Chỉ còn là cái tên trong hoài niệm...

Về hưu, có thời gian đi thăm một số di tích lịch sử cách mạng ở Chiến khu Việt Bắc, chúng tôi khá phấn khởi khi thấy các khu di tích được địa phương quan tâm bảo quản, tu bổ thường xuyên. Nhiều nơi còn được các cơ quan, đơn vị có liên quan tài trợ kinh phí, giúp phục chế, tôn tạo các công trình mang đậm dấu ấn lịch sử.

Tại Khu di tích lịch sử Khuôn Tát ở xã Phú Đình, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, nơi Bác Hồ ở và làm việc, thấy công tác bảo quản, phục chế tôn tạo di tích được thực hiện khá chu đáo. Trên lối vào chỉ có một tấm bia nhỏ giản dị. Lán ở và làm việc của Bác Hồ có vách đan bằng nứa, mái lợp lá cọ, cột xà bằng bê tông giả gỗ, đắp tỉ mỉ từng mấu mắt và vỏ cây xù xì. Căn hầm trú ẩn lát nóc bằng các khúc cây bê tông đắp như cây thật. Đường đi đổ bê tông sỏi với các bậc lên xuống kè bằng tre… Các công trình được phục chế gần như nguyên bản, kết hợp hài hòa vật liệu xi măng, gỗ, tre, nứa, lá… dưới bóng những cây phách cổ thụ tạo cảm giác y như thật, khiến khách tham quan rất xúc động.

5029 tdnc
Lán ở và làm việc của Bác Hồ ở Khu di tích Khuôn Tát

Tuy nhiên, đây đó vẫn còn những công trình được phục chế một cách tùy tiện, tạo sự phản cảm cho khách đến tham quan. Điển hình là Khu di tích Quốc gia đặc biệt Rừng Trần Hưng Đạo - nơi ra đời của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam, ở xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng.

chi con la cai ten trong hoai niem
Lán ở của 34 chiến sĩ Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ở Khu di tích Rừng Trần Hưng Đạo

Ở đây hầu như các hạng mục công trình từ lán ở, giường nằm, bếp ăn, đường đi của 34 chiến sĩ đều được bê tông hóa, xây tường gạch, mái lợp tôn lạnh, sân lát gạch đỏ. Bậc đi ở lối vào kè xi măng giả tre, đường lên đỉnh Slam Cao xây nhiều đoạn thẳng tắp, chòi quan sát trên đỉnh xây thành nhà bia với hàng rào bê tông vây quanh. Những chiếc cột, vách, sạp nằm của Đội làm bằng bê tông giả gỗ, nứa sơn vẽ sặc sỡ… So sánh với Khu di tích Khuôn Tát thì việc phục chế tôn tạo ở đây trái ngược hoàn toàn. Nếu như ở Khuôn Tát, người xem thật sự xúc động như được trở lại với khung cảnh khu căn cứ địa thời kháng chiến chống Pháp được phục chế gần như nguyên gốc, thì ở đây là cảm giác ngán ngẩm khi các công trình được làm mới hoàn toàn theo kiểu cách hiện đại, không đúng với thực tế lịch sử. Đó là chưa kể đến không gian Khu di tích bị phá vỡ bởi những công trình nhà bia, đền thờ, phù điêu, nhà đón tiếp khách và các công trình phụ trợ được dựng lên khá đồ sộ ngay từ lối vào và trong khu rừng.

chi con la cai ten trong hoai niem
Vách nhà, sạp nằm của 34 chiến sĩ làm bằng bê tông giả tre nứa

Tình trạng này cũng có thể do thời gian Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân tập trung ở Rừng Trần Hưng Đạo không dài, các công trình phục vụ sinh hoạt, công tác đều dã chiến, tạm thời, không để lại dấu tích cụ thể nên việc phục chế, tôn tạo khó khăn. Song không vì thế mà thực hiện công tác phục chế một cách tùy tiện. Ở đây hoàn toàn có thể tách ra làm 2 khu vực: Khu bên ngoài làm nơi khánh tiết, giới thiệu tổng thể khu di tích, tiến hành các hoạt động tưởng niệm, tri ân, đón khách tham quan với các công trình xây dựng hoành tráng. Khu bên trong làm nơi lưu giữ kí ức lịch sử với các công trình phục chế nguyên gốc nơi ăn ở, làm việc của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân như cách làm ở Khu di tích Khuôn Tát. Các lán ở, bếp ăn, chòi quan sát, đồ dùng sinh hoạt của Đội nên nghiên cứu các tư liệu lịch sử, tìm hiểu các kiểu nhà, lán, dụng cụ và tập quán của đồng bào dân tộc ở Cao Bằng để phục chế. Bởi thực tế Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân có tới 30/34 chiến sĩ là người dân tộc thiểu số, trong đó có 28 người dân tộc Tày Nùng ở Cao Bằng.

chi con la cai ten trong hoai niem
Đường đi trong Khu di tích Khuôn Tát kè bậc bằn tre thật

Làm được như vậy, chắc chắn khách tham quan sẽ thực sự xúc động khi thấy lại những hình ảnh, hiện vật đơn sơ, nếp sống gian khổ thuở ban đầu của cán bộ, chiến sĩ quân đội ta. Cái khó ở đây không hẳn là do kinh phí, bởi được biết nhân dịp kỉ niệm các năm tròn Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12, Bộ Quốc phòng thường hỗ trợ không ít kinh phí để tôn tạo Khu di tích này. Riêng năm 2019, nhân kỉ niệm 75 năm ngày 22/12, Bộ Quốc phòng đã đầu tư hàng chục tỉ đồng tôn tạo, làm mới nhiều hạng mục công trình tại Khu di tích.

chi con la cai ten trong hoai niem
Đường lên đỉnh Slam Cao , Khu di tích Rừng Trần Hưng Đạo, xây xi măng thẳng tắp

Từ thực tế tham quan 2 Khu di tích kể trên, có thể rút ra điều quan trọng là cần có tư duy đúng đắn khi tiến hành tôn tạo, phục chế các khu di tích. Ở đây xin nhấn mạnh là phải tôn tạo, phục chế chứ không phải là “làm mới” các hạng mục công trình. Công việc này đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, quy định về tính lịch sử, khoa học, văn hóa, giáo dục… chứ không thể muốn làm gì thì làm. Theo Quy chế Bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh của Bộ Văn hóa và Thông tin ban hành theo Quyết định số 05/2003/QĐ-BVHTT ngày 6/2/2003 thì một nguyên tắc quan trọng là phải “Bảo đảm tính nguyên gốc, tính chân xác, tính toàn vẹn và sự bền vững của di tích”. Nếu tôn tạo, phục chế một cách tùy tiện thì di tích không còn ý nghĩa là một bảo tàng sống động, chứng nhân lịch sử, mà chỉ là một cái tên trong hoài niệm mà thôi.

Bài và ảnh Văn Minh
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào GDP, giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các thế lực thù địch đã đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam “thừa nhận sự thất bại của kinh tế Nhà nước” và “đang hướng lái theo chủ nghĩa tư bản”.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Ngày 15/6/2016, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, Đảng ta đã sử dụng báo chí như một thứ vũ khí sắc bén và lợi hại để đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Những tờ báo cách mạng đã góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi hết thắng lợi nầy đến thắng lợi khác. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển các tờ báo tiền thân của Đảng...
Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ “Đợi anh về” của nhà thơ Konstantin Simonov vào năm 1947 và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Nhưng không chỉ là nhà thơ nổi tiếng, Simonov còn là một phóng viên mặt trận ưu tú của đất nước Xô viết.
Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Tin khác

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số
Xem thêm
Phiên bản di động