Bệnh chia làm các thể bệnh chính như Phong hàn, Thấp nhiệt, Can thận hư, Khí huyết hư. Người bệnh đau nhức các khớp xương, khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày, ảnh hưởng tâm lí. Ngoài việc dùng thuốc thì dược thiện cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị. Sau đây là một số món ăn - bài thuốc người bệnh có thể áp dụng để hỗ trợ trị liệu.
Với thể Phong hàn
Người bệnh đau nhức trong xương, chủ yếu là hai chi dưới, khi gặp gió lạnh đau tăng lên, chân bên đau cảm giác lạnh, chườm nóng thì đỡ đau, đau nhức kéo dài làm người bệnh mệt mỏi, mất ngủ, cơ thể suy nhược, ăn uống kém, hạn chế vận động. Nên dùng các món sau:
- Thịt bò xào lá lốt: Thịt bò loại một 300g, lá lốt 50g, tỏi, gừng hành nước mắm, mì chính vừa đủ, rượu 1 li nhỏ. Thịt bò rửa sạch, thái lát mỏng, ướp với hành, gừng, tỏi, mì chính, nước mắm ngon và rượu. Lá lốt rửa sạch thái ngắn. Phi tỏi cho thơm, cho thịt bò đã ướp gia vị vào xào nhanh tay, cho lá lốt vào xào tiếp trên lửa to, nêm gia vị thêm một lát là được, ăn nóng cùng với cơm. Dùng 3 - 4 lần một tuần, có thể dùng kèm 1 li rượu thuốc gồm: Đỗ trọng, rễ bưởi bung, ngũ gia bì, cẩu tích, thục địa, dâm dương hoắc, thiên niên kiện, tục đoạn, vỏ quế, rễ cây xấu hổ, trần bì, đại táo, cam thảo mỗi vị 10g. Các vị thái vụn, cho vào bình ngâm với 1.000ml rượu trắng trong 15 ngày là được. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 li nhỏ chừng 30ml trong bữa cơm.
 |
| |
- Thịt chó hầm đỗ trọng, nam tục đoạn: Thịt chó lọc bỏ xương 400g, đỗ trọng 15g, tục đoạn 16g, riềng, mẻ, mắm tôm, mì chính vừa đủ, nước dừa 300ml, thêm một ít trần bì. Thịt chó thái miếng vừa, cho vào nồi cùng riềng mẻ, mắm tôm, mì chính, nước dừa trộn đều. Đỗ trọng, tục đoạn cho vào nồi, đổ một bát nước nấu sôi kĩ, rót lấy 40ml nước thuốc cho vào nồi thịt, trộn đều ướp trong 30 phút, cho lên bếp hầm lửa nhỏ khoảng 1 giờ là được, ăn nóng.
Với thể Thấp nhiệt
Nguyên nhân do âm hư sinh nội nhiệt, kết hợp với thấp tà ứ kết lâu ngày sinh ra.Người bệnh đau nóng đỏ các khớp xương, đau có tính chất cố định, sưng trướng, chi thể nặng nề, hạn chế vận động, ăn kém, chậm tiêu, trằn trọc mất ngủ, chất lưỡi đỏ kèm theo váng đầu, bốc hỏa từng cơn, nếu là nam giới dễ bị di tinh hoạt tinh, răng lung lay... Nên dùng các món sau:
- Đậu đen hầm thịt dê: Thịt dê 150g rửa sach, thái miếng; đậu đen 120g, địa cốt bì 15g. Tất cả cho vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm cho chín mềm, chế đủ gia vị, chia ăn với cơm trong ngày.
- Chân giò lợn hầm kỉ tử, mướp đắng: Chân giò lợn 1 cái khoảng 500-600g, kỉ tử 15g, mướp đắng 60g. Chân giò làm sạch, chặt miếng, kỉ tử rửa qua nước ấm, mướp đắng rửa sạch thái lát. Cả 3 thứ cho vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm cho chín mềm, nêm đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Với thể Khí huyết hư
Người bệnh thể trạng gầy yếu, mệt mỏi, hay hoa mắt chóng mặt, ăn ngủ kém, dễ bị cảm lạnh, các khớp đau nhức lâu ngày, vận động khó khăn, gân cơ teo nhẽo, đại tiện thường lỏng nát, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng. Nên dùng các món:
- Gà ác chưng táo tàu: Gà ác 1 con, táo tàu đen 10 quả, hoài sơn 15g, câu kỉ tử 10g, ý dĩ 15g, gia vị vừa đủ. Làm gà sạch, bỏ bộ lòng; hành tím 2 củ bóc vỏ nướng chín, ý dĩ ngâm nở rửa sạch, các vị khác rửa sạch để ráo. Đặt gà ác vào thố, cho các vị thuốc vào, đổ nước vừa đủ, chưng cách thủy khoảng 1,5 giờ, nêm bột gia vị, thả hành tím vào, chưng thêm 30 phút nữa, lấy thịt gà ra, rắc hạt tiêu, ăn nóng. Mỗi ngày ăn 1 lần, ăn 7-10 ngày. Tác dụng: Kiện tì dưỡng tâm, chữa xương khớp tê bì, đau nhức.
- Gà hầm đương quy: Gà 1 con nhỏ, đương quy 15g, đẳng sâm 15g, xuyên khung 8g, ngưu tất 8g, thăng ma 8g, mộc qua 12g, ý dĩ 12g, hành lá, gừng, rượu trắng, bột gia vị vừa đủ. Gà làm sạch, bỏ bộ lòng. Tất cả các vị thuốc cho vào bát to cùng với hành giã nhuyễn, gừng thái chỉ, bột gia vị vào trộn đều, thêm ít rượu, tất cả cho vào bụng gà, may kín lại, cho vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm khoảng 2 giờ, thả hành lá đã cắt khúc, rắc tiêu, ăn nóng. Cách ngày ăn 1 lần, liên tục 7 lần. Tác dụng: Chữa suy nhược cơ thể, cảm nhiễm phong hàn thấp khí, xương khớp đau nhức.
Với thể Can thận hư
Người bệnh thường cao tuổi, hay đau đầu, hoa mắt chóng mặt,tai ù tai điếc, ngủ kém, lưng đau gối mỏi, gân mạch co cứng, tê dại, hay bị chuột rút, móng tay móng chân khô giòn, đau hai mạng sườn, tóc rụng, răng lung lay, tiểu đêm nhiều, suy giảm sinh lí. Nên chọn dùng các món:
- Đuôi lợn hầm ý dĩ: Đuôi lợn 1 cái, táo tàu 5 quả, ý dĩ 30g, tục đoạn 20g, đỗ trọng 20g, bột gia vị, hành lá, tiêu bột, dầu ăn một ít. Ý dĩ, tục đoạn, đỗ trọng rửa sạch cho vào nồi, đổ 800ml nước sắc còn 400ml, lấy nước thuốc này để nấu canh. Đuôi lợn cạo lông rửa sạch, chặt khúc. Hành lá rửa sạch, cắt khúc. Đun dầu nóng, thả cọng hành phi thơm, cho tiếp gừng đã thái sợi xào chung rồi cho đuôi lợn vào trộn đều. Đuôi lợn săn, cho thêm ít nước, bột gia vị xào tiếp. Khi đuôi lợn thấm đều, đổ 400ml nước thuốc đã sắc vào nấu hầm khoảng 1 giờ thì cho táo vào hầm chung. Thịt, táo chín mềm, cho hành lá, tiêu bột vào nếm vừa ăn là được. Ăn liên tục 7-10 ngày. Tác dụng: Chữa can thận hư, đau nhức các xương khớp, vận động khó khăn.
- Xương dê nấu hạch đào: Xương dê 300g, hạch đào nhân 50g. Xương dê chần nước sôi, rửa sạch, cho vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm trong 2 giờ, cho hạch đào nhân vào đun tiếp đến khi chín nhừ là ăn được. Ăn nóng. Tác dụng: Trị can thận hư, xương khớp đau nhức, lưng gối tê mỏi.
- Canh ba ba đỗ trọng: Thịt ba ba 100g, đỗ trọng 15g, ít bột gia vị. Đỗ trọng nấu kĩ lấy nước cốt; ba ba làm sạch, bỏ ruột cho vào nồi, đổ nước đun 5 phút vớt ra, lọc lấy thịt rồi cho vào nồi cùng đỗ trọng nấu chín nhừ, nêm bột gia vị, ăn trong bữa cơm. Tác dụng: Bổ gan thận, cường tráng xương cốt, chữa chân tay, lưng đau mỏi do can thận yếu.
