Nghề công tác xã hội, thực trạng và giải pháp

Bài 4: Một số hạn chế về nghề công tác xã hội ở Việt Nam

Nếu so sánh tính chuyên nghiệp của công tác xã hội (CTXH) ở nước ta với các nước phát triển, ngay cả các nước trong khu vực chúng ta thấy còn một khoảng cách và có sự thiếu hụt.

NCT cần được chăm sóc toàn diện cả về vật chất, tinh thần và sức khỏe
NCT cần được chăm sóc toàn diện cả về vật chất, tinh thần và sức khỏe

Thể chế, bộ máy và cán bộ

Về mặt thể chế, cơ sở pháp lí cho sự phát triển ngành, nghề CTXH và đào tạo cán bộ xã hội ở nước ta còn rất mới mẻ, chưa hình thành một cách đầy đủ và có hệ thống. Mặc dù đến thời điểm hiện nay, nhiều cấp lãnh đạo đã nhận thức được vai trò của ngành, nghề CTXH đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội ở Việt Nam, nhưng thực tế vẫn chưa có sự đồng bộ trong nhận thức về vị trí, vai trò cũng như sự thừa nhận chính thức một cách rộng rãi đối với CTXH, dịch vụ CTXH.

Về tổ chức bộ máy, nước ta chưa có hệ thống tổ chức mang tính chuyên nghiệp về CTXH, đặc biệt ở các cấp huyện, cơ sở và cộng đồng, mặc dù ở cả cấp trung ương và địa phương vẫn có một số cơ quan chức năng đảm nhiệm thực thi CTXH. Tình trạng nhiều cơ quan hoạt động bán chuyên nghiệp vẫn là chủ yếu dẫn đến chất lượng, hiệu quả CTXH chưa cao, lãng phí nguồn lực. Do thiếu cơ sở pháp lí và các điều kiện cần thiết khác như nhân sự, bộ máy... nên đến nay các Hội, Hiệp hội liên quan đến CTXH ở Việt Nam còn rất mới, non trẻ và mới chỉ đang dần hình thành.

Bên cạnh đó, đội ngũ chuyên gia, các nhà nghiên cứu, các giảng viên có trình độ cao về CTXH còn rất ít. Mặt khác chưa có cơ chế và sự phối kết hợp trong công việc để huy động tổng hợp các nguồn sức mạnh hiện có đang hoạt động trong lĩnh vực CTXH, các cán bộ được đào tạo trong ngoài nước về CTXH từ nhiều nguồn khác nhau, các sinh viên được đào tạo về CTXH mới ra trường...

Mạng lưới cán bộ xã hội, cộng tác viên, tình nguyện viên và tổ chức hoạt động CTXH còn nhiều hạn chế, thiếu về lực lượng, yếu về chất lượng. Bên cạnh đó cơ chế hoạt động, phụ cấp kinh phí cũng như điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn, bất cập, đó là những hạn chế cho sự phát triển mạng lưới nhân viên CTXH hoạt động có hiệu quả. Hoạt động dịch vụ CTXH mang tính chuyên nghiệp chủ yếu vẫn do nhiều tổ chức phi chính phủ làm dưới các tên gọi như trung tâm, hội, nhà, văn phòng. Cán bộ xã hội hoạt động trong các cơ quan nhà nước quản lí chủ yếu vẫn mang tính chất bán chuyên nghiệp.

Hiện tại CTXH đang được cán bộ ở nhiều ngành tham gia, tuy nhiên, những cán bộ đó trên thực tế là cán bộ thuộc biên chế của những tổ chức, cơ quan, đơn vị cụ thể, do vậy trước hết họ phải thực hiện chức trách của người thuộc tổ chức, cơ quan, đơn vị đó; CTXH chưa phải là công việc chính thường xuyên của họ. Vì vậy, về lâu dài CTXH cần có tổ chức bộ máy phù hợp.

Trung tâm Chăm sóc NCT Bách niên Thiên Đức đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng NCT
Trung tâm Chăm sóc NCT Bách niên Thiên Đức đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng NCT

Những cán bộ thuộc biên chế của các tổ chức, cơ quan, đơn vị mà công việc của họ gắn bó chặt chẽ với việc thực hiện CTXH cũng không ổn định. Trên thực tế, do các yếu tố khác nhau, việc thay đổi vị trí công tác của cán bộ ở các tổ chức, cơ quan, đơn vị luôn thay đổi. Trong nhiều trường hợp, người đang quen việc, có nhiều thế mạnh trong việc thực hiện công việc liên quan đến CTXH không ổn định. Kiến thức, kĩ năng về CTXH của cán bộ ở các tổ chức, cơ quan, đơn vị mà công việc của họ liên quan chặt chẽ với việc thực hiện CTXH nhìn chung còn chưa đáp ứng yêu cầu công tác, cần có các cuộc tập huấn, bồi dưỡng trang bị kiến thức, kĩ năng về CTXH cho đội ngũ cán bộ này, đặc biệt là các vấn đề tư vấn, tiếp xúc, bảo vệ...

Cán bộ, nhân viên làm ở một số vị trí khá nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng (như chăm sóc người tâm thần, HIV/AIDS, người bị các bệnh dễ lây nhiễm, người là nhân chứng, bảo vệ nạn nhân...) nhưng chế độ bảo vệ, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng, rõ ràng với công việc mà họ thực hiện. Do vậy, cần bổ sung chế độ phù hợp cho đối tượng cán bộ, nhân viên này.

Người đi chăm sóc người thân ở các bệnh viện, đặc biệt là những người thuộc hộ nghèo, hộ kinh tế khó khăn, ở xa bệnh viện, cơ sở chữa bệnh hiện nay đang gặp rất khó khăn (ăn, ở, chi phí chữa bệnh...). Nhà nước cần tổ chức, quản lí các dịch vụ liên quan để hỗ trợ.

Nhận thức xã hội và các quy định pháp luật

Hiện nay các ngành, các cấp, nhiều người dân còn chưa hiểu biết nhiều về CTXH, về cán bộ xã hội, hầu hết đều cho rằng CTXH là hoạt động từ thiện, giúp đỡ những người khó khăn, yếu thế; thực hiện luật pháp, chính sách xã hội thuần túy đối với các đối tượng xã hội và ai cũng có thể làm được, chỉ cần có nhiệt tình, tâm huyết. Do đó việc tuyển dụng, sắp xếp, bố trí cán bộ không phù hợp với vị trí công tác, coi bất cứ ai làm việc trong các lĩnh vực như lao động xã hội, chăm sóc trẻ em, chữ thập đỏ hay đoàn thanh niên đều được xem là cán bộ xã hội. Do đó làm ảnh hưởng đến chất lượng triển khai thực hiện luật pháp, chính sách, các dịch vụ CTXH tới các đối tượng.

Khám mắt cho NCT
Khám mắt cho NCT

Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Đề án phát triển nghề CTXH, tuy nhiên trong thời gian tới, để Đề án vận hành tốt, đi vào cuộc sống chúng ta còn phải đối mặt với nhiều thách thức như hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, hệ thống chức danh nghề, thang bảng lương, quy định về đăng kí hành nghề CTXH để có các bước đi cụ thể, phù hợp cho ngành, CTXH phát triển.

Việt Nam đã có hàng chục cơ sở đang tiến hành đào tạo CTXH, cao đẳng, cử nhân, thạc sĩ nhưng đội ngũ giảng viên còn thiếu, nhiều trường thiếu giáo viên được đào tạo căn bản về CTXH; hệ thống giáo trình, tài liệu tham khảo còn chưa đủ, chưa bài bản, chưa thống nhất... nên ảnh hưởng đến chất lượng đầu ra.

Qua nghiên cứu, rà soát, hầu hết các quy định về nghề CTXH trong hệ thống pháp luật còn rải rác, chưa tập trung, thiếu đồng bộ, thống nhất và khó thực hiện, cần phải bổ sung, điều chỉnh hoặc xây dựng mới. Chúng ta chưa có Bộ quy tắc thực hành, tức là CTXH chưa được công nhận là một nghề thông qua các luật liên quan, được Nhà nước thông qua và giao cho các ngành đào tạo có chứng chỉ, xây dựng bộ quy tắc ứng xử, công nhận bằng cấp của những người được đào tạo. Hơn nữa, chúng ta cần có quy định việc cấp giấy phép hành nghề cho các cán bộ xã hội và đăng kí hành nghề của cá nhân, tổ chức hoạt động CTXH. Trên cơ sở này có hình thức hủy hoặc thu hồi giấy phép cho những cá nhân, tổ chức vi phạm luật pháp hay quy định về đạo đức nghề CTXH.

Cán bộ CTXH cần phải được coi là một phần trong hệ thống xem xét, xử phạt tại cộng đồng, án treo, ân xá, và phúc lợi cho tù nhân... Vấn đề này cũng cần được luật pháp hóa và quy trình can thiệp, trợ giúp các đối tượng có nhu cầu trong các dịch vụ CTXH cũng cần được nêu cụ thể trong các quy định chuyên ngành để đáp ứng nhu cầu thực tiễn đặt ra.

(Còn nữa)

Bài và ảnh: Thanh Hà

Theo dòng sự kiện

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật
Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.
Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.
Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số

Tin khác

Chủ tịch Hội NCT xã nên là NCT, làm chuyên trách sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Chủ tịch Hội NCT xã nên là NCT, làm chuyên trách sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy
Bài phát biểu của TS Trương Xuân Cừ, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam, đại biểu Quốc hội khóa XV tại nghị trường Quốc hội vừa qua đã liên tục nhận được sự ưởng ứng tích cực của cán bộ, hội viên NCT cả nước. “NCT luôn phát huy truyền thống 741 năm Hào khí Diên Hồng, 84 năm Lời kêu gọi Phụ lão cứu quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong kỉ nguyên mới, NCT cũng có trách nhiệm, mong muốn tiếp tục cống hiến. Tôi và NCT cả nước tha thiết trân trọng đề nghị, chính quyền địa phương cấp xã nên có Chủ tịch Hội NCT là NCT để tham mưu cho cấp ủy tập hợp NCT tham gia các hoạt động…”, Phó Chủ tịch Trương Xuân Cừ đề nghị. Tạp chí Người cao tuổi trân trọng ghi lại những tâm tư, nguyện vọng và chia sẻ của cán bộ, hội viên, NCT cả nước về nội dung trên…

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 3: Những câu chuyện thực tiễn cần tư duy mới trong xây dựng pháp luật

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 2: Rào cản trong xây dựng pháp luật

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 1: Những rào cản trong tổ chức lại bộ máy

Thực hiện tốt lời dạy của Bác để chăm sóc tốt sức khỏe Nhân dân

Thực hiện tốt lời dạy của Bác để chăm sóc tốt sức khỏe Nhân dân
Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945). Kể từ đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng và thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngành Y tế nước ta đã có nhiều thành tựu.

Nâng cao tính đảng để vững bước tiến vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Nâng cao tính đảng để vững bước tiến vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Lãnh tụ V.I.Lênin từng tổng kết: “Đảng Cộng sản là đội tiên phong có tổ chức và giác ngộ nhất của giai cấp công nhân”. Và, Người chỉ rõ: “Tính Đảng là trụ cột tư tưởng của lí tưởng cộng sản”... “Không có tính Đảng thì không thể trở thành người Cộng sản”.

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử
Trong thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết tâm chính trị rất cao trong thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỉ nguyên mới, đồng thời bảo đảm tính ổn định lâu dài của hệ thống chính trị. Cuộc cách mạng này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và thế giới.

Trận đánh kì lạ, táo bạo ở cửa ngõ Sài Gòn

Trận đánh kì lạ, táo bạo ở cửa ngõ Sài Gòn
Chiều 28/4/1975, sau khi xe tăng và bộ binh của Trung đoàn 46 đánh chiếm xong căn cứ Sơn Trạch, các đơn vị tranh thủ củng cố đội hình, chuẩn bị hành quân chiến đấu tiếp theo. Còn các đơn vị phía sau đội hình Trung đoàn 46 thì tiến vào vùng đất mới giải phóng, trong đó đơn vị pháo binh chiến dịch triển khai trận địa, chuẩn bị dội bão lửa vào sân bay Tân Sơn Nhất.

Từ Chiến dịch Nam Tây Nguyên chuyển thành Chiến dịch Tây Nguyên

Từ Chiến dịch Nam Tây Nguyên chuyển thành Chiến dịch Tây Nguyên
Tháng 3/1974, Hội nghị Quân ủy Trung ương đã cụ thể hóa Nghị quyết Hội nghị lần thứ 21 Trung ương Đảng (khóa III) về “Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và nhiệm vụ của cách mạng miền Nam Việt Nam trong giai đoạn mới”; và đề ra chủ trương kiên quyết phản công và tiến công địch trên cả ba vùng chiến lược.

Đường Hồ Chí Minh trên biển, con đường của huyền thoại

Đường Hồ Chí Minh trên biển, con đường của huyền thoại
Con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển vẫn vang mãi dấu ấn của một thế hệ anh dũng, kiên cường, vượt qua gian khổ, mưu trí, dũng cảm để lập nên nhiều kì tích; để lại nhiều bài học sâu sắc và trở thành niềm tự hào, động lực to lớn, thôi thúc các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân Nhân dân tiếp bước trên con đường bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Việt Nam - Hồ Chí Minh biểu tượng của công lí và hòa bình

Việt Nam - Hồ Chí Minh biểu tượng của công lí và hòa bình
Chỉ ba tuần sau ngày Việt Nam tuyên bố độc lập, thực dân Pháp đã nổ súng tấn công Sài Gòn (23/9/1945), mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa.

Nguyễn Thị Định: Người “chị cả”, nữ tướng tài ba

Nguyễn Thị Định: Người “chị cả”, nữ tướng tài ba
Hình ảnh người “con gái Bến Tre” năm xưa đi trong đạn lửa, hiên ngang, bất khuất trong “Đội quân tóc dài” (đội quân đặc biệt, có thể nói là độc nhất vô nhị trên thế giới), xuất hiện trong cao trào Đồng khởi của tỉnh từ năm 1960, sau đó lan rộng cả miền Nam. “Đội quân tóc dài” đã làm nên huyền thoại, góp phần vào thắng lợi chung của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước...

Chủ nghĩa xã hội mới đem lại hạnh phúc cho loài người

Chủ nghĩa xã hội mới đem lại hạnh phúc cho loài người
Trên hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hiểu được rằng “cách mệnh tư bản là cách mệnh chưa đến nơi” và chỉ có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản mới đem lại hạnh phúc thực sự cho loài người.

Chặng đường 30 năm quan hệ Việt - Mỹ và hơn 200 năm giao lưu Nhân dân

Chặng đường 30 năm quan hệ Việt - Mỹ và hơn 200 năm giao lưu Nhân dân
Như chúng ta đã biết, ngày 28/1/1995, Hoa Kỳ thiết lập văn phòng liên lạc tại Hà Nội. Ngày 11/7/1995, Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Gặp người tham gia giải phóng Sài Gòn ở quê hương mới

Gặp người tham gia giải phóng Sài Gòn ở quê hương mới
Một ngày đầu tháng 4/2025, chúng tôi đến gặp ông Trần Thanh Tùng, cựu chiến binh (CCB) Sư đoàn 325, hiện sống ở khu phố 10, thị trấn Hai Riêng, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên, người đã trực tiếp cùng đoàn quân tiến vào giải phóng Sài Gòn 50 năm về trước.
Xem thêm
Phiên bản di động