Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết nguyên tiêu có nghĩa là đêm rằm đầu tiên của năm mới âm lịch (“nguyên” là thứ nhất, “tiêu” là đêm).
Tết nguyên tiêu là dịp lễ tết quan trọng trong đời sống tâm linh người Việt nên ông bà ta có câu: “Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng” hay “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng”.
Có nhiều lý giải cho việc tại sao rằm tháng Giêng được gọi là Tết nguyên tiêu. Nhiều người tin rằng đây là đêm Phật giáng lâm nên rằm tháng Giêng thường là dịp người người đi chùa cầu an, cầu may, cúng sao giải hạn…
Rằm tháng Giêng còn là Tết thượng nguyên, là tháng bắt đầu của những người nông dân chuẩn bị xuống đồng. Trước khi xuống đồng, họ làm lễ để tỏ lòng nhớ ơn tổ tiên, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Cùng với rằm tháng Giêng, còn có rằm tháng Bảy là Tết trung nguyên và rằm tháng Mười là Tết hạ nguyên.
 |
| Cúng Rằm tháng Giêng 2024. Ảnh minh hoạ |
Mâm cúng Rằm tháng Giêng
Vào ngày Rằm tháng Giêng, các gia đình thường sắm hai lễ: cúng Phật và cúng gia tiên.
Mâm lễ cúng Phật là mâm lễ chay tinh khiết gồm: hương, hoa, quả tươi, đèn (nến), xôi, oản, bánh trôi, bánh chay,….
Mâm lễ cúng gia tiên là mâm lễ mặn hoặc chay với đầy đủ các món ăn truyền thông của ngày Tết. Đặc biệt trong mâm lễ phải có bánh trôi (chè trôi nước). Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.
Mâm cỗ chay thường là có sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim.
Mâm lễ mặn thông thường có 4 bát, 6 đĩa, tổng cộng thành tròn 10 món. 4 bát gồm bát ninh măng, bát bóng, bát miến, bát mọc; 6 đĩa gồm thịt gà (hoặc thịt lợn), giò (hoặc chả), nem thính (đĩa xào), dưa muối, xôi (hoặc bánh chưng) và nước chấm; đồ lễ khác gồm: hương, hoa, quả tươi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, thuốc lá...
Văn khấn Rằm tháng Giêng (theo “Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hoá thông tin)
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Thúc bá Đệ huynh, Cô di, Tỷ muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm,….gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Khấn xong, vái 3 vái.
*Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo!
 Mâm cỗ, văn khấn cúng đầu năm gồm những gì? Theo quan niệm dân gian, lễ cúng đầu năm là nghi thức vô cùng quan trọng. Đặc biệt việc làm lễ cúng đầu năm sẽ ... |
 Tử vi 12 con giáp ngày 21/2/2024: Tuổi Tỵ lẻ bóng Tử vi, tử vi 12 con giáp ngày 21/2/2024 nhận định về công việc, tài lộc, tình duyên, vận hạn, sức khoẻ....của tuổi Tý, tuổi ... |
 Lịch phát sóng phim về đề tài người lính cứu hoả "Đi về phía lửa" "Đi về phía lửa" - một bộ phim nhằm tôn vinh những người lính cứu hỏa, cứu hộ, cứu nạn vừa công bố dàn diễn ... |
