Tắm mùa lạnh sai cách có thể gây ngừng tim: Người cao tuổi không nên chủ quan

Nhiệt độ nước quá lạnh hoặc quá nóng đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới tim mạch và huyết áp, thậm chí gây ngừng tim - một tình trạng cấp cứu nguy hiểm, đặc biệt với người cao tuổi và người có bệnh nền tim mạch.

Nguy cơ ngừng tim khi tắm - không thể chủ quan

Tắm là hoạt động tưởng như đơn giản và quen thuộc, song với người cao tuổi hoặc người có bệnh tim mạch, huyết áp, đây lại là thời điểm tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Tắm với nhiệt độ nước quá lạnh hoặc quá nóng có thể làm thay đổi nhanh nhịp tim, huyết áp và lưu lượng máu, dẫn tới các biến cố tim mạch nguy hiểm, trong đó có ngừng tim đột ngột.

Ngừng tim là tình trạng tim ngừng bơm máu, khiến máu không được đưa tới não và các cơ quan quan trọng khác. Điều nguy hiểm là hiện tượng này xảy ra đột ngột, khó dự đoán trước và đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp ngay lập tức.

Ngừng tim có thể xảy ra ở bất kì môi trường nào, dưới bất kỳ tình huống nào (Ảnh ST)

Vì sao tắm mùa lạnh dễ gây ngừng tim?

Theo các chuyên gia, ngừng tim có thể xảy ra ở bất kỳ nơi đâu, trong bất kỳ tình huống nào, kể cả khi đang tắm hay đi vệ sinh.

Những rối loạn điện tim gây nhịp tim không đều dễ bị kích hoạt trong lúc tắm, do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến cơ thể và tim phải chịu áp lực thích nghi quá nhanh.

Vào mùa lạnh, nhiều người có thói quen tắm nước quá nóng (trên 44°C) hoặc quá lạnh (dưới 21°C). Cả hai trường hợp đều khiến động mạch và mao mạch co giãn đột ngột, làm tụt huyết áp hoặc tăng huyết áp cấp thời, dẫn tới đột quỵ tim hoặc ngừng tim.

Ngoài ra, các thói quen tắm sai cách như: Tắm quá nhanh; Phòng tắm không kín gió; Làm ướt người đột ngột từ đầu xuống, đều có thể gây chênh lệch nhiệt độ cơ thể - môi trường, khiến tim bị căng thẳng và lưu lượng máu tăng đột ngột. Người tắm có thể cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu sau khi tắm.

Đặc biệt, ngâm bồn tắm ngập vai với nước quá nóng có thể làm tăng gánh nặng cho tim, nhất là với người có tiền sử tăng huyết áp, bệnh mạch vành, cơ tim hoặc rối loạn nhịp thất.

Nhận biết sớm dấu hiệu ngừng tim để cấp cứu kịp thời

Một người có thể có dấu hiệu cảnh báo trước vài giờ đến vài tuần trước khi xảy ra ngừng tim.

Các biểu hiện cần đặc biệt chú ý gồm: Mất ý thức, đột ngột ngã quỵ, bất tỉnh; Thở hổn hển hoặc không thở; Da tái xanh, lạnh; Tim đập nhanh, đau ngực dữ dội; Cơ thể không phản ứng với kích thích (lắc vai, gọi to); Cảm giác mệt mỏi cực độ.

Nếu gặp người có các dấu hiệu này, cần gọi cấp cứu ngay và thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) kịp thời để cứu sống nạn nhân.

Đối tượng có nguy cơ cao cần đặc biệt cảnh giác

Người cao tuổi hoặc người mắc các bệnh lý sau cần thận trọng khi tắm, đặc biệt trong mùa lạnh:

Bệnh tim mạch, tăng huyết áp, mạch vành, suy tim, rối loạn nhịp tim; Tiền sử ngừng tim hoặc gia đình có người mắc bệnh tim; Béo phì, đái tháo đường, bệnh thận mạn, ngưng thở khi ngủ; Nghiện rượu, hút thuốc lá, lạm dụng chất kích thích; Người trên 65 tuổi, thiếu các khoáng chất như kali, magie.

Thói quen tắm an toàn giúp phòng ngừa ngừng tim

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bạch Yến, Bệnh viện Tâm Anh: mùa lạnh, tốt nhất nên tắm trong khoảng thời gian 9h30-10h30 phút và 13h-16h. Đây là thời điểm nhiệt độ cao nhất trong ngày, khi tắm sẽ giúp cơ thể thích ứng nhanh chóng, giảm nguy cơ hạ thân nhiệt đột ngột gây tụt huyết áp, đột quỵ tim.

Vào lúc sáng sớm và đặc biệt là ban đêm, nhiệt độ xuống thấp nhất, khiến các mạch máu trong cơ thể co lại, ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu và tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu dẫn tới nhồi máu cơ tim. Do đó, cần tuyệt đối tránh tắm vào hai thời điểm này.

Bên cạnh đó, không nên tắm ngay sau khi ăn vì lúc này, các mạch máu vừa phải dồn xuống dạ dày để tiêu hóa thức ăn, vừa hoạt động hết công suất để gồng mình chống chọi với nhiệt độ lạnh. Khả năng đột quỵ tim lúc này rất cao. Cũng không nên tắm lúc đói vì sẽ khiến lượng đường trong máu giảm, gây choáng váng, chóng mặt và ngất xỉu. Chỉ nên tắm trước khi ăn khoảng 1 giờ hoặc sau khi ăn 2 giờ để an toàn cho sức khỏe tim mạch.

Ngoài ra, không nên tắm ngay sau khi uống rượu vì thức uống có cồn sẽ gây tăng huyết áp, khiến cơ thể dễ bị cảm lạnh và tăng nguy cơ vỡ mạch máu. Thực tế, đã có không ít người bị đột quỵ tim vì tắm sau khi uống rượu dẫn đến huyết áp tăng cao, nguy hiểm đến tính mạng.

Theo Healthline (trang web của Mỹ chuyên cung cấp thông tin y tế và chăm sóc sức khỏe), để giảm rủi ro ngừng tim và các biến cố tim mạch khi tắm, cần lưu ý: Không ngâm bồn với mức nước nóng quá ngực. Không tắm nước nóng sau khi uống thuốc ngủ hoặc thuốc an thần. Kiểm soát thời gian tắm: vòi sen chỉ nên 5-10 phút, ngâm bồn dưới 30 phút với nước ấm.

Với người có bệnh tim, nên đặt chuông báo hoặc điện thoại trong tầm với khi tắm.

Làm ướt cơ thể trước, không xối nước nóng/lạnh trực tiếp lên đầu. Sấy tóc và giữ ấm ngay sau khi tắm.Tuyệt đối không tắm đêm, đặc biệt khi nhiệt độ xuống thấp.

CPR đúng cách có thể giúp tăng gấp đôi hoặc gấp ba cơ hội sống sót cho người bị ngừng tim. Ảnh: St

Hướng dẫn sơ cứu ngừng tim (CPR) đúng cách

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), CPR đúng kỹ thuật có thể giúp tăng gấp 2-3 lần khả năng sống sót cho người bị ngừng tim.

Các bước thực hiện gồm: Đặt nạn nhân nằm trên mặt phẳng cứng. Đặt gót bàn tay lên giữa ngực (ngang hai đầu vú), tay còn lại chồng lên và đan ngón tay. Ép ngực mạnh, sâu 5-6 cm với tốc độ 100-120 nhịp/phút, cho đến khi có trợ giúp y tế. Nếu nạn nhân không thở, cần kết hợp hô hấp nhân tạo xen kẽ với ép tim.