“Cột sống” - trụ cột của sự sống

Trong chuyên đề 4 này, từ kì 1 đến kì 3 chúng ta đã cùng tìm hiểu về cấu tạo chức năng của cột sống và các bệnh lí thường gặp của cột sống, từ kì 4 đến kì 8 là những vấn đề liên quan đến cột sống thắt lưng. Trong kì này và những kì tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vấn đề cột sống cổ…

Kì 9: Thoái hóa cột sống cổ

Cột sống cổ: Là phần trên cùng của cột sống. Có 7 đốt sống trong cột sống cổ, kí hiệu là C, được đánh số từ trên xuống dưới bắt đầu là C1 rồi đến C7. Hai đốt sống đầu tiên (C1, C2) của cột sống cổ được cấu tạo đặc biệt để cho phép cử động: Xoay, ngửa, gật, lắc đầu cổ. Đốt sống cổ 7 (C7) là đốt sống cổ cuối tiếp nối với đốt sống lưng. Có thể xác định bằng cách: Ngồi hơi cúi đầu, quay cổ qua lại phải trái, ụ xương nào cao nhất động đậy nhiều dưới ngón tay là đốt cổ 7.

Theo cấu tạo sinh lí, đoạn đốt sống cổ là đoạn cong đầu tiên hình chữ c với chỗ cong về phía trước nhất là đốt sống cổ 4. Nếu đầu phải đội các vật nặng thì đốt sống này là điểm chịu lực kém nhất nên dễ bị tổn thương nhất. Ngoài ra, hai đốt sống cổ 5 (C5) và cổ 6 (C6) hay bị thoái hóa nhất.

Thoái hóa cột sống cổ là bệnh thường gặp ở NCT, liên quan tới quá trình lão hóa. Do cột sống phải chịu đựng nhiều các tải trọng xảy ra liên tục, dẫn tới các biến đổi hình thái gồm các biến đổi thoái hóa ở các đĩa đệm, thân đốt sống và ở các mỏm gai sau, tình trạng hư hại phần sụn của đĩa sụn mặt trên đốt sống, đĩa đệm và sụn khớp liên mỏm gai sau, mọc gai - mỏ xương ở chuỗi thân đốt sống. Thoái hóa cột sống thường tiến triển chậm, biểu hiện bởi sự tăng dần các triệu chứng: Đau, co cứng cơ vùng cổ và hạn chế vận động.

“Cột sống” - trụ cột của sự sống

Nguyên nhân: Sự phát triển quá mức của xương: Là kết quả của việc cơ thể cố gắng phát triển thêm xương để làm cho cột sống khỏe hơn. Tuy nhiên, phần xương phát triển thừa có thể chèn vào tủy sống hoặc dây thần kinh dẫn đến đau cổ gây thoái hóa.

Mang vác vật nặng thường xuyên hoặc ngồi làm việc sai tư thế.

Dinh dưỡng kém, bị thiếu hụt các khoáng tố nhất là canxi.

Lão hóa: Do sự thay đổi của khớp cổ khi già đi. Thoát vị đĩa đệm, mất nước đĩa đệm và kích thích xương là tất cả các kết quả của lão hóa

Độ cứng dây chằng: Các dây chằng kết nối xương cột sống với nhau bị cứng hơn theo thời gian làm ảnh hưởng đến chuyển động của cổ dẫn đến thoái hóa

Thừa cân, béo phì và lười hoạt động.

Do yếu tố di truyền.

Hút thuốc: Thói quen này cản trở các chất dinh dưỡng đến các đĩa đệm và khiến chúng lão hóa nhanh hơn.

Theo quan điểm của đông y chủ yếu các tạng thận, can, tì sẽ ảnh hưởng đến nguyên nhân gây thoái hóa. Do phong hàn thấp xâm nhập vào làm cho khí huyết trong kinh lạc bị bế tắc dẫn đến thoái hóa.

Triệu chứng: Hầu hết không có triệu chứng đáng kể. Một số dấu hiệu thường gặp gồm: Cổ cứng khó quay cổ; thường đau ở phía sau đầu, lan ra thái dương, trán hay sau hố mắt; đau vùng gáy, ngứa hoặc tê vai lan xuống cánh tay, cẳng tay và ngón tay; yếu cơ nên khó có thể nâng cánh tay hoặc nâng đồ vật. Thoái hóa đốt sống cổ có thể gây ra cả 3 hội chứng: Chèn ép rễ dây thần kinh sống, chèn ép tủy sống và chèn ép động mạch ống sống.

Triệu chứng thoái hóa cột sống cổ chia theo từng cấp độ: Tạm thời phân chia thành 10 cấp độ khác nhau theo tiến triển của thoái hóa cột sống cổ:

Cấp độ 1: Có cảm giác bị cứng và đau ở cổ khi ngửa đầu nhìn lên.

Cấp độ 2: Đau mỏi cổ thường xuyên hơn, cảm giác đau và cứng có thể lan sang cả vai và lưng.

Cấp độ 3: Dễ bị tụt khỏi gối khi ngủ, tỉnh dậy cảm thấy khó vận động cổ, đau và khó chịu ở cổ.

Cấp độ 4: Bị tê cánh tay, có khi còn cảm thấy mờ mắt, nhức mắt.

Cấp độ 5: Dáng đi siêu vẹo, thị lực giảm nên khó đi lại trên một đường thẳng.

Cấp độ 6: Cổ, vai và cánh tay bị hạn chế, có khi còn không thể cầm bút viết được bình thường.

Cấp độ 7: Không dùng được đũa, chỉ có thể dùng thìa để ăn.

Cấp độ 8: Người yếu ớt đi lại không có sức lực và cảm giác như ở trên không.

Cấp độ 9: Rối loạn đại, tiểu tiện không tự chủ.

Cấp độ 10: Nằm tại chỗ không thể rời khỏi giường.

Theo YHCT: Thoái hóa cột sống dựa theo triệu chứng lâm sàng sẽ xếp bệnh này vào loại tí chứng, nuy chứng, đầu thống, cảnh cường, cảnh cường thống, huyễn vựng, cảnh cân cơ.

Do phong hàn: Đầu, gáy, vai và lưng trên đau, gáy cứng, cử động khó khăn; tê tay đau mỏi chi trên có cảm giác nặng, vô lực, thích ấm, sợ lạnh, rêu lưỡi mỏng, trắng nhạt.

Do hàn thấp: Đầu, gáy, vai, vai lưng đau, váng đầu, chóng mặt, cơ thể nặng, ngực và hông sườn đầy tức, rêu lưỡi trắng nhạt, mỏng.

Khí trệ huyết ứ: Đầu, vai, gáy, vai lưng đau, tê, ê ẩm, đau vùng nhất định; ban ngày đỡ đau, ban đêm đau nhiều hơn; ấn vào đau, chân tay tê mỏi, miệng khô, lưỡi đỏ, tím hoặc có những ứ huyết.

Khí huyết đều hư, huyết ứ: Đầu, gáy khó cử động; gáy yếu, tay chân yếu, nhất là ở các đầu ngón tay, vai và tay tê; mệt mỏi, mất ngủ, hay mơ, ra mồ hôi trộm, chóng mặt, hồi hộp, hơi thở ngắn, da mặt xanh, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mỏng.

Can thận âm hư: Gáy, vai, vai lưng đau, có khi đau lan lên đầu, tay chân tê, mất cảm giác, thắt lưng đau; chóng mặt, hoa mắt, gò má đỏ, mồ hôi trộm, họng khô, lưỡi đỏ, rêu lưỡi mỏng. (còn tiếp)

Mời quý độc giả đón đọc chuyên đề “Cột sống - trụ cột của sự sống” kì tiếp theo với nội dung: “Thoái hóa cột sống cổ - Điều trị và phòng ngừa”. Chuyên mục này được sự đồng hành của Công ty CP truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt.

ĐC: Số 18 Nguyễn Đổng Chi - phường Cầu Diễn - quận Nam Từ Liêm - TP Hà Nội. Điện thoại: 0243.207.26.26. Di động: 084.24.89.666

www.facebook.com/toasangtroiyeuthuong Email: saodaiviet.vn@gmail.com

Mọi ý kiến về bài viết, xin quý vị vui lòng liên lạc với địa chỉ trên.

BS Đỗ Nam Khánh - Trịnh Minh Dũng

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Những lưu ý khi uống nước dừa xiêm

Những lưu ý khi uống nước dừa xiêm

Nước dừa xiêm có tác dụng thanh nhiệt, giải khát rất thích hợp với thời tiết nắng nóng mùa Hè. Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích sức khỏe, khi uống nước dừa xiêm cần phải chú ý gì?...
Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài không chỉ gây cảm giác mệt mỏi, mất nước mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, đặc biệt ở NCT, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền. Ngành Y tế khuyến cáo người dân tránh ra ngoài từ 10-16h, uống đủ nước, nghỉ ngơi hợp lý để phòng say nắng, đột quỵ trong đợt nóng có ngày trên 40 độ C.
Những trường hợp thận trọng khi uống nước lá tía tô

Những trường hợp thận trọng khi uống nước lá tía tô

Uống nước lá tía tô đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ thành phần giàu tinh dầu, flavonoid, vitamin (A, C), khoáng chất như sắt, canxi và chất chống oxy hóa...
Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Nhằm chào mừng 84 năm ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025), Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh phối hợp Trung tâm an sinh xã hội TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh tổ chức chương trình khám bệnh “Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi khó khăn”.
Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.

Tin khác

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết
Hiện nay, bắt đầu vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết, bệnh có nguy cơ bùng phát và diễn biến phức tạp nếu chúng ta không chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống.

Một số vị thuốc thanh nhiệt, giải độc cơ thể

Một số vị thuốc thanh nhiệt, giải độc cơ thể
Thanh nhiệt, giải độc cơ thể rất quan trọng, nhất là với những người hay bị nổi mụn nhọt, nóng gan, ăn uống kém...

Sử dụng đồ ăn nhanh thế nào để không hại sức khoẻ?

Sử dụng đồ ăn nhanh thế nào để không hại sức khoẻ?
Thức ăn nào cũng vậy, có mặt lợi cũng có mặt hại. Vì vậy nguyên tắc ăn uống hợp lí nhất là phải đa dạng thực phẩm để bổ sung dinh dưỡng và cơ thể nhận được đủ dưỡng chất với tỉ lệ cân đối. Ăn vừa đủ và chừng mực là một nguyên tắc giúp sống lâu và sống khoẻ.

Bộ Y tế: Theo dõi chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp

Bộ Y tế: Theo dõi chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp
Tính đến ngày 25/5/2025, trên thế giới có hơn 777 triệu ca nhiễm COVID-19 và hơn 7 triệu ca tử vong. Tại khu vực châu Á ghi nhận sự gia tăng số mắc, nhất là số nhập viện (Trung Quốc, Hồng Kông, Singapore, Thái Lan…), tuy nhiên tình hình chung ở những quốc gia này vẫn trong tầm kiểm soát, năng lực bệnh viện vẫn ổn định.

Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 (PCV20) công nghệ mới đầu tiên tại Việt Nam

Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 (PCV20) công nghệ mới đầu tiên tại Việt Nam
Lần đầu tiên tại Việt Nam, Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 công nghệ mới, phòng 20 chủng vi khuẩn phế cầu, chống cả những chủng độc lực cao gây bệnh nặng.VNVC hoàn thiện danh mục vắc xin phòng phế cầu đầy đủ chuẩn quốc tế cho Việt Nam, kịp thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là người cao tuổi, người có bệnh nền trước diễn biến dịch bệnh hô hấp nguy hiểm.

Bệnh viện Quân y 175 chính thức đưa vào hoạt động Tòa nhà Đa khoa 1.000 giường

Bệnh viện Quân y 175 chính thức đưa vào hoạt động Tòa nhà Đa khoa 1.000 giường
Tòa nhà Bệnh viện Quân y 175 và hầm để xe đã hoàn thành và sẵn sàng đi vào hoạt động. Đây là một công trình có kiến trúc hiện đại, thiết kế khoa học, bố trí hợp lý và được kết nối đồng bộ với hệ thống hạ tầng hiện có của Bệnh viện. Công trình tạo nên một tổ hợp khám và điều trị hoàn chỉnh, với cơ sở vật chất tiên tiến, trang thiết bị hiện đại, góp phần hình thành môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả, phù hợp với định hướng phát triển bền vững và hiện đại và hội nhập quốc tế của Bệnh viện trong tương lai.

Tình trạng rụng tóc tuổi già và cách khắc phục

Tình trạng rụng tóc tuổi già và cách khắc phục
Rụng tóc ở người cao tuổi là tình trạng phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả...

Hà Nội: 100% bệnh viện hoàn thành hồ sơ bệnh án điện tử trước 30/9/2025

Hà Nội: 100% bệnh viện hoàn thành hồ sơ bệnh án điện tử trước 30/9/2025
Ngày 20/5, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch số 144/KH-UBND triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại các bệnh viện trên địa bàn Thành phố và giao Sở Y tế là đơn vị chủ trì xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch này trên địa bàn thành phố.

Bà Rịa - Vũng Tàu: Chủ động kiểm soát ổ dịch COVID - 19 mới xuất hiện tại trường học

Bà Rịa - Vũng Tàu: Chủ động kiểm soát ổ dịch COVID - 19 mới xuất hiện tại trường học
Trước tình hình xuất hiện các ca mắc COVID-19 tại một trường trung học phổ thông trên địa bàn TP. Bà Rịa, ngành Y tế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống dịch nhằm kiểm soát tình hình, ngăn ngừa dịch bệnh.

Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp (Hải Phòng): Bàn tay bị đứt rời được nối liền một cách kỳ diệu

Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp (Hải Phòng): Bàn tay bị đứt rời được nối liền một cách kỳ diệu
Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp vừa phẫu thuật nối thành công cho một ca bệnh bị đứt rời bàn tay do tai nạn lao động.

Lồng ghép chẩn đoán và điều trị dự phòng bằng vắc-xin, giảm gánh nặng y tế cho nhóm NCT

Lồng ghép chẩn đoán và điều trị dự phòng bằng vắc-xin, giảm gánh nặng y tế cho nhóm NCT
Tại Hội thảo Khoa học “Chủng ngừa vắc-xin cho người lớn trong kỷ nguyên dân số già”, nhiều chuyên gia cho rằng: việc đẩy mạnh kế hoạch tiêm chủng cho NCT, đặc biệt là nhóm người có bệnh lý nền cũng có ý nghĩa rất quan trọng.

Bộ Y tế: Tăng cường công tác khám, phát hiện, điều trị ca bệnh COVID-19

Bộ Y tế: Tăng cường công tác khám, phát hiện, điều trị ca bệnh COVID-19
Hiện nay trên thế giới đã ghi nhận số ca mắc COVID-19 gia tăng tại một số quốc gia như Brazil, Anh, Thái Lan, ... Tại Việt Nam, từ đầu năm 2025 đến nay ghi nhận rải rác 148 trường hợp mắc COVID-19 tại 27 tỉnh, thành phố và không có ca tử vong.

Những chất bổ sung có tiềm năng chống lão hóa

Những chất bổ sung có tiềm năng chống lão hóa
Các chất bổ sung chống lão hóa không thể đảo ngược hoặc ngăn chặn quá trình lão hóa, nhưng có thể làm giảm tổn thương tế bào và viêm nhiễm, giúp làm chậm các tình trạng liên quan đến tuổi tác…

Bệnh viện Mắt Hải Phòng: Cấp cứu kịp thời người đàn ông bị dây thép đâm xuyên mắt

Bệnh viện Mắt Hải Phòng: Cấp cứu kịp thời người đàn ông bị dây thép đâm xuyên mắt
Bệnh viện Mắt Hải Phòng vừa cấp cứu kịp thời một trường hợp bệnh nhân nam bị tai nạn do dây thép đâm sâu vùng mắt trái.

"Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo" của ngành công nghiệp thuốc lá vì một tương lai khoẻ mạnh

"Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo" của ngành công nghiệp thuốc lá vì một tương lai khoẻ mạnh
Hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2025, Việt Nam đang có những động thái mạnh mẽ để tăng cường công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Xem thêm
Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài không chỉ gây cảm giác mệt mỏi, mất nước mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, đặc biệt ở NCT, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền. Ngành Y tế khuyến cáo người dân tránh ra ngoài từ 10-16h, uống đủ nước, nghỉ ngơi hợp lý để phòng say nắng, đột quỵ trong đợt nóng có ngày trên 40 độ C.
Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.
Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Hiện nay, bắt đầu vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết, bệnh có nguy cơ bùng phát và diễn biến phức tạp nếu chúng ta không chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống.
Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Nhằm chào mừng 84 năm ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025), Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh phối hợp Trung tâm an sinh xã hội TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh tổ chức chương trình khám bệnh “Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi khó khăn”.
Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Với phương châm “Tất cả vì sự hài lòng của người bệnh”, đội ngũ nhân viên y tế của Đơn vị Lão khoa – Khoa nội 4 (Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp) luôn học hỏi trau dồi kiến thức, nâng cao năng lực, nêu cao tinh thần đoàn kết xây dựng và phát triển đơn vị, cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân.
Chật vật vì ngủ 2 – 3 tiếng mỗi đêm, nhiều người đã tìm được bí kíp hay

Chật vật vì ngủ 2 – 3 tiếng mỗi đêm, nhiều người đã tìm được bí kíp hay

Theo thống kê, tại Việt Nam, có đến hơn 1/3 dân số đang gặp phải hội chứng khó ngủ, mất ngủ. Điều đáng lo, nhiều trường hợp chỉ ngủ 2 – 3 tiếng mỗi đêm, thậm chí thức trắng gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng tới sức khỏe.
Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.
Bộ Y tế: Tăng cường quản lý thực phẩm chức năng, bảo vệ người tiêu dùng trước vấn nạn hàng giả

Bộ Y tế: Tăng cường quản lý thực phẩm chức năng, bảo vệ người tiêu dùng trước vấn nạn hàng giả

Tình trạng thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng đang là vấn nạn nhức nhối. Đặc biệt, trong thời gian qua, cơ quan Cảnh sát điều tra của Bộ Công an đã triệt phá một số đường dây sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, bao gồm cả sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.
Làm đẹp không xâm lấn – Xu hướng tất yếu của thời đại

Làm đẹp không xâm lấn – Xu hướng tất yếu của thời đại

Trong bối cảnh ngành công nghiệp thẩm mỹ toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, khi khái niệm “làm đẹp” không còn chỉ đơn thuần là cải thiện ngoại hình mà đã trở thành biểu hiện của một lối sống khỏe mạnh, hiện đại và thông minh – thì sự kiện hội thảo khoa họ
Phiên bản di động