Sức khỏe não bộ

Kì 11: Suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi

Vì sao NCT hay bị suy giảm trí nhớ?

Trí nhớ chính là sự ghi lại, lưu giữ và tái hiện lại trong đầu tất cả những thứ mà chúng ta đã thu nhận được trong hoạt động hằng ngày. Trí nhớ bao gồm ba quá trình nối tiếp nhau đó là ghi nhớ, tái hiện và hồi tưởng.

Khi người trẻ tuổi bị quên có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như trong quá trình ghi nhớ không tập trung, hay do các quy luật ức chế của hoạt động thần kinh, hoặc do sự việc diễn ra không có ý nghĩa với họ. Song ở NCT thường gặp phải tình trạng đó là có những việc mà họ rất quan tâm, rất muốn ghi nhớ và đã cố gắng để nhớ nhưng lại vẫn quên.

Thông thường, hệ thần kinh của con người sẽ bắt đầu phát triển từ khi còn là phôi thai, cho đến năm 25 tuổi mới hoàn chỉnh. Tuy nhiên, trong suốt quá trình phát triển cho đến cuối đời, mỗi một ngày sẽ có tới 3.000 tế bào thần kinh bị phá hủy mà không có sự tái tạo mới để thay thế như những tế bào khác. Tình trạng này diễn ra nhanh sau tuổi 60. Theo các số liệu thống kê cho thấy có khoảng 1% số người trong độ tuổi từ 60 - 64 mắc chứng giảm trí nhớ, con số này tăng lên đến 50% ở lứa tuổi 85.

Có nhiều nguyên nhân gây ra chứng hay quên ở NCT, trong đó có một số nguyên nhân phổ biến sau đây:

Do hồi hải mã - một vùng não liên quan đến sự hình thành và tìm lại kí ức thường có xu hướng xấu đi theo tuổi tác.

Các hormone và protein bảo vệ và sửa chữa các tế bào não và kích thích tăng trưởng thần kinh cũng suy giảm theo tuổi tác.

NCT thường bị giảm lưu lượng máu đến não, điều này có thể làm suy giảm trí nhớ và dẫn đến thay đổi các kĩ năng nhận thức. Trái tim và các mạch máu trải qua nhiều năm tháng đã bị lão hóa, không còn đủ sự dẻo dai và mạnh mẽ nữa, khiến cho khí huyết lưu thông kém. Cùng với đó là tình trạng thoái hóa cột sống cổ, càng làm suy giảm khả năng đưa máu lên não, khiến cho việc nuôi dưỡng cần thiết đối với não không được bảo đảm. Điều này càng làm gia tăng sự lão hóa của các tế bào thần kinh trung ương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới trí nhớ.

Người uống quá nhiều rượu có thể gặp nhiều vấn đề về sức khỏe và tâm thần bao gồm cả tình trạng suy giảm trí nhớ. Người nghiện rượu có thể có trí nhớ kém hoặc bị mất trí nhớ tạm thời do khi rượu được hấp thu vào trong cơ thể sẽ ngăn chặn khí oxy lưu thông lên não.

Một số loại thuốc chữa bệnh khi sử dụng trong một thời gian dài cũng có thể gây ra tình trạng suy giảm trí nhớ ở NCT. Đây cũng là vấn đề thường gặp bởi NCT thường phải sử dụng nhiều loại thuốc để điều trị nhiều bệnh khác nhau.

Bên cạnh đó, NCT lại hay bị mất ngủ, ngủ không đủ giấc. Điều này khiến cho tình trạng suy giảm trí nhớ nặng thêm.

Biểu hiện của tình trạng suy giảm trí nhớ ở NCT

Tình trạng suy giảm trí nhớ theo tuổi cũng sẽ tăng dần theo thời gian. Tuổi càng cao, cơ thể càng tạo ra ít các chất trung gian cần thiết cho não hoạt động. Sự suy giảm trí nhớ đi kèm với tuổi cao chủ yếu là suy giảm về trí nhớ công việc, bao gồm sự đãng trí, giảm khả năng tập trung và giảm khả năng giữ ý nghĩ lâu dài như là:

Quên việc mình vừa định làm

Không nhớ vị trí để đồ vật mà mình vừa đặt xuống.

Thường xuyên phải đi tìm đồ dùng cá nhân như chìa khóa, mũ,...

Quên hoặc khó nhớ tên người mới gặp.

Với những người bị suy giảm trí nhớ do bệnh lí như tai biến mạch máu não, viêm não, chấn thương sọ não, bệnh Alzheimer, rối loạn tuần hoàn não, stress, nghiện rượu, lạm dụng thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm,... sẽ gây suy giảm trí nhớ với các đặc điểm sau đây:

Quên những đồ vật và cả cách sử dụng mà trước đây đã từng dùng rất thường xuyên.

Quên những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ nhưng vẫn có thể tiếp nhận và duy trì được khả năng nhớ những thông tin mới.

Gặp nhiều khó khăn khi tiếp nhận các thông tin mới.

Hay lặp lại một câu nói hoặc cả một câu chuyện trong cùng một buổi trò chuyện.

Không thể duy trì nếp sinh hoạt hằng ngày.

Những kiến thức và kinh nghiệm ít bị ảnh hưởng ở những bệnh nhân này.

Bệnh nhân vẫn có khả năng nhớ được những sự kiện xảy ra từ rất lâu…