Từ nỗi bất hạnh của chim phóng sinh

Bi kịch “chim phóng sinh”

Người đàn ông luống tuổi chìa lùm chim cho khách gần cổng chùa, mời chào những người mua chim phóng sinh. Những người mua bán ấy mấy ai trả giá, do đó nhiều người kiếm được kha khá vào ngày Rằm, mồng Một, nhất là vào mùa Phật đản từ những chú chim nhỏ. Ở xung quanh cổng chùa, những lồng chim phóng sinh san sát, những tiếng mời gọi đầy hoạt náo bên cạnh tiếng kệ kinh và mùi nhang trầm.

Có ngày, có người gom được gần 100 con chim. Một con chim ri bắt được bán cho đại lí có giá 7.000 - 8.000 đồng. Bán cho đại lí rồi đại lí bán cho những người mua chim để phóng sinh, với giá 10.000 đồng/con. Cứ thế, ở phố nơi hoạt động phóng sinh diễn ra nhiều thì chim ri và chim sẻ là hai loại chim được ưa chuộng để bán phóng sinh. Thu nhập của những người sống bằng nghề bẫy chim luôn tỉ lệ nghịch với số phận của lũ chim. Họ càng kiếm được nhiều tiền thì số chim trời bị bẫy bắt cũng không ngừng tăng lên. Có người đã kiếm sống bằng nghề này nhiều năm và chưa ai có ý định “rửa tay gác kiếm”.

Đầu Hạ cũng là mùa các loài chim rừng ríu rít ghép đôi để duy trì nòi giống. Thế nhưng, mỗi ngày có không biết bao nhiêu con chim đã sa lưới cánh bẫy chim, khiến một số loài chim mấy năm trước còn nhiều nay đã đứng trước nguy cơ tuyệt diệt. Lũ chim sập bẫy được dồn vào một chiếc lồng lớn hơn nhưng chật chội hơn vì chim quá nhiều. Chúng lại đập cánh tranh nhau tìm cách thoát ra nhưng bất lực. Trong những chiếc lồng đó, có rất nhiều con chim đã chết vì đói và khát hoặc cũng có thể do hoảng loạn. Có con chim khi chết, chiếc mỏ nhỏ xíu vẫn còn ngậm chặt thanh sắt ở thành lồng. Có lẽ nó đã tìm cách cắn rách vách lồng để thoát thân trong tuyệt vọng.

Mùa phóng sinh, nhìn những con chim mới bẫy về mà không khỏi xót xa. Chim bố mẹ bị bắt, rồi những ổ trứng ấp dở, những đàn chim non sẽ ra sao? Khi chim bố mẹ bị con người bắt thì những con chim non mùa sinh sản cũng sẽ chết vì đói trong tổ. Hình ảnh những chú chim non còn đỏ hỏn đã bị bắt khỏi tổ, hay những chú chim chết khô trên lưới chắc chắn sẽ ám ảnh nhiều người mãi. Dù với mục đích gì, điều chắc chắn rằng, khi còn nhiều người mua chim để phóng sinh thì sẽ còn thị trường để cung ứng và sẽ có rất nhiều chim bị bẫy bắt vì cái vòng luẩn quẩn này. Có rất nhiều con chim sau khi thả ra bị suy yếu và dễ dàng bị bắt lại để tiếp tục rơi vào vòng luẩn quẩn bẫy bắt - phóng sinh rồi bị bắt lại...

Những tiếng chim nhao nhác trong lồng sắt

Không chỉ với những loài chim bị bắt để phóng sinh, còn có nhiều loài chim bị bẫy bắt để phục vụ thú chơi chim của nhiều người. Những tiếng hót chẳng còn vui tươi khi những chú chim rừng bị giam cầm trong những chiếc lồng nhỏ. Và liệu mấy ai biết rằng, những chú chim lồng đang bị cầm tù kia còn thích hót trong nỗi ngơ ngẩn nhớ tới rừng sâu.

Nhu cầu chơi chim cảnh, đặc biệt là chim rừng của nhiều người ngày càng cao, thì đồng nghĩa với việc số lượng chim rừng bị bẫy bắt ngày càng nhiều. Mỗi ngày có không biết bao nhiêu con chim đã sa lưới của cánh thợ săn, thợ bẫy chim, dẫn tới tình trạng tuyệt diệt của nhiều loài chim quý hiếm. Vì cuộc mưu sinh, nhiều thợ săn chim không ngại dùng các loại bẫy lưới, bẫy tất cả các loại chim để phân loại và mang về bán cho khách hàng. Nhiều con đường, các ngã ba ngã tư nơi đông người lâu nay vẫn nhan nhản những người bán các loại chim rừng. Còn ở phía núi, nơi những cánh rừng đại ngàn đã và đang có rất nhiều tay săn chim ngày đêm lùng sục những chú chim để đưa về thành phố. Trên những phố phường đông đúc, người bán chim cảnh khá nhiều, họ đi thành từng tốp, từng nhóm, trên chiếc xe máy là những lồng chim với đủ loại chim cảnh từ họa mi, khướu, yểng, cà cưỡng cho đến sáo... với nhiều loại giá khác nhau, có chú chim chỉ vài trăm ngàn đồng, có chú chim vài triệu đồng. Chỉ cần dừng lại hỏi, người bán chim lập tức giới thiệu gốc gác từng loại chim, đặc tính, sở thích và cả khả năng hót hay vẻ đẹp của từng loại một cách vanh vách như một nhà “chim học” thứ thiệt.

Những chú chim bé dại thấy người cứ đập cánh bay loạn xạ. Chúng sợ tiếng người, sợ loài người, sợ tiếng động ô tạp của phố phường. Nơi nguyên thủy của chúng là những cánh rừng đại ngàn, nhưng phận chim rừng đã lọt bẫy đành chấp nhận kiếp chim lồng. Những tiếng hót dường như chẳng còn thánh thót ở trong lồng nữa mỗi khi người bán chim cất một điệu sáo miệng để mồi. Những đôi mắt chim ngơ ngác đầy sợ hãi khi bị bắt cho vào chiếc lồng nhỏ theo người chủ mới, chẳng biết số phận rồi sẽ ra sao.

Đã từng có một người chơi chim, vì không chịu nổi tiếng hót thảng thốt đầy sợ hãi của chú chim quý mà phải bung lồng thả chim về với tự nhiên. Chẳng biết chú chim ấy sau này có dính lại bẫy của người thợ săn chim nào đó không, nhưng chắc hẳn lòng người chơi chim sẽ đỡ day dứt hơn nhiều.

Ngày qua ngày, việc mua bán chim rừng vẫn diễn ra nhộn nhịp, công khai các phố thị. Người qua đường như nghe thấy những tiếng khắc khoải của các loài chim trong lồng sắt, và tiếng hót của chim rừng cũng chẳng còn thánh thót nữa.