Làng Chăm Châu Phong
Nằm ở xã Châu Phong, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang là khu vực tập trung đông đồng bào Chăm sinh sống. Từ lâu, nơi đây đã nổi tiếng với việc lưu giữ nhiều nét văn hóa độc đáo trong đời sống vật chất lẫn tinh thần của người Chăm, thu hút đông đảo du khách ghé thăm tìm hiểu. Khi đến đây trải nghiệm, du khách sẽ được bà con người Chăm trực tiếp giới thiệu, chia sẻ về văn hóa, phong tục, tập quán sinh sống của người Chăm.
Nổi bật trong số đó có thể kể đến nghề dệt thổ cẩm truyền thống, tập tục sinh sống nhà sàn và tín ngưỡng Hồi giáo dưới bóng các thánh đường, với kiến trúc đẹp mắt, độc đáo. Vì người Chăm ở đây theo đạo Hồi nên ở ngôi làng của họ có một thánh đường có tên là Mubarak. Đây là một thánh đường đẹp và đã được công nhận là Di sản Quốc gia. Một thánh đường vừa tôn nghiêm, vừa lộng lẫy đã khiến bao du khách đến đây phải trầm trồ. Kiến trúc độc đáo với vô vàn góc “sống ảo” biến nơi đây trở thành điểm tham quan hấp dẫn hàng đầu ở làng Chăm Châu Phong.
Ngoài ra, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu các lễ hội và thưởng thức ẩm thực truyền thống, như: Món cơm nị (cà púa); pài pa ghênh (canh thính); tung lò mò; tham gia các lớp dạy nghề dệt thổ cẩm; nghe đọc kinh Ko-ran; thưởng thức các giai điệu trống Rapana cùng nhiều loại hình văn hóa độc đáo khác…
 |
| Phụ nữ Chăm bên khung cửi. |
Thời gian gần đây, một trong những sản phẩm du lịch mới được ra mắt đó là, mô hình “Du lịch văn hóa cộng đồng làng Chăm” nòng cốt là triển khai “Tổ hợp tác du lịch văn hóa cộng đồng làng Chăm Châu Phong”. Ông Mohamad, tổ hợp tác du lịch văn hóa cộng đồng làng Chăm Châu Phong cho biết, tổ có 12 thành viên, mỗi người phụ trách một phần việc phục vụ tốt du khách gần xa. Với ông, ngoài việc điều phối chung, còn đưa cơ sở dệt thổ cẩm của gia đình vào phục vụ du khách tham quan, trải nghiệm nghề dệt của người Chăm. Đây là mô hình trải nghiệm đặc biệt, mà ở đó, người dân địa phương đóng vai trò chủ đạo trong việc tạo ra sản phẩm du lịch, cung ứng dịch vụ, quản lí các hoạt động trải nghiệm của du khách.
Theo ông Mohamad, nghề dệt thổ cẩm của địa phương được hình thành cách đây trên 80 năm; ngày trước, các hộ dân trong cộng đồng sản xuất chỉ để phục vụ nhu cầu của gia đình, đồng thời trao đổi hàng hóa với các dân tộc khác. Có thời điểm, nghề này tưởng chừng bị mai một do không tìm được đầu ra cho sản phẩm. Hiện nay, với sự phát triển của du lịch, sản phẩm dệt thổ cẩm được đông đảo du khách gần xa biết đến.
Tham gia tổ hợp tác còn có hộ ông Vách Gia chuyên lo chế biến món cà-ri bò; hộ bà Ro Fi Ah làm bánh bò nướng; ông Sa Hốt Mamid chịu trách nhiệm thuyết minh các phong tục, tập quán, nghi lễ tôn giáo khi du khách đến tham quan thánh đường; hộ ông Rô Mal phụ trách homestay; ông Châu Ka Đưa phụ trách đội trống Rapana… Tất cả cùng hợp lại để tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm du lịch đặc sắc của người Chăm An Giang.
Mới đây, “Nghi lễ vòng đời của người Chăm Islam” và “Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm xã Châu Phong” được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Di sản này đã trở thành sản phẩm du lịch độc đáo cần tiếp tục quan tâm khai thác, nhằm tạo thêm điểm nhấn, sản phẩm du lịch mới phục vụ đông đảo du khách gần xa.
|
| Những chiếc khăn được dệt bằng tay kĩ càng, đẹp đẽ |
Vị trí của làng bè sắc màu và du lịch làng Chăm nằm trên tuyến tham quan tìm hiểu, trải nghiệm đời sống sông nước và văn hóa cộng đồng. Qua đó, nhằm đạt mục tiêu phát triển sản phẩm du lịch có chất lượng, đa dạng, khác biệt gắn với bản sắc đặc trưng, có tính trải nghiệm và giá trị gia tăng, phù hợp với xu thế phát triển, du lịch xanh, có trách nhiệm và bền vững. Tuyến tham quan mở ra hướng phát triển mới nằm trong chuỗi tour, tuyến vô cùng hấp dẫn: Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam - chợ Châu Đốc - làng bè sắc màu - làng Chăm Châu Phong.
Sắc màu làng bè
Đối với người dân miền Tây, từ lâu sông nước đã là mạch nguồn của sự sống. Không phải ngẫu nhiên mà con người lại dựa vào các triền sông làm nhà ở. Tục ngữ có câu: “Nhất cận thị, nhị cận giang” đã chứng minh điều đó. Do vậy, việc xây dựng lồng bè để sinh sống, đánh bắt cá là một cách tự nhiên để thích nghi với cuộc sống sông nước. Trước khi trở thành điểm đến du lịch, làng bè chủ yếu là nơi cư trú và nuôi trồng thủy sản của ngư dân. Họ sống trên bè, nuôi cá, đánh bắt và cung cấp nguồn thực phẩm cho cư dân quanh vùng. Qua thời gian, làng bè ngày càng phát triển, từ những chiếc bè đơn sơ trở thành những “ngôi nhà bè” khang trang hơn, với đầy đủ tiện nghi.
Nhận thấy tiềm năng, thế mạnh, để thu hút du khách, tạo điểm nhấn cho du lịch địa phương, ngành chức năng và người dân đã sơn màu cho các lồng bè. Hơn 160 lồng bè nuôi cá trải dài trên khúc sông hơn 1km, nằm san sát nhau, nửa chìm nửa nổi, uốn lượn dọc theo hai bên bờ sông Hậu được phủ lên sắc đỏ, vàng, cam, lục, lam, tím… tạo điểm nhấn mới lạ, mang dấu ấn riêng đầy sức sống của vùng sông nước An Giang. Mỗi lồng bè là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo với những gam màu tươi sáng, hài hòa, hiện lên như một dải cầu vồng nổi giữa lòng sông Hậu. Khi về đêm, làng bè sáng rực đèn như một “thành phố nổi” với vẻ đẹp huyền ảo, phản chiếu trên mặt nước lung linh, tạo nên khung cảnh khó quên.
Trên mỗi lồng bè, các chủ bè vừa nuôi cá, vừa bố trí khu vực sinh hoạt giống như một ngôi nhà bình thường trên đất liền. Ngoài ra, để tạo thêm thu nhập, nâng cao đời sống theo hướng bền vững gắn liền với việc bảo vệ môi trường sông nước, các chủ bè còn buôn bán đặc sản, quà lưu niệm độc đáo, các sản phẩm thủ công mĩ nghệ, thổ cẩm của đồng bào dân tộc thiểu số Chăm, sản phẩm đặc trưng của tỉnh An Giang... Có thế thấy, du lịch làng bè giúp du khách có được cơ hội trải nghiệm cuộc sống của người dân bản xứ, tìm hiểu quy trình nuôi trồng thủy sản trong lồng bè, tự tay cho cá ăn… giúp du khách có một trải nghiệm khó quên.
Sự ra đời của làng bè sắc màu là điển hình cho sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển; không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đẹp của vùng đất An Giang. Gần làng bè có những ngôi làng Chăm với kiến trúc độc đáo, là nơi du khách nối tiếp chuyến đi của mình sau khi tham quan làng bè sắc màu. Sau khi tham quan làng bè sắc màu, du khách di chuyển bằng phương tiện thủy sang làng Chăm Châu Phong để tìm hiểu về văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào Chăm.
