“Trang văn tình đời”: Giữ lại vẻ đẹp của một thế hệ tài hoa và lặng lẽ

Điểm nổi bật của cuốn sách nằm ở lựa chọn tiếp cận của người viết. Với sự cẩn trọng và quan sát kỹ lưỡng, tác giả - một phụ nữ gắn bó lâu năm với công tác văn hóa - tìm đến nhân vật thông qua những chi tiết đời sống nhỏ, những câu chuyện nghề giản dị. Không tạo khoảng cách, cũng không phô trương, cách viết của chị giúp người đọc nhận ra tính cách, khí chất và chiều sâu của mỗi nghệ sĩ một cách tự nhiên, vừa đủ và không lạm dụng cảm xúc.

Những nhân vật trong sách thuộc nhiều lĩnh vực: Thơ, sân khấu, nghiên cứu văn hóa, xiếc, tuồng, chèo… Họ là những người đã sống qua chiến tranh, qua thời bao cấp và bước vào Đổi mới với nhiều đổi thay. Điều họ có chung là sự bền bỉ với nghề và cách sống giản dị, liêm chính. Tác giả không tô hồng, cũng không né tránh những nỗi niềm; chị chọn viết về họ bằng thái độ trân trọng, cho thấy nghề nghiệp của họ gắn liền với một thời kỳ văn hóa đáng để ghi chép lại.

Một điểm cuốn hút khác của “Trang văn tình đời” là khả năng gợi lại không khí và bối cảnh của từng giai đoạn lịch sử văn hóa. Khi viết về thơ lục bát, về tuồng cổ, hay về những công trình nghiên cứu âm thầm của các học giả, cuốn sách không sa vào lý luận, mà nhấn vào giá trị lao động sáng tạo và sự gìn giữ di sản. Cách trình bày của tác giả gợi cho người đọc, nhất là độc giả lớn tuổi cảm giác được trở lại với những điều thân thuộc của một thời đã qua.

Ở nhiều bài viết, yếu tố tình người và tình nghề được thể hiện một cách kín đáo. Tình bạn giữa các văn nghệ sĩ, sự nâng đỡ trong nghề, những chia sẻ sau ánh đèn sân khấu… hiện lên qua những lát cắt nhỏ, chân thực. Giọng kể điềm tĩnh, không nhấn mạnh cảm xúc nhưng vẫn truyền tải sự ấm áp của mối quan hệ nghề nghiệp qua nhiều năm tháng.

Cuốn sách mang hai lớp giá trị song hành.

Thứ nhất: Giá trị văn hóa - tư liệu.

Nó giúp người đọc hiểu thêm về những phận người trong đời sống văn hóa nghệ thuật của một giai đoạn dài, những con người lặng lẽ góp phần giữ gìn và phát triển các giá trị truyền thống.

Thứ hai: Giá trị tinh thần - cảm xúc.

Với độc giả người cao tuổi, đây là cuốn sách dễ gợi lại những kỷ niệm: Một thời làm nghề, một thời thưởng thức nghệ thuật, một thời chứng kiến sự hình thành của những tên tuổi nay đã trở thành dấu ấn văn hóa.

Khi nói về cuốn sách, cũng cần nhắc nhẹ về tác giả như một người làm văn hóa có kinh nghiệm, viết với thái độ cẩn trọng, không phô diễn kỹ thuật, mà ưu tiên sự giản dị và sự chính xác của chi tiết. Chính điều đó tạo nên độ tin cậy của tác phẩm, đồng thời làm cho cuốn sách có được sự cân bằng giữa quan sát nghề nghiệp và cảm xúc vừa phải.