Trong điều kiện thực tế đất nước còn khó khăn, hệ thống an sinh xã hội chưa bảo đảm và truyền thống văn hóa Á Đông, NCT cần được chăm chút và bảo vệ bởi chính những người thân trong gia đình của họ.
Trên phương diện xã hội, ngược đãi cha mẹ là hành vi vi phạm đạo đức xã hội nghiêm trọng, đáng lên án. Bởi việc phụng dưỡng chăm sóc cha mẹ khi ở tuổi xế chiều không chỉ liên quan về mặt đạo đức xã hội, mà còn là trách nhiệm pháp lí.
Từ thực trạng NCT bị ngược đãi, vấn đề đặt ra hiện nay chúng ta cần có cái nhìn tổng quan hơn về thực trạng đời sống NCT, từ đó xác định được nguyên nhân và đề xuất hướng tháo gỡ.
NCT Việt Nam chủ yếu sống ở nông thôn, là nông dân, làm nông nghiệp, 72,3% sống với con cháu trong khi xu hướng cấu trúc gia đình đang thay đổi. Xuất hiện tình trạng “nữ hóa dân số cao tuổi” và ở tuổi già, nữ sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn nam giới. Đời sống vật chất NCT còn nhiều khó khăn với 70% không có tích lũy vật chất, trong khi đó hệ thống bảo trợ, an sinh xã hội chưa đủ đáp ứng, chỉ có 30% NCT có lương hưu hoặc trợ cấp từ ngân sách nhà nước. Hiện tại, nước ta chưa có hệ thống cung ứng việc làm cho NCT.
Về phương diện sức khỏe NCT ở nước ta còn nhiều hạn chế, mắc nhiều bệnh và thường không có thói quen khám sức khỏe định kì. Tuy tuổi thọ trung bình cao (khoảng 73,4 tuổi) nhưng gánh nặng bệnh tật của người Việt cũng cao. Gánh nặng bệnh tật kép với khoảng 95% NCT có bệnh, chủ yếu là bệnh mạn tính, bệnh không lây truyền, 27% khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày cần trợ giúp, trong đó, vợ chồng, con cái hỗ trợ là chủ yếu.
Theo thống kê cho thấy, 60% cụ bà hỗ trợ cụ ông lúc tuổi già, nhưng ngược lại chỉ có khoảng 30% cụ ông hỗ trợ cụ bà. Hiện khoảng 67,2% NCT có tình trạng sức khỏe yếu, rất yếu, chỉ có khoảng 5% sức khỏe tốt. Tỉ lệ NCT nữ yếu cao hơn nam; tỉ lệ NCT ở nông thôn bị đau ốm hoặc bị chấn thương trong 12 tháng được điều trị bởi cán bộ y tế còn thấp, chiếm khoảng 13,1% và chỉ bằng 1/2 so với thành thị. Hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT nước ta chưa bắt kịp với sự thay đổi và phát triển nhanh về số lượng.
Sức khỏe yếu, bệnh tật nhiều và cuộc sống khó khăn nhưng chi phí y tế cho NCT cao gấp 7 -10 lần người trẻ. NCT sử dụng đến 50% tổng lượng thuốc và xu hướng tử vong trong các cơ sở y tế tăng lên cũng làm gia tăng chi phí y tế. Đây thật sự là thách thức đối với vấn đề NCT hiện nay.
Trong điều kiện già hóa dân số hiện nay, nước ta cần có sự thích ứng về chính sách và điều kiện xã hội để đáp ứng. NCT rất cần được quan tâm đến nhu cầu sức khỏe, an sinh và độc lập. Vì vậy NCT có nhu cầu tiếp tục làm việc nhằm bảo đảm tài chính, nâng cao kiến thức, vui chơi giải trí, giao tiếp xã hội và bạn bè, hòa hợp với các thế hệ và có môi trường sống thân thiện.
Để đáp ứng nhu cầu đó, Nhà nước cần tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua, tổ chức thực hiện các cuộc vận động về công tác dân số, toàn dân phát huy và chăm sóc NCT, nâng cao chất lượng dân số; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi về tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật thường gặp ở NCT; vận động NCT thường xuyên luyện tập thể dục, có lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lí…
Theo các bác sĩ chuyên khoa về chăm sóc sức khỏe NCT cho rằng, lão hóa là hiện tượng tự nhiên không thể nào tránh khỏi. Tuy nhiên, biết được những biến đổi do quá trình lão hóa và các đặc điểm của NCT sẽ giúp cho NCT tự chăm sóc mình, cũng như các thành viên trong gia đình có cách chăm sóc phù hợp, điều trị kịp thời một số bệnh mãn tính và phòng bệnh tốt hơn cho NCT. Qua đó giúp NCT sống lâu hơn, sống vui vẻ, lạc quan với gia đình và xã hội.
