Vòng tay nhân ái chăm lo cho NCT trong cơn lũ dữ

Những phút giây sinh tử trong lũ

Tại bản Hua Nậm, xã Nậm Păm (huyện Mường La, Sơn La) nay là xã Mường La, câu chuyện của bà Lường Thị P., 78 tuổi, khiến nhiều người xúc động. Đêm lũ tràn về, nước dâng cao chỉ trong vài phút. Căn nhà sàn cũ kỹ của bà rung lên bần bật, bùn đất tràn vào. Bà P. kể lại: “Tôi run cầm cập, chỉ biết ôm lấy chiếc gậy tre. May mà có mấy cháu dân quân, cùng chính quyền địa phương và hàng xóm lao đến, dìu tôi ra khỏi nhà, đưa lên điểm sơ tán ở trường tiểu học xã. Nếu không, chắc tôi chẳng còn sống để ngồi kể lại chuyện này”.

Theo thống kê sơ bộ của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Sơn La, riêng huyện Mường La cũ có gần 600 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó hơn 30% là NCT. Công tác sơ tán, cứu hộ trong đêm mưa lũ vì thế luôn đặt ưu tiên hàng đầu cho người già và trẻ nhỏ.

Đồng chí Vũ Quỳnh Khánh (thứ bên trái), Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lào Cai thăm hỏi trao quà cho gia đình chính sách bị ảnh hưởng..

Tại Lai Châu, ông Giàng A Lử, 82 tuổi, sống ở bản Nậm Xe (Phong Thổ), đã được bộ đội biên phòng cõng trên lưng vượt suối khi lũ chia cắt. Người lính trẻ Nguyễn Văn Hùng, Đồn Biên phòng Dào San, kể lại: “Cụ Lử yếu lắm, đi không nổi. Chúng tôi phải dùng dây thừng buộc ngang ngực rồi thay nhau cõng cụ qua đoạn suối chảy xiết. Cụ run run, cứ nắm chặt vai tôi mà khóc”.

Những mái nhà an toàn giữa bão lũ

Ở xã Tà Mít (Tân Uyên, Lai Châu), nay là xã Mường Kim, chính quyền địa phương đã khẩn trương bố trí các điểm tạm cư tại trụ sở UBND xã và trường học. Tại đây, NCT được ưu tiên xếp chỗ ở gần nhà bếp và khu vệ sinh để tiện sinh hoạt. Ông Lò Văn Phúc, 70 tuổi, xúc động chia sẻ: “Các cháu đoàn thanh niên trải chiếu, mắc màn cho chúng tôi, lại còn nấu cháo, nấu cơm mềm dễ ăn. Tôi mất hết cả lúa nương rồi, nhưng được quan tâm như thế này thì cũng ấm lòng”.

Cũng trong những ngày gian khó, Hội NCT tỉnh Sơn La đã phối hợp cùng MTTQ và Hội Chữ thập đỏ vận động quyên góp được hơn 2 tỷ đồng, hàng ngàn suất quà gồm chăn ấm, lương thực, thuốc men để hỗ trợ NCT vùng lũ.

Lãnh đạo Hội NCT tỉnh, nhấn mạnh: “NCT là nhóm dễ bị tổn thương nhất. Nếu không có sự chăm sóc kịp thời, họ không chỉ đối diện với nguy cơ bệnh tật mà còn dễ rơi vào tâm lý hoảng loạn, trầm cảm sau thiên tai. Vì thế, chúng tôi luôn coi việc chăm lo cho người già là nhiệm vụ trọng tâm”.

Lực lượng Quân đội và Công an địa phương đã sớm có mặt để giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả sau lũ.

Y tế - điểm tựa trong hoạn nạn

Không chỉ thiếu lương thực, sau lũ lụt, nguy cơ bùng phát dịch bệnh cũng là nỗi lo lớn. Đối với NCT vốn có sức đề kháng kém, đây là hiểm họa kép.

Bác sĩ trẻ Vũ Thị Hường cho biết: “Hầu hết người già đến đây đều mắc bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, đau xương khớp. Sau mưa lũ, việc uống thuốc bị gián đoạn nên nhiều cụ có dấu hiệu tái phát bệnh. Chúng tôi đã lập danh sách, phát thuốc miễn phí và tổ chức khám lưu động ngay tại các điểm sơ tán”.

Một trường hợp điển hình là cụ bà Tẩn Thị X., 81 tuổi, bị tăng huyết áp, suýt ngất khi lũ tràn về. Nhờ sự can thiệp kịp thời của đội y tế lưu động, bà được cấp cứu ngay tại chỗ và chuyển lên bệnh viện huyện. “Nếu không có các bác sĩ đến tận nơi, chắc mẹ tôi không qua khỏi”, con trai bà X. nghẹn ngào.

Những vòng tay từ cộng đồng

Ở Lai Châu, nhóm thiện nguyện “Ấm áp vùng cao” đã tổ chức chuyến xe chở 300 phần quà gồm gạo, sữa, thuốc bổ và chăn ấm lên bản Tả Phìn. Em Nguyễn Thị Hồng, sinh viên năm 2, chia sẻ: “Chúng em muốn gửi đến các ông bà chút tình cảm. Nhìn cụ già ngồi run trong manh áo mỏng, em không cầm được nước mắt”.

Cũng trong đợt này, Bộ Tư lệnh Quân khu 2 đã điều động hàng trăm cán bộ, chiến sĩ dựng lại nhà tạm cho người dân, trong đó ưu tiên gia đình chính sách và hộ có người già neo đơn. Hình ảnh người lính trẻ cẩn thận cõng cụ bà qua bãi bùn, hay ngồi nấu cháo cho cụ ông bệnh tật, đã trở thành những khoảnh khắc lay động lòng người.

Chính sách và tầm nhìn dài hạn

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, cả nước hiện có hơn 12 triệu NCT, trong đó vùng miền núi, vùng sâu vùng xa chiếm gần 30%. Thiên tai ngày càng cực đoan khiến việc bảo vệ nhóm đối tượng này trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trong đợt lũ vừa rồi, Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo hỗ trợ khẩn cấp gạo, nhu yếu phẩm, ngoài trợ cấp khẩn cấp theo quy định, nhiều cụ được hỗ trợ 1 - 3 triệu đồng để sửa chữa, dựng lại nhà. Các Hội NCT ở từng xã còn vận động mạnh thường quân quyên góp chăn màn, thuốc bổ, sữa cho các cụ, đồng thời yêu cầu các địa phương rà soát, lập danh sách NCT có nguy cơ cao để có phương án sơ tán trước khi lũ về.

Tuy nhiên, như nhiều chuyên gia cảnh báo, cần có chiến lược lâu dài hơn: Xây dựng nhà cộng đồng kiên cố tại bản làng để làm nơi trú ẩn an toàn; Phát triển mô hình “làng dưỡng lão cộng đồng” ở vùng cao, đào tạo đội ngũ tình nguyện viên tại chỗ có kỹ năng chăm sóc người già trong thiên tai; mở rộng chính sách trợ cấp khẩn cấp bằng tiền mặt cho các cụ cao tuổi mất hết nguồn sinh kế sau lũ.