ Tho và Bản án dân sự phúc thẩm 57/2019/DS-PT ngày 6/3/2019 của TAND tỉnh Tiền Giang đều tuyên chị Hoa có nghĩa vụ trả bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 cho bà Lý; buộc chị Hoa chấm dứt hành vi cản trở bà Lý thực hiện Quyền sở hữu đất ở và quyền sở hữu nhà ở tại địa chỉ 890A Lý Thường Kiệt.

Chị Hoa cho rằng, Tòa án hai cấp tỉnh Tiền Giang nhận định chị giữ bản gốc Giấy chứng nhận, căn cứ vào ngày 20/12/2017, khi làm việc với UBND phường 5, chị có cung cấp bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 có công chứng cùng ngày. Trên thực tế, sau khi được cán bộ địa chính phường 5 thông báo việc bà Lý ủy quyền cho ông Phước báo mất Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, yêu cầu được cấp lại và đề nghị gia đình cung cấp giấy tờ đất đối chiếu, chị Hoa đã thông báo sự việc tới chị Thúy ở Mỹ. Chị Thúy đã gửi bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 cho ông Lương Hồng Niên, nhân dịp ông Niên về Việt Nam đưa trực tiếp cho chị Hoa. Sau khi công chứng giấy tờ xong, Chị Hoa đã bàn giao lại cho ông Niên trở về Mỹ trả lại chị Thúy.

Không lâu sau, ngày 14/6/2019, bà Lý được cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CS10906 đối với nhà, đất tại 890A Lý Thường Kiệt.

Gần như ngay lập tức, ngày 25/6/2019, bà Lý kí Hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ nhà, đất 890A Lý Thường Kiệt cho ông Trần Tấn Đạt với giá 14,5 tỉ đồng. Ngay sau khi ông Đạt đăng ký biến động chủ sử dụng đã khởi kiện bà Lý và chị Hoa ra Tòa để đòi nhà, đất.

Bản án dân sự sơ thẩm 102/2020/DS-ST ngày 8/12/2020 của TAND TP Mỹ Tho và Bản án dân sự phúc thẩm 114/2021/DS-PT ngày 23/3/2021 của TAND tỉnh Tiền Giang tuyên xử ông Đạt thắng kiện; buộc mẹ con bà Lý phải bàn giao lại nhà, đất.

Theo các con của bà Lý, sự việc diễn ra nhanh chóng và bất thường, khi bà Lý không bàn bạc với các con việc bán nhà. Những người này nghi ngờ bà Lý tuổi cao sức yếu, không làm chủ được nhận thức và hành vi nên đã bị lợi dụng thực hiện thủ tục ủy quyền cho người khác làm những việc trái với ý chí của bà Lý, như báo mất Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xin cấp lại và nghiêm trọng hơn là bán nhà và quyền sử dụng đất.

Hiện bà Lý đang được các con là chị Hoa, ông Hoàng, chị Mai đón lên TP Hồ Chí Minh để điều trị và chăm sóc.

Ngày 23/6, phóng viên đã có mặt tại địa chỉ bà Lý đang nghỉ ngơi và phục hồi. Dù sức khỏe, trí nhớ chưa hồi phục hoàn toàn, bà Lý vẫn luôn khẳng định không quen biết ông Phước và ông Đạt, không hiểu bằng cách nào lại ủy quyền cho ông Phước, số tiền bán nhà, đất bà không giữ đồng nào, không biết tiền đã đi đâu?

“Việc em út Dũng có mối quan hệ thân quen với anh em Đạt, Phước, chúng tôi nghi ngờ 3 người này kết hợp với nhau, lợi dụng tình hình sức khỏe của mẹ để thực hiện những việc trái ý chí nhằm chiếm đoạt khối bất động sản 890A Lý Thường Kiệt. Hiện tại chúng tôi và mẹ (bà Lý) đã làm đơn tố cáo ông Trần Thanh Phước, người đại diện theo ủy quyền của bà Lý và ông Trần Tấn Đạt có hành vi thể hiện dấu hiệu “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đến các cơ quan chức năng. Chúng tôi hi vọng báo chí đưa tin, lên tiếng để cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết vụ việc nhằm đảm bảo quyền lợi ích chính đáng của gia đình tôi”, các con bà Lý cùng cho hay.

Bà Lý và các con trao đổi với phóng viên

Được biết, ngày 7/6/2021, Viện KSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã nhận được đơn của bà Lý đề nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục tái thẩm đối với Bản án dân sự phúc thẩm số 57/2019/DS-PT ngày 6/3/2019 của TAND tỉnh Tiền Giang; và đề nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm đối với Bản án dân sự sơ thẩm 102/2020/DS-ST ngày 8/12/2020 của TAND TP Mỹ Tho và Bản án dân sự phúc thẩm 114/2021/DS-PT ngày 23/3/2021 của TAND tỉnh Tiền Giang.

"Giấy xác nhận" đã nhận đơn của bà Nguyễn Thị Lý đề nghị xem xét kháng nghị tái thẩm và giám đốc thẩm bà Lý gửi Viện KSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh

Còn vụ án ông Đạt khởi kiện bà Lý ra toà, hiện tại TAND TP Hồ Chí Minh đã nhận được đơn xem xét thủ tục giám đốc thẩm của mẹ con bà Lý đối với Bản án án dân sự phúc thẩm 114/2021/DS-PT nêu trên.

Nhiều dấu hiệu vi phạm về tố tụng

Căn cứ chứng cứ Luật sư thu thập được từ các lời khai của người liên quan và người làm chứng (lập Vi bằng), thể hiện:

Một, Tòa án hai cấp xác định sai tư cách bị đơn của chị Trần Thị Mai Hoa.

Yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là đòi lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 đứng tên bà Lý và yêu cầu chị Hoa chấm dứt hành vi cản trở việc bà Lý thực hiện quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà. Như vậy xác định bị đơn phải là người thực tế đang chiếm giữ bất hợp pháp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 của bà Lý. Tuy nhiên, chị Hoa không chiếm giữ giấy tờ đất, chị Thúy mới là người đang cầm giữ giấy tờ đất, nên Tòa án hai cấp thụ lý và chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, xác định chị Hoa là bị đơn là không đúng.

Hai, ngay cả khi xác định chị Hoa là bị đơn thì Thúy vẫn đang giữ giấy tờ đất, chính bà Lý trao lại cho chị Thúy mang về Mỹ mà Tòa không triệu tập chị Thúy tham gia vụ án với vai trò người liên quan là sai nghiêm trọng tố tụng.

Chính vì hồ sơ thể hiện chị Hoa không chiếm giữ giấy tờ đất của bà Lý trái pháp luật, nên cũng không có hành vi cản trở bà Lý thực hiện quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của mình. Và chị Thúy mới là chủ sử dụng đất, nhà trên.

Có tình tiết mới

Hồ sơ vụ án thể hiện có tình tiết mới để được cấp trên xem xét theo thủ tục tố tụng. Cụ thể như sau:

Đơn xác nhận ngày 20/5/2021 của anh Niên, Hộ chiếu số: 549454070; Quốc tịch Mỹ; địa chỉ: 9503 Whispering stream Ct) được hợp pháp hóa lãnh sự, xác nhận nội dung sự việc nêu trên đính kèm Hộ chiếu, visa ghi nhận ngày nhập cảnh, xuất cảnh khỏi Việt Nam vào khoảng thời gian tháng 12/2017.

Chứng cứ lời khai của chị Trần Thị Hồng Mai xác nhận có sự việc chị Thúy nhờ ông Niên cầm bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 đứng tên bà Lý về Việt Nam giao trực tiếp cho cho chị Hoa đi chứng thực bản sao ở Văn phòng công chứng vào ngày 20/12/2017, rồi nộp cho UBND phường 5 đối chiếu với đơn cớ báo mất giấy tờ đất của bà Lý theo yêu cầu của UBND phường 5 (Trang 4, Vi bằng số 2828/2021/VB-TPLBĐ).

Chứng cứ lời khai của chị Trần Thị Mai Hoa xác nhận sự việc chị Thúy gửi ông Lương Hồng Niên cầm bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 đứng tên bà Lý về Việt Nam giao trực tiếp cho cho chị Hoa. Sau khi chứng thực xong ở Văn phòng công chứng nộp cho UBND phường 5, chị Hoa giao lại cho ông Niên bay về Mỹ trả lại cho chị Thúy (Trang 5, Vi bằng số 2828/2021/VB-TPLBĐ).

Chứng cứ lời khai của anh Trần Minh Hoàng xác nhận sự việc chị Thúy gửi giấy tờ gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 đứng tên bà Lý về Việt Nam để chị Hoa chứng thực tại Văn phòng công chứng rồi nộp lên phường, sau đó chị Hoa đưa lại giấy tờ bản gốc cho ông Niên mang về Mỹ cho chị Thúy (Trang 2, Vi bằng số 2830/2021/VB-TPLBĐ).

Chứng cứ lời khai của của chị Trần Thanh Thúy (ở Mỹ) xác nhận nội dung chị nhờ ông Niên mang giấy tờ gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 13707 đứng tên bà Lý về Việt Nam đưa trực tiếp cho chị Hoa công chứng chứng thực ở Văn phòng công chứng và nộp cho UBND phường 5; sau đó đã nhận lại giấy tờ từ ông Niên khi ông Niên bay lại về Mỹ vào khoảng thời gian tháng 12/2017 (Xác lập qua đơn tái thẩm, giám đốc thẩm gửi từ Mỹ về Việt Nam thông qua Vi bằng số 2829/2021/VB-TPLBĐ).

TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã nhận được đơn xem xét thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án dân sự phúc thẩm 114/2021/DS-PT của mẹ con bà Nguyễn Thị Lý

Ý kiến luật sư

Về vụ việc trên, Luật sư Nguyễn Minh Long, Công ty Luật TNHH Dragon, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết: “Chánh án TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh và các cơ quan hữu quan có thẩm quyền nên xem xét lại vụ án để ra quyết định kháng nghị theo thủ tục tái thẩm. Bởi, Tòa án hai cấp tại tỉnh Tiền Giang vừa đánh giá, nhận định bản chất sự việc chủ quan, thiếu căn cứ vừa có thiếu sót nghiêm trọng về mặt tố tụng khi xác định sai tư cách đương sự, không triệu tập chị Trần Thanh Thúy vào tham gia vụ án là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan dẫn đến việc ra bản án sai, thiệt hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của bị đơn chị Trần Thị Mai Hoa và những người trong gia đình chị Hoa liên quan trực tiếp đến vụ việc.

Mặt khác, vì hệ quả của Bản án số 57/2019/DS-PT ngày 6/3/2019 để lại mà tạo cơ hội cho ông Trần Tấn Đạt được đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, rồi ông Đạt khởi kiện đòi tài sản của bà Lý bằng 2 Bản án sơ thẩm số 102/2020/DSST ngày 8/12/2020 TAND thành phố Mỹ Tho và Bản án phúc thẩm số 114/2021/DS-PT ngày 23/3/2021 của TAND tỉnh Tiền Giang có hiệu lực pháp luật hiện đang trong giai đoạn thi hành bản án. Việc này cơ quan chức năng cần xác định lại bản chất sự việc cũng như xét xử lại từ đầu”.