Nơi mảnh đất tình người
Lặng lẽ, dịu dàng và kín đáo, làng phong Quy Hòa (phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) như một góc khuất nhỏ nơi phố biển Quy Nhơn. Vẻ đẹp kiêu sa của khung cảnh thiên nhiên hòa quyện cùng nét đẹp cuộc sống của con người nơi đây tạo nên một cảm giác yên bình và thanh thản. Gặp họ, tưởng chừng như chưa có vết thương nào từng in dấu trên những tấm thân thể vốn đã hao gầy vì căn bệnh phong quái ác. Một ngày cuối năm, tôi gặp họ trong làng phong Quy Hòa, nơi nổi danh về căn bệnh này từ cách đây gần một thế kỉ. Nhưng ở đó, có những cuộc đời và sự nương tựa mà mỗi chúng ta đều cảm thấy ấm áp.
Làng phong Quy Hòa rộng khoảng 60 ha, nằm ẩn dật trong một thung lũng bao quanh là núi và biển, như một dấu chấm lặng giữa cung đàn được viết nên với những điệu khúc hút hồn, mê hoặc của tự nhiên. Và, đây cũng là nơi mà thi sĩ Hàn Mặc Tử một trong những thi sĩ nổi tiếng bậc nhất những năm phong trào thơ mới đã từng sinh sống và gắn bó trọn kiếp đớn đau ở chốn này.
Trước đây, làng phong Quy Hòa được xem là thế giới đã “an bài” của những “con hủi” bất hạnh, sống tách biệt với xã hội bên ngoài. Vẻ đẹp kiêu sa của khung cảnh thiên nhiên hòa quyện cùng nét đẹp cuộc sống của con người nơi đây tạo cho chúng tôi một cảm giác yên bình và thanh thản… Sự e ngại với những bệnh nhân phong không còn nữa, thay vào đó là những tâm hồn đồng điệu, tràn ngập yêu thương và ấm áp tình người, bởi thế mà mọi người đặt cho nơi này một cái tên mĩ miều là “Thung lũng tình thương”.
.jpg)
Những người từng là bệnh nhân phong được chữa khỏi và ở lại với làng phong Quy Hòa
Những mái ấm gia đình ở làng Phong Quy cứ như trong chuyện cổ tích. Tại đây, hàng trăm bệnh nhân từ khắp nơi đã gặp nhau, thành vợ thành chồng, sinh con, đẻ cái. Tình yêu là liều thuốc kì diệu giúp họ vượt qua bệnh tật và sống tốt hơn. Được sống với nhau trong tình yêu thương, các bệnh nhân không còn thấy bị mặc cảm. Sức mạnh tình yêu trở thành liều thuốc tinh thần cùng với sự tiến bộ của y học đã giúp nhiều người vượt qua bệnh tật. Nhiều con người bị xa lánh và phải tìm đến đây để chữa trị. Những viên thuốc và sự chăm sóc của bác sĩ giúp họ đẩy lùi căn bệnh nhưng sự sống của họ chỉ thực sự trở lại với những người đồng bệnh, ở trên cùng mảnh đất này.
Trong căn nhà cấp 4 ọp ẹp hướng ra làng chài của những người mắc bệnh phong, ông Hoàng Ngọc Mừng (sinh năm 1940) bồi hồi nhớ lại mái ấm hạnh phúc của mình: “Năm 32 tuổi, tôi thấy có nhiều vết đỏ nơi cùi trỏ và đầu gối. Nhân dịp có đoàn y tế về khám, tôi mạnh dạn... Một tuần sau, có giấy báo đến trung tâm y tế và tôi biết mình bị nhiễm căn bệnh phong quái ác. Họ khuyên tôi nên ra bệnh viện phong Quy Hòa ở Bình Định để điều trị một vài năm rồi về vì tôi còn trẻ”. Trên chuyến xe định mệnh đến Quy Hòa đúng 7h30 tối ngày 12/9/1977 có 8 bệnh phong người Huế, 2 người đã về quê, 5 người còn lại đã gửi nắm xương tàn cùng cát bụi vì tuổi tác.
Điều còn lại của quá khứThấp thoáng sau những tán lá xanh là hàng trăm ngôi nhà của bệnh nhân phong được xây dựng cách đây non một thế kỉ. Trong làng có khu vườn gồm 40 bức tượng bán thân của các danh y Đông - Tây kim cổ. Tất cả được đặt xoay vào nhau theo một con đường nhỏ, dưới bóng phi lao rì rào. Qua bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ, chân dung các danh y được khắc họa một cách sống động. Từng gương mặt đều toát lên vẻ đăm chiêu, suy nghĩ như chung một niềm trăn trở về việc cứu con người thoát khỏi bệnh tật.
Hiện cả làng có gần 350 hộ gia đình với hơn 1.100 nhân khẩu. Họ là những bệnh nhân phong đến từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước, chủ yếu là vùng duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Vì mặc cảm bệnh tật, họ không trở về cố hương mà quyết định định cư tại đây, coi Quy Hòa như quê hương thứ hai của mình. Nỗi nhớ nhà, nhớ người thân chôn chặt trong lòng để đối mặt với cuộc sống bệnh tật mà mình đang mắc phải. Trong những ngày tháng đau khổ đó, các bệnh nhân phong đã tự tìm đến với nhau, đùm bọc, chở che nhau tạo nên một mái ấm gia đình.
Phóng tầm mắt xa hơn là bãi biển Quy Hòa yên ả, nằm gần như song song với chiều dài ngôi làng. Chúng tôi ai cũng phải ồ lên bởi biển nơi đây đẹp như một bức tranh thơ mộng mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Dưới ánh nắng vàng rực rỡ, bầu trời càng trở nên cao hơn, cát vàng hơn, nước biển dường như cũng xanh và trong hơn. Sự quyến rũ của biển Quy Hòa cũng vì thế mà tăng lên gấp bội.
Trên con đường trải bê tông xanh mát bóng dừa dẫn vào nơi ở của những bệnh nhân phong trước đây, có rất nhiều những nụ cười hồn hậu, mến khách. Thấy người lạ trò chuyện với một cụ ông trong làng, nhiều người dân kéo đến vây quanh, cùng trò chuyện. Dường như, dù định kiến có được xóa bỏ thì sự thèm khát những cuộc gặp gỡ với con người bình thường vẫn là một đặc trưng của người dân làng phong nơi này.
Cuộc sống của bệnh nhận phong nay cũng đã ấm áp hơn. Chúng tôi bắt gặp nhiều những đứa trẻ hồn nhiên vui đùa, chạy nhảy trên con đường làng rợp mát bóng dừa. Tiếng cười khúc khích của con trẻ xua tan nỗi buồn u ám về bệnh tật trong lòng họ, cho họ nguồn sống cũng như niềm hi vọng về một tương lai tốt đẹp hơn.
Minh Ngọc
