Văn hóa - Thể thao 17/10/2019 08:50
Tục cưới xin của người Nùng trải qua 6 bước. Bước thứ nhất là Sam Mình (hỏi xem lộc mệnh của người con gái). Bước này nhà trai cử một người tới nhà cô gái để “đánh tiếng”. Người được cử đến sẽ trao đổi trực tiếp với bố mẹ cô gái về chuyện tìm hiểu của chàng trai và cô gái. Nếu nhà gái đồng ý thì sẽ viết ngày, giờ, tháng năm sinh của cô gái (theo tuổi âm lịch) vào một tờ giấy hồng hoặc đỏ để đưa cho nhà trai để nhờ thầy tướng số xem giúp hai đứa trẻ có hợp nhau hay không, tương lai của đôi trẻ sau này có hạnh phúc không. Nếu tuổi hợp nhau, nhà trai sẽ tiến hành lễ dạm hỏi.
 |
| Cô dâu Nùng đang chờ cùng chú rể ngoài sân để làm lễ trước khi vào nhà |
Bước thứ hai gọi là Pao Mình (lễ dạm hỏi). Nhà trai lại cử người thân lần trước tới nhà cô gái để nói chuyện về tuổi của cô dâu và chú rể; mang một lá trầu đặt trong cái đĩa, úp cái bát lên và để ở trước cửa nhà cô gái. Nếu nhà gái không ưng thuận sẽ trả lại lá trầu.
Bước thứ ba là Kin Háp (lễ ăn hỏi), tiến hành sau lễ dạm hỏi khoảng ba tháng. Nhà trai báo trước một tháng để nhà gái có thời gian mời người thân thích bên nội, ngoại, bạn bè đến dự. Trong lễ ăn hỏi, hai bên bàn bạc nhiều vấn đề liên quan như của hồi môn, tiền bạc, chăn màn, ngày giờ đón dâu... Lễ vật cho lễ ăn hỏi gồm: 1 con lợn hơi 60 kg, 12 chiếc bánh dày, 15 lít rượu, 1 vòng bạc. Sau đó nhà gái mời khách đến dự lễ ăn hỏi và nhà gái cử ra một đại diện thay mặt nhà gái làm chủ xướng và phát ngôn chính trong lễ ăn hỏi.
Bước thứ tư là An Nhi (lễ báo ngày cưới), nhà trai chọn được ngày lành, tháng tốt chủ động làm lễ báo ngày cưới. Lễ này tiến hành trước từ 2 đến 3 tháng để nhà gái và nhà trai có thời gian chuẩn bị.
Vì ở miền núi, đi lại khó khăn nên đồng bào Nùng thường mời anh em tới dự ngày cưới sớm trước 5 đến 7 tuần. Tại buổi lễ này, gia đình nhà gái quyết định mọi vấn đề cụ thể cho lễ cưới, nhà trai cũng mang một số lễ đưa sang nhà gái. Nhà gái mời anh em họ hàng thân thích đến bàn và chứng kiến nhà trai trao các lễ vật như tiền mặt, bạc già, dây chuyền bạc, vòng bạc, cúc bạc, hoa tai... Số tiền đưa trước này để cho nhà gái mua sắm chăn màn, chiếu làm của hồi môn cho con gái. Trong buổi lễ này, hai bên cũng bàn bạc ngày giờ tốt dẫn đại lễ, định ngày giờ chú rể sang đón dâu.
Bước thứ 5 là Co Dảu (ngày cưới). Gia đình nhà trai và nhà gái cử ra một số thanh niên giúp làm bếp, tiếp khách... Nếu nhà mời nhiều khách phải mổ lợn từ 1 đến 2 tạ thịt móc hàm, rượu 100 đến 150 lít, tổ chức ăn uống từ 1 đến 2 ngày. Khách ở gần ăn 2 bữa, khách ở xa và người thân của nhà trai và nhà gái ăn 2 ngày.
Bước thứ sáu là Tu Dảu (đón dâu), nhà trai đón dâu đúng thời gian đã được quyết định trong lễ báo ngày cưới. Theo phong tục tập quán của người Nùng, đoàn đón dâu kiêng số lẻ, các thành viên phải mặc quần áo truyền thống dân tộc, khăn, giày, dép mới đặc biệt là chú rể cái gì cũng mới. Đoàn đưa dâu cũng như đoàn đón dâu cũng phải có đôi vợ chồng đại diện bố mẹ nhà gái có trách nhiệm giao tiếp với nhà trai và hướng dẫn cô dâu làm các nghi lễ cần thiết ở nhà trai trong lễ cưới.
Người Nùng có quan niệm, khi cô dâu về nhà chồng không được đi giày, vì giày chật chội nên sau này khó đẻ con. Khi đoàn chú rể đến nhà gái đón dâu, nhà gái cho các cô gái mang nước chờ sẵn mời, chú rể cúi lạy bàn thờ tổ tiên và các cụ trong mâm cỗ. Các cô gái chờ dịp té nước vào chú rể, chú rể bị té nước nhiều đó là điều may mắn. Khi đoàn đưa dâu đến nhà trai, cô dâu dừng lại ngoài sân cho thầy cúng làm thủ tục diệt trừ tà ma và cầu phúc cho đôi bạn trẻ khỏe mạnh làm ăn phát đạt. Làm xong thủ tục, cô dâu vào nhà lạy tạ tổ tiên và gia đình bên chồng.
Ngày nay, do cuộc sống phát triển, một số bước của tục cưới xin của người Nùng được giảm bớt, nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của dân tộc
