Có hai nhóm tài sản công dôi dư sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, bao gồm: Trụ sở hành chính và trang thiết bị trong trụ sở. Trong đó, các trang thiết bị (bàn ghế, máy tính, máy in, xe ô tô…) xử lí dễ hơn thông qua bán đấu giá, nhưng với trụ sở dôi dư thì việc xử lí rất phức tạp. Một số địa phương từng đề xuất chuyển đổi mục đích sử dụng như cho thuê, bán đấu giá, hoặc trưng dụng làm trụ sở tổ chức hội, trung tâm văn hóa - học tập cộng đồng... Tuy nhiên, hướng dẫn chưa cụ thể, thủ tục pháp lí phức tạp, thiếu đồng bộ giữa các sở, ngành khiến nhiều đề án rơi vào bế tắc.
Việc sắp xếp, bố trí, xử lí đối với các trụ sở, tài sản công của các cơ quan, đơn vị khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp cần được xác định rõ là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, không phải riêng của một ngành, lĩnh vực, cơ quan, đơn vị. Đồng thời, việc sắp xếp thực hiện theo nguyên tắc tài sản của Bộ, ngành, địa phương nào thì trước hết Bộ, ngành, địa phương đó phải chịu trách nhiệm theo đúng thẩm quyền quy định tại Luật Quản lí, sử dụng tài sản công và các Nghị định hướng dẫn của Chính phủ.
 |
| Nhiều trường học ở vùng núi, vùng sâu còn nhà tranh tre nứa lá. |
Tổng Bí thư Tô Lâm từng định hướng bố trí sử dụng cho 3 lĩnh vực còn khó khăn về cơ sở hạ tầng. Một là ưu tiên cải tạo, sửa chữa làm trường học; hai là có thể sử dụng làm cơ sở khám, chữa bệnh, trạm y tế phường; ba là có thể bố trí nơi hoạt động văn hóa, thể dục thể thao cho Nhân dân. “Nếu làm tốt được như thế thì không có chỗ nào lãng phí cả. Đây là những cơ sở của Nhà nước, vẫn giữ nguyên của Nhà nước, nay để làm việc này. Chứ còn chỗ này, chỗ kia bán hết rồi, đấu thầu hết rồi thì phục vụ Nhân dân không có chỗ. Nhân lúc này chúng ta mới sắp xếp được, tạo thuận lợi cho người dân, phục vụ Nhân dân...”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Một số địa phương đã đưa ra các đề án sắp xếp, bố trí xử lí trụ sở, tài sản công sau sáp nhập. Đơn cử như tại Hậu Giang, tổng số trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp tại các đơn vị hành chính cấp huyện hiện đang quản lí, sử dụng, được sắp xếp, bố trí là 763 trụ sở, trong đó có 682 trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp thuộc đơn vị hành chính cấp huyện và 81 trụ sở đơn vị hành chính cấp xã. Tỉnh Hậu Giang dự kiến sắp xếp, bố trí 704 trụ sở làm việc cho 28 xã, phường, trong đó bố trí 86 trụ sở cho xã, phường và 618 trụ sở cho cơ sở hoạt động sự nghiệp giáo dục, đào tạo. Đối với các trụ sở dôi dư sau khi sắp xếp ưu tiên chuyển đổi công năng để làm cơ sở y tế, giáo dục, sử dụng cho các mục đích công cộng khác, như: Thư viện, công viên, thiết chế văn hóa, thể thao.
Tương tự, theo đề án sáp nhập Đà Nẵng - Quảng Nam, tổng số trụ sở làm việc và cơ sở hoạt động sự nghiệp hiện có 4.291 cơ sở. Trong đó, tại Đà Nẵng có 1.681 cơ sở, Quảng Nam có 2.610 cơ sở. Theo đề án, số trụ sở dự kiến dôi dư đến thời điểm hiện nay là 132, chưa bao gồm cơ sở nhà đất cấp huyện, xã sau sắp xếp cấp xã. Trong đó Quảng Nam dôi dư 39 cơ sở. Sau khi sáp nhập tỉnh, dự kiến trụ sở làm việc của các sở, ngành đặt tại Trung tâm hành chính TP Đà Nẵng hiện nay và một số nhà đất còn trống trên địa bàn Đà Nẵng nhằm tận dụng cơ sở vật chất có sẵn. Đối với các trụ sở tại TP Tam Kỳ (Quảng Nam), đề án đề xuất bố trí cho một số cơ quan tiếp tục làm việc tại Tam Kỳ để vừa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phía Nam TP Đà Nẵng mới cho thuận tiện, vừa ứng phó thiên tai kịp thời. Qua đó sử dụng tối đa các trụ sở đang có trên địa bàn Tam Kỳ. Đề án cũng đề xuất xem xét chuyển đổi công năng một số trụ sở thành cơ sở giáo dục, y tế, thiết chế văn hóa thể thao, sinh hoạt cộng đồng. Các trụ sở dôi dư còn lại được xử lí theo quy định của Luật Quản lí, sử dụng tài sản công và pháp luật liên quan.
Cả nước có hàng vạn trụ sở công dôi dư sau sắp xếp, nếu không có phương án khai thác, sử dụng phù hợp, hiệu quả, sẽ là sự lãng phí rất lớn. Việc xử lí, sắp xếp bố trí trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy cần bảo đảm tính hiệu quả, kế thừa, không làm gián đoạn việc thực hiện nhiệm vụ của cán bộ công chức và các cơ quan tổ chức, đơn vịn
