Bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm gắn với phát triển du lịch

Nghĩa Đô là vùng đất cổ, nơi sinh sống từ bao đời của đồng bào dân tộc Tày. Tiềm năng du lịch ở Nghĩa Đô khá độc đáo và phong phú. Ở đây, có sự hội tụ của cảnh sắc tự nhiên, văn hóa bản làng, ẩm thực, phong tục, tập quán và văn hóa dân gian. Ngày 9/9/2021, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 3281/QĐ-UBND công nhận xã Nghĩa Đô là điểm du lịch. Nơi đây đã sẵn sàng chào đón du khách mọi miền, là điểm du lịch cộng đồng lí tưởng để du khách lựa chọn khám phá.

Đầu năm 2023, Diễn đàn du lịch Đông Nam Á-ATF 2023 tổ chức tại Indonesia, Nghĩa Đô vinh dự là một trong hai điểm du lịch homestay của Việt Nam đạt giải thưởng “Homestay ASEAN”. Đó là cụm dịch vụ gồm 5 đơn vị homestay liên kết là Homestay số 1 - bản Hón, Homestay số 2 - bản Mường Kem, Homestay số 4 - bản Hón, Homestay số 5 - bản Nà Khương, Homestay số 6 - bản Thâm Mạ. Để đáp ứng nhu cầu khám phá thắng cảnh và bản sắc văn hóa của địa phương, lãnh đạo UBND xã Nghĩa Đô đã triển khai các chương trình bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa, các nghề truyền thống, trong đó có nghề dệt thổ cẩm.

Rực rỡ và tinh tế sắc màu thổ cẩm Nghĩa Đô.

Nghề dệt thổ cẩm ở Nghĩa Đô đã có từ lâu đời. Theo lời kể của các bậc cao niên trong các bản Tày thì từ khi người Tày về định cư ở Mường Luông (tên gọi xưa của Nghĩa Đô), nghề dệt thổ cẩm đã bắt đầu được hình thành và phát triển. Ban đầu, dệt thổ cẩm chỉ là để tự cung, tự cấp, may mặc, thêu thùa để có quần áo, váy mặc hằng ngày. Về sau này, khi dân cư đông đúc, cuộc sống phát triển thì dệt thổ cẩm đã trở thành một nghề và trở thành một nét văn hóa mang bản sắc của người Tày nơi đây.

Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi (bản Rịa, Nghĩa Đô) chia sẻ: “Nghề dệt thổ cẩm có vai trò quan trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của người Tày Nghĩa Đô. Dệt vải, dệt thổ cẩm vừa để tự cung tự cấp, làm quần áo mặc hằng ngày, dùng làm chăn đắp ấm vào mùa đông giá lạnh, vừa tạo ra hàng hóa để trao đổi, mua bán với thị trường gần xa. Nghề này mang tính phổ thông và cộng đồng cao vì ai cũng có thể học và làm được, nghề không đòi hỏi máy móc hiện đại mà chỉ cần khung cửi, sự khéo léo, kiên trì và óc sáng tạo của con người”.

Chăn thổ cẩm Nghĩa Đô, một sản phẩm độc đáo và được thị trường gần xa ưa chuộng.

Cầm tấm thổ cẩm của người Tày Nghĩa Đô trên tay, du khách sẽ cảm nhận được sự đa dạng, phong phú về màu sắc, đường nét và cảm nhận những hình thù trên hoa văn, tạo ấn tượng mạnh với hoa văn, họa tiết đối xứng, phản ánh quan niệm về sự hòa hợp trường tồn của cuộc sống, vũ trụ, triết lí âm dương, ngũ hành… Gam màu chủ đạo trong tấm thổ cẩm truyền thống ở Nghĩa Đô là hai màu trắng (nả phá dăng khao) và đen (nả phá dăng đăm). Màu trắng tự nhiên của bông và màu đen từ nước cây chàm.