Ông Nguyễn Văn Minh được thừa kế của cha là cụ Nguyễn Văn Cõi thửa đất tại thôn Chéo Vòng, xã Lạc Long, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình, có nguồn gốc nhận chuyển nhượng từ cụ Tống Văn Khôi năm 1969. Giấy chuyển nhượng nhà vườn được xác nhận của Ủy ban hành chính xã Lạc Long ngày 5/5/1969. Ngày 2/7/1980, Ban Quản trị HTX Lạc Long có Giấy giao đất số 75, giao cho gia đình cụ Cõi 2.800m2 đất, trong đó 2.000m2 đất vườn làm kinh tế phụ gia đình. Ngày 10/11/2003, hộ ông Nguyễn Văn Minh được UBND huyện Lạc Thủy cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) số R 789785, thửa số 19, Tờ bản đồ số 3 xã Lạc Long, diện tích 400m2 đất ở và 1.616m2 đất vườn. Gia đình ông Minh đã thực hiện nộp thuế nhà đất nhiều năm qua, được Chi cục Thuế xác nhận.
Năm 2005, thực hiện Dự án đường dây 500Kv đoạn Hà Tĩnh – Thường Tín, đi qua địa bàn thôn Chéo Vòng, thửa đất của gia đình ông Minh bị thu hồi 2.043m2, trong tổng số diện tích đo đạc thực tế 2.867,5m2, chia thửa đất làm 3 mảnh, 2 mảnh còn lại có hình tam giác, không đủ điều kiện làm nhà để ở. Tại phương án bồi thường… Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư huyện Lạc Thủy xác định thửa đất của gia đình ông Minh thành 4 loại: 400m2 đất ở, với giá 400.000 đồng/m2; 400m2 đất vườn liền kề, với giá 220.500 đồng/m2; 510m2 đất vườn, với giá 20.500 đồng/m2; 557,5m2 đất ngoài sổ đỏ, với giá 20.500 đồng/m2 và không được bố trí tái định cư.
.jpg)
Ngôi nhà gia đình ông Minh “liều mạng” sống dưới đường điện 500Kv, do bồi thường chưa đúng và không được xem xét tái định cư
Không đồng ý với phương án bồi thường này, ông Minh làm đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND huyện Lạc Thủy, yêu cầu: xác định lại theo một loại đất là đất ở, xác định lại vị trí phân loại đường và giá đất, điều chỉnh giá đền bù cây cối hoa màu và tài sản trên đất, thu hồi nốt phần đất còn lại không đủ điều kiện làm nhà ở và được bố trí tái định cư. Ngày 10/10/2005, UBND huyện Lạc Thủy ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 425/QĐ-UBND, thừa nhận khiếu nại của ông Minh: Được đền bù đất hành lang giao thông; Đền bù bổ sung đất vườn liền kề (bao gồm diện tích đất vườn còn lại chưa áp giá liền kề và đất ngoài sổ đỏ); Chấp nhận ý kiến của gia đình ông Minh, thu hồi phần diện tích còn lại, lập phương án đền bù bổ sung; Chấp nhận đề nghị của gia đình ông Minh, được bố trí tái định cư.
Chưa bàn đến nội dung giải quyết khiếu nại, việc UBND huyện Lạc Thủy ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại của ông Nguyễn Văn Minh, là không đúng thẩm quyền, trái với quy định tại Điều 20 Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998, theo đó thẩm quyền giải quyết khiếu nại thuộc Chủ tịch UBND. Về nội dung giải quyết, ông Minh chưa thể đồng ý, do UBND huyện Lạc Thủy không xác định toàn bộ diện tích đất của gia đình ông bị thu hồi là đất ở, mà vẫn chia làm 3 loại đất: đất ở, đất vườn liền kề và đất hành lang giao thông. Ông Minh tiếp tục làm đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình.
.jpg)
Văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh đối với Sở TN&MT
Ngày 3/4/2006, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 684/QĐ-UBND, không thừa nhận khiếu nại của ông Nguyễn Văn Minh về các nội dung yêu cầu: Đền bù đất của gia đình ông theo một loại đất, đề nghị áp dụng đất đường phố loại 3, vị trí 1; Việc đền bù cây cối, hoa màu, tài sản theo Quyết định số 44/2003/QĐ-UB ngày 29/12/2003 của UBND tỉnh là quá thấp so với giá thị trường, đề nghị được điều chỉnh cho phù hợp… Như vậy, khiếu nại của ông Minh lại quay về xuất phát điểm khi chưa được giải quyết. Ông Nguyễn Văn Minh liên tục gửi đơn đến các cấp, đề nghị xem xét lại việc bồi thường, xác định lại diện tích đất ở của gia đình ông theo quy định của pháp luật. Trong các ngày: 25/5/2018, 12/6/2018, 24/7/2018, ông Minh tiếp tục gửi đơn đến Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình, đề nghị xác định lại diện tích đất ở, bổ sung phương án bồi thường cho gia đình ông, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Trước đó, ngày 24/10/2017, UBND huyện Lạc Thủy có Báo cáo số 245/BC-UBND, về tồn tại, vướng mắc Dự án đường dây 500Kv… trong đó xác định: “… việc xem xét xác định diện tích đất ở (cho gia đình ông Nguyễn Văn Minh) theo Điểm c, Khoản 2, Điều 45 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai năm 2003, là có cơ sở…”. Văn bản này tham mưu, đề xuất với UBND tỉnh: “Đối với hộ ông Nguyễn Văn Minh: Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan phối hợp với UBND huyện kiểm tra, rà soát lại các quy định về xác định lại diện tích đất ở đối với trường hợp ông Nguyễn Văn Minh để giải quyết dứt điểm”.
.jpg)
Văn bản của Sở TN&MT viện dẫn có dấu hiệu sai luật, tham mưu không giải quyết khiếu nại của ông Minh
Như vậy, nội dung tham mưu, đề xuất của UBND huyện Lạc Thủy nêu trên là hợp lí, hợp tình, đúng pháp luật. Ngày 1/11/2017, UBND tỉnh Hòa Bình có Văn bản số 5796/VPUBND-CNXD, trong đó giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu đề nghị của UBND huyện Lạc Thủy tại Báo cáo số 245/BC-UBND ngày 24/10/2017. Tuy nhiên, ngày 1/12/2017, Sở TN&MT tỉnh Hòa Bình có Văn bản số 2074/STNMT-QLĐĐ, báo cáo UBND tỉnh, lại cho rằng: “Hộ ông Nguyễn Văn Minh đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên việc bồi thường thực hiện theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp. Do đó, không xem xét giải quyết khiếu nại đối với hộ ông Nguyễn Văn Minh”.
Ngày 7/8/2018, Văn phòng luật sư Trung Hòa có Văn bản số 58/2018/CV-LTH gửi Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình, kiến nghị giải quyết đơn của ông Nguyễn Văn Minh theo quy định của pháp luật. Ngày 13/8/2018, Văn phòng UBND tỉnh Hòa Bình có Công văn bản số 4943/VPUBND-TCD, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh: “Giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan kiểm tra, rà soát nội dung kiến nghị của Văn phòng luật sư Trung Hòa, giải quyết theo quy định của pháp luật…”.
Tuy nhiên, Sở TN&MT không “phối hợp với cơ quan liên quan kiểm tra, rà soát…” như ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh, mà chỉ “cưỡi ngựa xem hoa”, rồi ra Văn bản số 1913/STNMT-QLĐĐ ngày 21/9/2018, trả lời Văn phòng luật sư Trung Hòa và báo cáo UBND tỉnh. Tại văn bản này, Sở TN&MT trường chỉ nhắc lại quá trình diễn biến vụ việc, cho rằng giấy tờ ông Minh cung cấp thêm (để chứng minh nguồn gốc đất có vườn gắn với nhà ở từ năm 1969) mang tên cụ Cõi, không phải tên ông Minh, nên không thuộc các loại giấy tờ quy định tại Khoản 1, Điều 50 Luật Đất đai năm 2003. Sở TN&MT viện dẫn Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP, để khẳng định do gia đình ông Minh đã được cấp sổ đỏ, nên bồi thường theo sổ đỏ và tham mưu UBND tỉnh không giải quyết khiếu nại của ông Minh, trong khi Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP chỉ quy định những điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
Viện dẫn và tham mưu như vậy, Sở TN&MT đang làm trái với quy định của pháp luật đất đai, về xác định diện tích đất ở trong cùng một thửa đất có nhà ở. Theo đó, Khoản 2, Điều 87 Luật Đất đai năm 2003; Khoản 2, Điều 45 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP quy định rất rõ: “Đối với trường hợp thửa đất ở có vườn, ao được hình thành trước ngày 18/12/1980… thì diện tích đất vườn, ao đó được xác định là đất ở”. Điểm c, Khoản 1, Điều 45 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP còn có quy định: “Trường hợp Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng… thì diện tích đất ở được xác định lại theo quy định tại điểm b khoản này và người bị thu hồi đất được bồi thường theo giá đất ở đối với diện tích đất ở đã được xác định lại”.
Căn cứ các quy định nêu trên, diện tích đất của gia đình ông Minh, bị thu hồi thực hiện Dự án đường dây 500Kv đoạn Hà Tĩnh – Thường Tín, phải được xác định toàn bộ là đất ở, mới bảo đảm công bằng, đúng pháp luật. Đối với Sở TN&MT tỉnh Hòa Bình, là cơ quan quản lí, tham mưu cho UBND tỉnh về đất đai, không thể không nắm được những quy định này. Do đó, câu hỏi đặt ra, hiểu sai luật hay cố tình làm trái? Đề nghị UBND tỉnh Hòa Bình xác định lại diện tích đất ở, bổ sung phương án bồi thường cho gia đình ông Nguyễn Văn Minh theo đúng quy định của pháp luật.
Hoàng Linh
