Liệu đã đủ căn cứ kết tội, các bị cáo là người cao tuổi?

Thửa đất đấu thầu diện tích 184,8m2 tại khu Cửa Chùa, thôn Vân Cốc 3.

Trong các ngày: 11/9/2013, 20/11/2013, 9/12/2013, thôn tổ chức các cuộc họp quân chính, do ông Nguyễn Quang Thân, Bí thư Chi bộ chủ trì, ông Dương Văn Định đưa ra ý kiến, giao thầu lâu dài cho dân tại khu đất Cầu Sang và Cửa Chùa, để lấy kinh phí làm đường. Kết thúc cuộc họp, ông Thân kết luận đồng ý. Ngày 1/12/2013, ông Dương Văn Định chủ trì họp dân thôn Vân Cốc 3, để bàn và đi đến thống nhất về việc tổ chức đấu thầu, giao đất lâu dài không xác định thời hạn, đối với thửa đất tại Cầu Sang và thửa đất tại cửa chùa. Đến ngày 24/1/2014, ông Dương Văn Định chủ trì cuộc họp giữa cấp ủy và ban lãnh đạo thôn, ban giám sát xây dựng đường nội thôn Vân Cốc 3, nêu ra các quy định của buổi đấu thầu. Tại buổi đấu thầu đất tại khu Cửa Chùa, ông Nguyễn Văn Định trúng thầu, với giá tiền 621 triệu đồng, với thửa đất có diện tích 184,8m2, ông Định đặt cọc cho thôn 50 triệu đồng. Ngày 11/2/2014, UBND xã Vân Trung ban hành Thông báo số: 06/TB-UBND; rồi ngày 10/3/2014, ban hành Văn bản số: 07/UBND, hủy kết quả đấu thầu thửa đất ở Cửa Chùa. Do đó, ông Định không nhận đất ở Cửa Chùa nữa, nhưng cho thôn vay 50 triệu đồng tiền đặt cọc, để thôn lấy tiền làm đường nội thôn Vân Cốc 3.

Ngày 15/4/2014, ông Dương Văn Định chủ trì cuộc họp giữa cấp ủy, ban lãnh đạo thôn với ban giám sát làm đường, xin ý kiến về việc ông Dương Văn Tùng xin được thầu thửa đất Cửa Chùa, với giá 540 triệu đồng, nhưng ông Tùng giữ lại 100 triệu đồng để tự làm hồ sơ, giấy tờ. Ông Thân đồng ý, đồng thời chỉ đạo tiền thu được thì đem gửi ngân hàng, không được để ở nhà ai, chi đến đâu thì rút tiền đến đó. Ngoài thửa đất Cửa Chùa, ông Tùng còn trúng thầu thửa đất khu Cầu Sang, diện tích 55,3m2, với giá 300 triệu đồng. Sau khi thu 740 triệu đồng của ông Dương Văn Tùng, ông Nguyễn Quang Định và bà Thân Thị Thành mang tiền gửi tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh huyện Việt Yên, để phục vụ cho việc làm đường. Sau khi thanh toán tiền đấu thầu đất và được bàn giao mặt bằng, trong năm 2014, ông Tùng xây dựng nhà ở hai tầng, có diện tích chiếm đất 46,44m2 trên thửa đất khu Cầu Sang, đổ đất tôn nền khu Cửa Chùa. Hiện cả hai thửa đất ông Tùng nhận thầu không được cấp giấy chứng nhận, do đều nằm trong diện tích hành lang bảo vệ giao thông.

Theo các chuyên gia pháp lí, từ những tình tiết, chứng cứ nêu trên cho thấy, đây là quan hệ giao dịch dân sự, nhưng các cơ quan tố tụng huyện Việt Yên có dấu hiệu “hình sự hóa”. Đương nhiên, các bị cáo không có thẩm quyền giao đất, nên thực chất đây là việc thôn Vân Cốc 3 tổ chức cho đấu thầu đất chưa sử dụng. Nếu có sai phạm, sẽ xử lí hành chính, có thể kỉ luật cách chức đối với các bị cáo. Hơn nữa, việc cho đấu thầu đất với mục đích lấy kinh phí làm đường nội thôn và số tiền thu được đã chi hết cho việc làm đường. Các bị cáo hoàn toàn không tư túi, ngay tại Bản án số: 147/2023/HS-ST của TAND huyện Việt Yên cũng xác định: “Các bị cáo không có mục đích tư lợi cá nhân”.

Điều 357 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, về tội “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ” quy định: “Người nào vì vụ lợi, hoặc động cơ cá nhân khác, mà vượt quá quyền hạn của mình, làm trái công vụ, gây thiệt hại về tài sản từ 10 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 7 năm”. Từ đó cần hiểu, các yếu tố bắt buộc để thỏa mãn quy định của điều luật gồm: Phải có yếu tố “vì vụ lợi”, hoặc “động cơ cá nhân khác” mà gây thiệt hại “về tài sản”, hoặc gây thiệt hại đến “lợi ích của Nhà nước”, “lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.