Nghề công tác xã hội, thực trạng và giải pháp

Bài 4: Một số hạn chế về nghề công tác xã hội ở Việt Nam

Nếu so sánh tính chuyên nghiệp của công tác xã hội (CTXH) ở nước ta với các nước phát triển, ngay cả các nước trong khu vực chúng ta thấy còn một khoảng cách và có sự thiếu hụt.

NCT cần được chăm sóc toàn diện cả về vật chất, tinh thần và sức khỏe
NCT cần được chăm sóc toàn diện cả về vật chất, tinh thần và sức khỏe

Thể chế, bộ máy và cán bộ

Về mặt thể chế, cơ sở pháp lí cho sự phát triển ngành, nghề CTXH và đào tạo cán bộ xã hội ở nước ta còn rất mới mẻ, chưa hình thành một cách đầy đủ và có hệ thống. Mặc dù đến thời điểm hiện nay, nhiều cấp lãnh đạo đã nhận thức được vai trò của ngành, nghề CTXH đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội ở Việt Nam, nhưng thực tế vẫn chưa có sự đồng bộ trong nhận thức về vị trí, vai trò cũng như sự thừa nhận chính thức một cách rộng rãi đối với CTXH, dịch vụ CTXH.

Về tổ chức bộ máy, nước ta chưa có hệ thống tổ chức mang tính chuyên nghiệp về CTXH, đặc biệt ở các cấp huyện, cơ sở và cộng đồng, mặc dù ở cả cấp trung ương và địa phương vẫn có một số cơ quan chức năng đảm nhiệm thực thi CTXH. Tình trạng nhiều cơ quan hoạt động bán chuyên nghiệp vẫn là chủ yếu dẫn đến chất lượng, hiệu quả CTXH chưa cao, lãng phí nguồn lực. Do thiếu cơ sở pháp lí và các điều kiện cần thiết khác như nhân sự, bộ máy... nên đến nay các Hội, Hiệp hội liên quan đến CTXH ở Việt Nam còn rất mới, non trẻ và mới chỉ đang dần hình thành.

Bên cạnh đó, đội ngũ chuyên gia, các nhà nghiên cứu, các giảng viên có trình độ cao về CTXH còn rất ít. Mặt khác chưa có cơ chế và sự phối kết hợp trong công việc để huy động tổng hợp các nguồn sức mạnh hiện có đang hoạt động trong lĩnh vực CTXH, các cán bộ được đào tạo trong ngoài nước về CTXH từ nhiều nguồn khác nhau, các sinh viên được đào tạo về CTXH mới ra trường...

Mạng lưới cán bộ xã hội, cộng tác viên, tình nguyện viên và tổ chức hoạt động CTXH còn nhiều hạn chế, thiếu về lực lượng, yếu về chất lượng. Bên cạnh đó cơ chế hoạt động, phụ cấp kinh phí cũng như điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn, bất cập, đó là những hạn chế cho sự phát triển mạng lưới nhân viên CTXH hoạt động có hiệu quả. Hoạt động dịch vụ CTXH mang tính chuyên nghiệp chủ yếu vẫn do nhiều tổ chức phi chính phủ làm dưới các tên gọi như trung tâm, hội, nhà, văn phòng. Cán bộ xã hội hoạt động trong các cơ quan nhà nước quản lí chủ yếu vẫn mang tính chất bán chuyên nghiệp.

Hiện tại CTXH đang được cán bộ ở nhiều ngành tham gia, tuy nhiên, những cán bộ đó trên thực tế là cán bộ thuộc biên chế của những tổ chức, cơ quan, đơn vị cụ thể, do vậy trước hết họ phải thực hiện chức trách của người thuộc tổ chức, cơ quan, đơn vị đó; CTXH chưa phải là công việc chính thường xuyên của họ. Vì vậy, về lâu dài CTXH cần có tổ chức bộ máy phù hợp.

Trung tâm Chăm sóc NCT Bách niên Thiên Đức đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng NCT
Trung tâm Chăm sóc NCT Bách niên Thiên Đức đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng NCT

Những cán bộ thuộc biên chế của các tổ chức, cơ quan, đơn vị mà công việc của họ gắn bó chặt chẽ với việc thực hiện CTXH cũng không ổn định. Trên thực tế, do các yếu tố khác nhau, việc thay đổi vị trí công tác của cán bộ ở các tổ chức, cơ quan, đơn vị luôn thay đổi. Trong nhiều trường hợp, người đang quen việc, có nhiều thế mạnh trong việc thực hiện công việc liên quan đến CTXH không ổn định. Kiến thức, kĩ năng về CTXH của cán bộ ở các tổ chức, cơ quan, đơn vị mà công việc của họ liên quan chặt chẽ với việc thực hiện CTXH nhìn chung còn chưa đáp ứng yêu cầu công tác, cần có các cuộc tập huấn, bồi dưỡng trang bị kiến thức, kĩ năng về CTXH cho đội ngũ cán bộ này, đặc biệt là các vấn đề tư vấn, tiếp xúc, bảo vệ...

Cán bộ, nhân viên làm ở một số vị trí khá nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng (như chăm sóc người tâm thần, HIV/AIDS, người bị các bệnh dễ lây nhiễm, người là nhân chứng, bảo vệ nạn nhân...) nhưng chế độ bảo vệ, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng, rõ ràng với công việc mà họ thực hiện. Do vậy, cần bổ sung chế độ phù hợp cho đối tượng cán bộ, nhân viên này.

Người đi chăm sóc người thân ở các bệnh viện, đặc biệt là những người thuộc hộ nghèo, hộ kinh tế khó khăn, ở xa bệnh viện, cơ sở chữa bệnh hiện nay đang gặp rất khó khăn (ăn, ở, chi phí chữa bệnh...). Nhà nước cần tổ chức, quản lí các dịch vụ liên quan để hỗ trợ.

Nhận thức xã hội và các quy định pháp luật

Hiện nay các ngành, các cấp, nhiều người dân còn chưa hiểu biết nhiều về CTXH, về cán bộ xã hội, hầu hết đều cho rằng CTXH là hoạt động từ thiện, giúp đỡ những người khó khăn, yếu thế; thực hiện luật pháp, chính sách xã hội thuần túy đối với các đối tượng xã hội và ai cũng có thể làm được, chỉ cần có nhiệt tình, tâm huyết. Do đó việc tuyển dụng, sắp xếp, bố trí cán bộ không phù hợp với vị trí công tác, coi bất cứ ai làm việc trong các lĩnh vực như lao động xã hội, chăm sóc trẻ em, chữ thập đỏ hay đoàn thanh niên đều được xem là cán bộ xã hội. Do đó làm ảnh hưởng đến chất lượng triển khai thực hiện luật pháp, chính sách, các dịch vụ CTXH tới các đối tượng.

Khám mắt cho NCT
Khám mắt cho NCT

Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Đề án phát triển nghề CTXH, tuy nhiên trong thời gian tới, để Đề án vận hành tốt, đi vào cuộc sống chúng ta còn phải đối mặt với nhiều thách thức như hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, hệ thống chức danh nghề, thang bảng lương, quy định về đăng kí hành nghề CTXH để có các bước đi cụ thể, phù hợp cho ngành, CTXH phát triển.

Việt Nam đã có hàng chục cơ sở đang tiến hành đào tạo CTXH, cao đẳng, cử nhân, thạc sĩ nhưng đội ngũ giảng viên còn thiếu, nhiều trường thiếu giáo viên được đào tạo căn bản về CTXH; hệ thống giáo trình, tài liệu tham khảo còn chưa đủ, chưa bài bản, chưa thống nhất... nên ảnh hưởng đến chất lượng đầu ra.

Qua nghiên cứu, rà soát, hầu hết các quy định về nghề CTXH trong hệ thống pháp luật còn rải rác, chưa tập trung, thiếu đồng bộ, thống nhất và khó thực hiện, cần phải bổ sung, điều chỉnh hoặc xây dựng mới. Chúng ta chưa có Bộ quy tắc thực hành, tức là CTXH chưa được công nhận là một nghề thông qua các luật liên quan, được Nhà nước thông qua và giao cho các ngành đào tạo có chứng chỉ, xây dựng bộ quy tắc ứng xử, công nhận bằng cấp của những người được đào tạo. Hơn nữa, chúng ta cần có quy định việc cấp giấy phép hành nghề cho các cán bộ xã hội và đăng kí hành nghề của cá nhân, tổ chức hoạt động CTXH. Trên cơ sở này có hình thức hủy hoặc thu hồi giấy phép cho những cá nhân, tổ chức vi phạm luật pháp hay quy định về đạo đức nghề CTXH.

Cán bộ CTXH cần phải được coi là một phần trong hệ thống xem xét, xử phạt tại cộng đồng, án treo, ân xá, và phúc lợi cho tù nhân... Vấn đề này cũng cần được luật pháp hóa và quy trình can thiệp, trợ giúp các đối tượng có nhu cầu trong các dịch vụ CTXH cũng cần được nêu cụ thể trong các quy định chuyên ngành để đáp ứng nhu cầu thực tiễn đặt ra.

(Còn nữa)

Bài và ảnh: Thanh Hà

Theo dòng sự kiện

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào GDP, giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các thế lực thù địch đã đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam “thừa nhận sự thất bại của kinh tế Nhà nước” và “đang hướng lái theo chủ nghĩa tư bản”.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Ngày 15/6/2016, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, Đảng ta đã sử dụng báo chí như một thứ vũ khí sắc bén và lợi hại để đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Những tờ báo cách mạng đã góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi hết thắng lợi nầy đến thắng lợi khác. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển các tờ báo tiền thân của Đảng...
Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ “Đợi anh về” của nhà thơ Konstantin Simonov vào năm 1947 và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Nhưng không chỉ là nhà thơ nổi tiếng, Simonov còn là một phóng viên mặt trận ưu tú của đất nước Xô viết.
Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Tin khác

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số
Xem thêm
Phiên bản di động