Quan hệ Mỹ - EU đang có sự chuyển biến quan trọng

Theo chuyên gia Andrew Hammond, cộng tác viên của Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn (LSE IDEAS) với tờ Tin tức Arab (arabnews.com), xét về tổng thể, các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đã được cải thiện từ khi kết thúc nhiệm kì của Tổng thống Trump, với sự hợp tác đáng kể, chẳng hạn như về các vấn đề quốc phòng và an ninh, bao gồm cả cuộc xung đột ở Ukraine. Tuy nhiên, đã có những căng thẳng nhất định ở một số lĩnh vực, chẳng hạn như Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ.

Đạo luật này là gói ngân sách khổng lồ trị giá hơn 360 tỉ USD dành cho công nghệ sạch, gây rủi ro lớn cho mục tiêu của EU là duy trì vị trí trung tâm của cuộc cách mạng công nghiệp xanh. Châu Âu ngày càng có cảm giác lợi thế của mình trong cuộc đua đang bị đe dọa bởi chiến lược công nghiệp xanh từ Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden trong một cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Leyen

Mặc dù có những thăng trầm trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương kể từ khi Đạo luật trên được thông qua hơn một năm trước, nhưng dường như đang có sự "đảo lộn" trong vài tuần gần đây. Trong khi Mỹ và EU vẫn ủng hộ Ukraine, ngày càng có nhiều lo ngại từ Brussels về viện trợ từ Washington cho Kiev trong bối cảnh Quốc hội Mỹ đang xảy ra tình trạng rối loạn chính trị lớn. Bên cạnh đó, có những dấu hiệu cho thấy những người ra quyết định của Mỹ và EU đang tiếp tục thu hẹp khác biệt chính của họ về đạo luật và các vấn đề kinh tế quan trọng khác.

Đầu tiên là sự "đảo lộn" về vấn đề Ukraine: Có sự không chắc chắn về viện trợ cho Kiev, vì nguồn tài trợ mới của Mỹ bị tạm dừng như một phần trong thỏa thuận nội bộ gần đây nhằm ngăn chặn việc Chính phủ Mỹ đóng cửa. Kịch bản tốt nhất cho Ukraine, như Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đặt ra, là tình trạng bất ổn chính trị gần đây ở Mỹ sẽ chỉ làm trì hoãn việc hỗ trợ tài chính của nước này cho Kiev.

Vì lẽ đó, EU thực hiện các động thái nhằm chuyển khoảng một nửa số viện trợ đã cam kết trước đây cho Ukraine - 50 tỉ euro (52,5 tỉ USD) trong 4 năm tới - để tạo cho Kiev “khả năng dự đoán và độ tin cậy” khi đối phó với vấn đề ngân sách ngày càng eo hẹp của nước này.

Tuy nhiên, bất chấp những lo ngại ngày càng tăng về cam kết của Washington đối với Ukraine và với năm bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần, mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương dường như đang trên đà phát triển tốt đẹp hơn, xét về mặt kinh tế…

Theo các tài liệu bị rò rỉ, các đồng minh xuyên Đại Tây Dương đang thảo luận về một “thỏa hiệp lớn” nhằm chấm dứt một số hoặc tất cả các mức thuế hiện hành đối với nhập khẩu thép và nhôm. Ý tưởng hàng đầu để đạt được điều này là tạo ra một khu vực thuế quan chung cho các quốc gia có cùng quan điểm sẽ áp thuế đối với thép, nhôm và có thể là công nghệ năng lượng sạch rộng hơn được nhập khẩu từ "các nền kinh tế phi thị trường", sử dụng nhiều carbon, hay như Trung Quốc đang dư thừa năng lực sản xuất.

Nếu thỏa thuận thép và nhôm được thông qua, nó có thể tạo ra không gian chính trị cho các quan chức Mỹ và EU tìm kiếm sự thỏa hiệp đối với Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon được đưa ra gần đây của hai bên. Do đó, thay vì cạnh tranh xuyên Đại Tây Dương trong lĩnh vực này, điều đang được Washington và Brussels thảo luận là một khuôn khổ song phương hợp tác hơn, trong bối cảnh châu Âu ngày càng lo ngại Mỹ đang nắm giữ lợi thế quyết định trong cuộc đua xanh toàn cầu.

Rõ ràng, mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang ở giai đoạn quan trọng. Mối quan hệ sẽ ổn định nếu Mỹ và EU đồng ý về các hiệp định mới trong các lĩnh vực như khoáng sản quan trọng, thép và nhôm, nhưng sự bất ổn mới có thể xuất hiện nếu nguồn tài trợ của Washington cho Kiev cạn kiệt khi cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 đến gần…