Nghề trồng rau nhút ở TP Hồ Chí Minh

Công việc vất vả

Ngày trước, trồng rau nhút là công việc thường ngày của người dân bản địa, thế nhưng vài thập kỉ trở lại đây khi đô thị hoá phát triển mạnh mẽ thì đại đa số người ở các vùng miền khác tới đây thuê đất để trồng loại rau này.

Rau nhút mọc nổi trên mặt nước, nên mức nước trong ruộng luôn phải duy trì hơn nửa mét, nếu không rau sẽ phát triển chậm, sản lượng kém và không xanh non. Vì thế, người trồng rau nhút phải luôn canh chừng mức nước trong ruộng để điều tiết hợp lí. Suốt từ lúc đặt cây giống tới khi thu hoạch, ngày nào họ cũng phải dầm mình dưới nước. Nào giăng dây bắc giàn chia luống, khi rau bò lan thì dùng tay bắt vào cho gọn hàng. Việc phun thuốc trừ sâu, bón phân cho rau cũng phải thực hiện mấy ngày 1 lần. Đó còn chưa kể vài ngày lại phải hớt bèo tấm cho mặt nước thông thoáng để rau phát triển và không để bèo ăn hết chất dinh dưỡng…

Người trồng rau nhút phải hàng ngày ngâm mình, phải lội ruộng vô cùng vất vả cực nhọc...

Chị Lê Thị Hải, 35 tuổi, quê Hà Nam, 9 năm trước cùng chồng và 2 con nhỏ vào quận 12 mướn 3 sào đất (3.000m2) trồng rau nhút kể: “Tôi đến với nghề này là do có người bà con rủ vào và chỉ bảo quy trình canh tác, chứ từ bé đâu biết làm loại rau này. Vài vụ đầu bỡ ngỡ, kinh nghiệm chưa có nên không thuận lợi, nhưng sau quen dần và cuộc sống cũng ổn hơn nhiều…”. Cũng theo chị Hải, với 3 sào đất thuê, vợ chồng chị ngày nào cũng ra ruộng từ 5 giờ sáng, buổi trưa về nhà ăn uống nghỉ ngơi độ 1 giờ, sau đó lại ra ruộng tới 6 giờ tối mới về. Nếu vào thời điểm thu hoạch thì có khi phải đi cắt rau từ 3 giờ sáng, thông qua trưa và mang cơm ăn uống tại chỗ; nhiều hôm tới 10 giờ tối mới được nghỉ vì phải cắt đủ số lượng rau giao cho bạn hàng. Do luôn phải ở dưới nước hàng chục giờ đồng hồ nên cơ thể mệt mỏi, máu dồn xuống tức chân, da chân, da tay nhợt nhạt, nhăn nheo…

Anh Trần Văn Linh, 41 tuổi, quê An Giang, trồng rau nhút trên 4 sào đất thuê ở phường Thạnh Lộc từ 7 năm nay cho biết, do công việc cực nhọc, 2 vợ chồng làm không xuể, nên 2 năm nay anh thuê thêm 1 nhân công từ quê lên phụ làm cho đỡ vất vả. Theo anh, nghề trồng rau nhút “nhàn” nhất là lúc chăm rau, hớt bèo… vợ chồng mỗi ngày “chỉ” phải có mặt ở ruộng khoảng 12 giờ; chứ vào lúc thu hoạch thì phải ở ruộng từ 14 - 17 giờ để hái cho kịp lứa và đủ số lượng rau theo đơn hàng...

Nguồn thu nhập khá, ổn định

Gian nan, vất vả là vậy nhưng công việc này mang lại nguồn thu nhập khá cao và ổn định. Rau nhút là loại rau ngon, rất hợp với các món lẩu và nấu canh chua, vì thế người dân mua ăn hằng ngày nhiều, các quán hàng cũng đặt mua thường xuyên với số lượng lớn. Nếu 1 hộ trồng rau nhút chỉ cần có mối của dăm quán hàng là đã sống quá… “khoẻ” rồi.

Bù lại nguồn thu nhập mang lại cho họ không chỉ khá mà rất ổn định mỗi ngày

Các hộ dân trồng rau nhút đều không giàu nhưng số tiền tích cóp qua mỗi năm cũng kha khá. Gia đình chị Lê Thị Hải, trồng 3 sào, mỗi năm thu tới gần 200 triệu đồng. Anh Tuấn, chồng chị cho biết: “Thực ra cả 1 năm mà vợ chồng kiếm được cỡ ấy cũng đâu có nhiều, chỉ hơn đi làm công nhân chút xíu thôi. Được cái, nghề này cho thu liên tục, ổn định, không lo rủi ro nên cứ chịu khó bỏ công sức ra, gọi là lấy công làm lời…”. Vài năm qua, đại dịch Covid-19 hoành hành, thành phố phong toả, các quán hàng đóng cửa, chợ không được họp… khiến các hộ trồng rau nhút rơi vào cảnh khốn khổ khi rau già phải cắt bỏ chẳng bán được. Khi dịch Covid-19 đã bớt, nhịp sống dần bình thường thì thu nhập của những người dân trông rau nhút mới tạm ổn định…

Anh Tuấn “tiết lộ”, sau khoảng 9 năm dắt díu nhau vào Nam thuê đất trồng rau nhút, vợ chồng anh tiết kiệm mua được mảnh đất ở quê gần 1 tỉ đồng và xây được ngôi nhà nhỏ. Họ sẽ cố gắng trồng rau nhút mấy năm nữa, dành ít vốn liếng rồi về quê làm việc khác để tiện phụng dưỡng bố mẹ già…

Được biết, trung bình từ 12-17 ngày là có 1 lứa rau nhút thu hái, tuỳ theo cách chăm bón cũng như thời tiết mưa hay nắng nhiều, 1 năm có thể thu được gần 20 lứa rau. Anh Nguyễn Văn Kiên, quê Đồng Tháp, lên đây thuê đất trồng rau nhút gần chục năm cho biết, hộ nào trồng 4 - 5 sào thì mỗi lứa thu tới 20 - 35 triệu đồng. Những năm trước, rau nhút bán theo bó, mỗi bó 10 - 20 ngọn, vài năm gần đây bán theo cân. Ở thời điểm hiện tại, giá rau nhút bán buôn cho thương lái từ 12.000 - 15.000 đồng/kg. Nhà anh trồng nhiều, nhân công ít nên toàn bán buôn, còn các hộ trồng ít, họ cắt rau mang bán lẻ ở chợ thì thu nhập sẽ cao hơn. Nhiều người mua buôn 15.000 đồng/kg, mang ra chợ bán với giá 25.000 đồng, cũng lãi tới 10.000 đồng/kg.

Chị Trần Thu Huyền, 32 tuổi, quê Trà Vinh lên Sài Gòn thuê đất trồng rau nhút 6 năm nay, mặc dù chỉ trồng 2 sào nhưng thu nhập luôn bằng các hộ trồng 3, 4 sào. Sở dĩ vậy vì hằng ngày gia đình chị cắt rau mang ra chợ bán trực tiếp. Chị kể: “Mỗi hôm nhà tôi cắt từ 100 - 150 bó, vợ chồng mỗi người đi bán ở một chợ. Có hôm bán chỉ vài giờ là hết, nhưng cũng có hôm ế ẩm phải tới trưa, thậm chí tối mịt mới hết rau. Thường buổi sáng nhà tôi cắt rau bán nhiều hơn buổi chiều…”.

Bà Lí Thị Hà, 57 tuổi, quê Bắc Giang vào phường Thạnh Xuân thuê đất trồng rau nhút 15 năm nay, dù chỉ có 1,5 sào đất nhưng mỗi năm bà cũng thu được hơn 100 triệu đồng do bán rau với giá cao ngoài chợ. Bà cho hay, các con đi làm công nhân nên hằng ngày chồng bà lội ruộng cắt rau, bà bó lại, mang ra chợ bán. Ngày nào cũng đi 2 buổi chợ sáng - chiều, chưa bao giờ phải bán buôn nên có thu nhập cao hơn…

Nghề trồng rau nhút tại Sài Gòn có thu nhập khá, lại ổn định như vậy, nhưng do vất vả, cực nhọc nên người dân bản địa hầu như không còn theo nghề. Thậm chí con cháu của những người tới thuê đất trồng rau nhút cũng không “mặn mà” với công việc này. Vì vậy trên các ruộng rau nhút thường chỉ gặp phụ nữ, đàn ông trung niên và một số người già làm việc mà thôi.