Cá Ông với đời sống người dân vùng biển

Vào ngày 20 tháng Giêng âm lịch hằng năm, bà con xã đảo Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam tập trung đến Nghĩa địa cá Ông, ở thôn Thuận An dự lễ cầu ngư mong trời thanh, biển lặng, mưa thuận, gió hòa, cuộc sống an lành, hạnh phúc.

Người dân vùng biển quan niệm: “Ông” lụy vào vùng nào thì vùng đó có phúc, may mắn, làm ăn thuận lợi! Vì vậy, mỗi khi thấy “Ông” lụy dạt vào bờ được ngư dân chôn cất bằng lễ nghi tôn kính nhất, lập am thờ tự, hương khói và hàng năm tổ chưc lễ cúng “Ông”!

Tục thờ cúng cá “Ông” là tập tục tín ngưỡng tâm linh có từ lâu đời của ngư dân. Ngày xưa chuyên đánh bắt thủ công, thuyền nhỏ nên khi ra khơi gặp lốc tố, hiểm nguy là điều khó tránh khỏi. Nhưng với niềm tin vào sự giúp đỡ của “Ông” nên ngư dân yên tâm dong thuyền ra khơi vào lộng. Cá “Ông” được ngư dân xem là vị thần bảo trợ tinh thần cho các ngư dân ở các làng biển bãi ngang.

Nhiều câu chuyện cá Ông cứu người được ngư dân lưu giữ, truyền tai nhau mang màu sắc li kì, huyền bí. Như giữa lúc giông tố mù trời, làm thuyền chao đảo thì cá “Ông” xuất hiện đưa ngư dân cũng như thuyền gặp nạn vào bờ an toàn. Đáp lại ân tình của loài cá “Ông”, ngư dân miền biển ngày xưa khi gặp cá “Ông” dính vào lưới thì họ sẽ nhẹ nhàng dìu “Ông” vào bờ. Khi vào đến bờ, thanh niên trai tráng trong làng được huy động đến bờ biển để đưa “Ông” lên bờ. Cũng trong ngày hôm ấy, các bô lão cao niên của làng bắt đầu công việc tìm mảnh đất cao ráo, gần biển để lập đàn cúng tế xin với thần linh, thổ địa được an táng “Ông”. Nơi an táng “Ông” phải có địa hình thoáng đãng, hướng nhìn ra biển. Nghi thức an táng “Ông” tiến hành như đối với nghi lễ của bậc trưởng lão uy tín trong làng qua đời! Sau 3 ngày an táng, dân làng tiếp tục làm lễ mở cửa mả tại “nghĩa địa cá Ông” của làng. Trong những ngày diễn ra lễ tang, các làng chài bạn mang lễ vật đến phúng điếu cũng như góp tiền lo tang ma cho “Ông”.

Cá “Ông” lụy vào bờ.
Cá “Ông” lụy vào bờ.

Tín ngưỡng thờ phụng cá Ông của ngư dân xưa thể hiện tình cảm của họ đối với biển cả đã hào phóng cho họ cá, tôm. Qua đó, còn thể hiện sự đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau của ngư dân các vạn chài nơi đầu sóng, ngọn gió…

Cụ Nguyễn Tân Long, trên 90 tuổi, ở thôn Thuân An kể: Vào một ngày của năm Nhâm Thân (1932), có ông Hương Lại (Hồ Lại) đang đánh cá, bất ngờ ông gặp “Ông” lụy ở chà mình, chà sâu 27 sải nước. Ông liền hạ buồm xuống giữa cột (tra ngang) để báo hiệu cho thuyền các nơi quanh vùng đến ứng cứu “Ông! Vì “Ông” quá lớn, nên các thuyền phải chuyền dây nối nhau để đưa “Ông” vào bờ. Khi đến gần bờ do độ sâu hơn 4 mét nước, thân “Ông” chạm đất nên các thuyền không đem vào bờ được! Tin “Ông” lụy về làng, làng trình báo xã, xã trình quan xin dâng tự ích. Dân làng lấy tre đan trành vây quanh “Ông”, đợi khi rã xương, thịt rồi bỏ vào từng cái quách đan sẵn đem vào bờ an táng. Có đến hơn 10 cái quách, mỗi quách từng lại xương, vây, thịt… táng thành một mộ và đặt 2 hòn đá ong ở 2 đầu.

Cụ Long cho biết thêm, hai năm Canh Ngọ (1930) và Tân Mùi (1931) biển mất mùa cá, dân làng đói khát; nhưng từ ngày “Ông” lụy được dân làng an táng chu đáo sau đó biển trúng mùa, dân làng ấm no sung túc liên tục nhiều năm liền.

Cụ Long kể tiếp: Sau khi đánh bại Nhà Tây Sơn, năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi lấy hiệu là Gia Long. Nhà vua khai lập Vương triều Nguyễn và quan tâm đến việc xác lập chủ quyền biển đảo mà tiền nhân đã dày công khai phá, trong đó có 2 quần đảo là Trường Sa và Hoàng Sa.

Vào một ngày nọ, nhà vua cùng các quan cận thần dong thuyền Rồng ra biển để khảo sát hải phận, chẳng may gặp một cơn lốc xoáy mạnh, mạn thuyền tròng trành, tính mạng nhà vua thập tử nhất sinh, thì “Ông” nổi lên và kèm sát mạn thuyền, giữ cho thuyền nhà vua an toàn trong cơn sóng dữ. Thuyền rồng và nhà vua được tai qua nạn khỏi! Để tỏ lòng biết ơn, nhà vua đã lập trai đàn và gắn chức cho “Ông” là “Tứ Hải Long Vương”.

Ngày nay, nghi lễ an táng cá Ông không còn nhiều thủ tục như xưa, nhưng mỗi khi “Ông” dạt vào bờ đều được ngư dân chôn cất, hương khói rất tôn kính.

Huy Hoàng
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào GDP, giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các thế lực thù địch đã đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam “thừa nhận sự thất bại của kinh tế Nhà nước” và “đang hướng lái theo chủ nghĩa tư bản”.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Ngày 15/6/2016, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, Đảng ta đã sử dụng báo chí như một thứ vũ khí sắc bén và lợi hại để đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Những tờ báo cách mạng đã góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi hết thắng lợi nầy đến thắng lợi khác. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển các tờ báo tiền thân của Đảng...
Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ “Đợi anh về” của nhà thơ Konstantin Simonov vào năm 1947 và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Nhưng không chỉ là nhà thơ nổi tiếng, Simonov còn là một phóng viên mặt trận ưu tú của đất nước Xô viết.
Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Tin khác

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số
Xem thêm
Phiên bản di động