Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 5)

Các kì trước, chúng ta đã tìm hiểu về tạng Tâm và Tâm bào lạc trong Y học cổ truyền. Nhiều người cho rằng tạng Tâm được nói đến trong Y học cổ truyền tương đương với quả tim trong Y học hiện đại. Vậy thực sự tạng Tâm có phải là tim hay không? Nếu không giống nhau thì hai khai niệm này có điểm gì tương đồng và khác nhau ở điểm nào?...

A. Công năng tạng Tâm với sức khỏe con người

7. Sự giống và khác nhau giữa tạng Tâm và quả Tim

Như vậy tạng Tâm trong Y học cổ truyền có các công năng sau đây:

Tâm chủ Thần minh

Tâm chủ huyết mạnh, tinh hoa của tâm biểu hiện ra ở mặt

Tâm chủ Quân hỏa

Tâm khai khiếu ra lưỡi

Hệ thống Tim mạch trong Y học hiện đại bao gồm quả tim và mạch máu cũng đảm nhiệm các chức năng quan trọng trong cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống của con người. Các chức năng của hệ thống tim mạch bao gồm:

Cung cấp oxi và dưỡng chất cho các cơ quan, tổ chức. Đồng thời đưa các chất thải đến các cơ quan có nhiệm vụ đào thải ra ngoài.

Là kênh thông tin liên lạc bằng thể dịch: Máu vận chuyển các hormon, các enzym đến các cơ quan, giúp liên lạc giữa các cơ quan với nhau.

Điều hòa thân nhiệt: Dòng máu nóng giúp sưởi ấm cho các cơ quan, đồng thời làm nhiệm vụ tản nhiệt cho cơ thể khi nhiệt độ cơ thể tăng cao.

Như vậy, giữa tạng Tâm của Y học cổ truyền và quả Tim của Y học hiện đại có nhiều điểm tương đồng.

Cả hai cùng có vai trò quyết định sự sống còn của cơ thể.

Cả hai cùng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa huyết (máu) đi nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể.

Hệ tim mạch có vai trò điều hòa thân nhiệt cơ thể. Đây là một phần trong vai trò chức năng “Quân hỏa” của tạng Tâm.

Tuy nhiên, tạng Tâm và quả tim không phải là một. Chúng ta thấy các chức năng của hệ tim mạch trong Y học hiện đại là một phần chức năng của tạng Tâm trong Y học cổ truyền. Có một số chức năng của tạng Tâm mà quả Tim trong Y học hiện đại không có.

Tâm là quân chủ, điều hành hoạt động của ngũ tạng lục phủ, giữ cho các tạng phủ hoạt động nhịp nhàng. Trong khi đó tim mạch giữ vai trò như một kênh dẫn truyền thông tin, vận chuyển hormone, enzym giúp các cơ quan liên lạc với nhau.

Tâm khai khiếu ra ở lưỡi, các biểu hiện của lưỡi có thể cho biết tình trạng hoạt động của tạng Tâm.

“Quân hỏa” của Tâm không phải chỉ là đưa nhiệt đến sưởi ấm cho các cơ quan, cơ thể; mà thứ “hỏa” này còn giúp co các tạng phủ phát sinh, phát triển.

8. Sự giống và khác nhau giữa Tâm bào lạc và màng tim

Tâm bào lạc và màng tim đều là bộ phận bao bọc bên ngoài và bảo vệ một tạng, một cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên sự bảo vệ này không phải hoàn toàn giống nhau.

Màng tim có chức năng giữ cho tim có cấu trúc tốt nhất, tránh khỏi tình trạng tim giãn đột ngột, ngăn chặn việc đổ đầy quá mức của tim, ngăn cách tim với các cấu trúc xung quanh. Đồng thời màng ngoài tim giúp giảm ma sát với giữa tim với các cấu trúc xung quanh khi tim co bóp. Tuy nhiên, nếu không có màng ngoài tim thì chức năng của tim vẫn được duy trì.

Trong khi đó, Tâm bào lạc cũng bảo vệ tạng Tâm nhưng có vai trò quan trọng. Nếu thiếu sự bảo vệ của Tâm bào lạc, tạng Tâm có thể bị tà khí xâm nhập vào và gây bệnh. Nếu tà khí xâm nhập vào tạng Tâm đồng nghĩa với việc sự sống của một người bị đe dọa. Đồng thời, ngoài vai trò bảo vệ tạng Tâm khỏi sự xâm nhập của tà khí, Tâm bào lạc còn đóng vai trò như cánh tay của Tâm, thay mặt tạng Tâm (quân chủ - vua) mà hành sự.

Như vậy, cùng là tổ chức bảo vệ bên ngoài của một tạng, một cơ quan quan trọng trong cơ thể, nhưng Tâm bào lạc có vai trò quan trọng hơn và nó được coi là một tạng. Trong khi đó màng tim chỉ được coi như một lớp màng bảo vệ, chứ không phải một cơ quan.

Mời quý độc giả đón đọc kì 6 với nội dung tiếp theo của: “Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền”. Chuyên mục được sự đồng hành của Công ty CP truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt - Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Sao Đại Việt - Thành viên Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam. Địa chỉ: Số 18 Nguyễn Đổng Chi, phường Cầu Diễn, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.

Điện thoại: 0243.207.26.26 - Di động: 084.777.6863.

www.facebook.com/toasangtroiyeuthuong

www.saodaiviet.vn

Email: saodaiviet.vn@gmail.com

Youtube: Sao Đại Việt

Mọi ý kiến về bài viết, xin quý vị vui lòng liên lạc với địa chỉ trên.

Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 4) Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 4)
Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 3) Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 3)
Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền  (Kì 2) Con người dưới cách nhìn của Y học cổ truyền (Kì 2)
BS Đỗ Nam Khánh & BS YHCT Nguyễn Mạnh Linh

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Vắc xin RSV cho người lớn có chất bổ trợ lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam

Vắc xin RSV cho người lớn có chất bổ trợ lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam

Ngày 14/12, người lớn và người có bệnh nền tại Việt Nam bắt đầu được tiêm vắc xin RSV phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản do Tập đoàn Dược phẩm GSK (Anh) sản xuất, triển khai tại hơn 250 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.
Thực phẩm giúp giải độc gan, bổ gan

Thực phẩm giúp giải độc gan, bổ gan

Gan nhiễm mỡ là bệnh lí ngày càng phổ biến, liên quan nhiều đến chế độ ăn uống và lối sống. Bên cạnh điều trị y tế, một chế độ ăn hợp lí với các thực phẩm giàu chất chống viêm, chất xơ và chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ gan thải độc, giảm mỡ và duy trì chức năng gan ổn định...
Nhật Bản Ikigai - Sống có lí do mỗi sáng, thọ thêm nhiều thập kỉ

Nhật Bản Ikigai - Sống có lí do mỗi sáng, thọ thêm nhiều thập kỉ

Nhật Bản từ lâu được xem như “đất nước của tuổi thọ”, nơi NCT vẫn làm việc, trò chuyện, đi lại và tận hưởng cuộc sống với sự minh mẫn hiếm có. Điều làm cả thế giới tò mò không chỉ là ẩm thực hay khí hậu, mà là một bí quyết sống giản dị: Ikigai - lí do để ta thức dậy mỗi sáng. Khi con người tìm được mục đích sống, họ không chỉ sống lâu hơn, mà còn sống sâu, sống đẹp và sống khỏe...
Chỉ số không khí Hà Nội ở mức “độc hại”, chuyên gia chỉ cách bảo vệ sức khoẻ

Chỉ số không khí Hà Nội ở mức “độc hại”, chuyên gia chỉ cách bảo vệ sức khoẻ

Chỉ số AQI tại Hà Nội liên tục ở mức rất xấu, đe dọa sức khỏe cộng đồng. ThS. BS Nguyễn Thị Mai Hương – Phó Trưởng Khoa Khám bệnh BVĐK Phương Đông – cảnh báo bụi mịn PM2.5 có thể gây bệnh hô hấp, tim mạch và tăng nguy cơ ung thư phổi. Người dân, đặc biệt trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền, nên chủ động bảo vệ sức khỏe.
Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua khi bước vào tuổi 50

Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua khi bước vào tuổi 50

Tuổi 50 được xem là giai đoạn “chín muồi” của cuộc đời - nhưng cũng là thời điểm nhiều bệnh lí mạn tính bắt đầu xuất hiện. Nếu không chú ý chăm sóc, các vấn đề sức khỏe âm thầm tiến triển có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và rút ngắn tuổi thọ...

Tin khác

Ô nhiễm không khí kéo dài: Sức khỏe NCT bị ảnh hưởng nghiêm trọng

Ô nhiễm không khí kéo dài: Sức khỏe NCT bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Những ngày gần đây, Hà Nội liên tục xuất hiện trong nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí) nhiều thời điểm vượt ngưỡng xấu lên rất xấu, nồng độ bụi mịn PM2.5 cao gấp nhiều lần khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới. Nhiều người nhầm bầu trời xám đặc là sương mù, nhưng thực tế đó là lớp bụi tích tụ dày đặc...

Cần bảo tồn và phát triển tốt các giống dược liệu

Cần bảo tồn và phát triển tốt các giống dược liệu
Hơn 10 năm, vừa rồi tôi mới có dịp về thăm lại Căn cứ kháng chiến Nước Oa (Khu 5 cũ), vùng sâm Ngọc Linh nổi tiếng.

Chấm dứt 20 năm đau đớn do sỏi đường mật trong gan của bệnh nhân cao tuổi

Chấm dứt 20 năm đau đớn do sỏi đường mật trong gan của bệnh nhân cao tuổi
Sỏi đường mật trong gan không còn gây nên những cơn quặn đau ám ảnh và những lần nhập viện triền miên suốt 20 năm qua; hành trình tìm lại sức khỏe của cụ bà đã bước sang một trang mới nhờ phương pháp điều trị hiện đại được triển khai tại Bệnh viện ĐKTP Vinh.

Ngành y tế tư nhân bứt phá: Bệnh viện Đa khoa Phương Đông lọt Top 10 Thương hiệu hàng đầu Việt Nam

Ngành y tế tư nhân bứt phá: Bệnh viện Đa khoa Phương Đông lọt Top 10 Thương hiệu hàng đầu Việt Nam
Bệnh viện Phương Đông vào Top 10 Thương hiệu hàng đầu Việt Nam: Dấu ấn mô hình y tế tư nhân chất lượng cao

Bệnh viện Mắt đem lại “ánh sáng” cho người bệnh bằng kỹ thuật ghép giác mạc nội mô và ghép giác mạc xuyên

Bệnh viện Mắt đem lại “ánh sáng” cho người bệnh bằng kỹ thuật ghép giác mạc nội mô và ghép giác mạc xuyên
Sau khi tiếp nhận mô giác mạc từ Ngân hàng Mắt Nepal vào tối 27/11, Bệnh viện Mắt đã hội chẩn và tiến hành ghép giác mạc thành công cho 12 ca bệnh bị tổn thương giác mạc nặng lâu năm. Đây là một trong số những người bệnh chờ ghép giác mạc của bệnh viên trong thời gian qua.

Nâng cao năng lực phòng, chống tác hại thuốc lá

Nâng cao năng lực phòng, chống tác hại thuốc lá
Sáng ngày 9/12/2025, tại Hải Phòng, Hội Luật gia TP Hải Phòng phối hợp với Trung tâm Tư vấn Pháp luật và Chính sách về Y tế, HIV/AIDS – trực thuộc Hội Luật gia Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực về phòng, chống tác hại thuốc lá.

“Vùng xanh thế giới” - Giải mã bí mật nơi con người có tuổi thọ cao

“Vùng xanh thế giới” - Giải mã bí mật nơi con người có tuổi thọ cao
Con người luôn đi tìm bí quyết sống lâu. Thế giới đã có những vùng đất có nhiều người sống thọ. Ở đó, có nhiều người già vẫn khỏe khoắn, minh mẫn, sống vui. Những “Vùng xanh” ấy không phải huyền thoại, tuổi thọ dài không đến từ điều kì bí, mà đến từ cách ta sống mỗi ngày...

Sự khác nhau giữa đau tim với trụy tim và cách phòng chống

Sự khác nhau giữa đau tim với trụy tim và cách phòng chống
Mặc dù cả 2 căn bệnh đều cùng xuất phát từ tim nhưng đây là 2 căn bệnh khác nhau. Bài viết dưới đây chia sẻ một cái nhìn chi tiết và toàn diện, giúp phân biệt rõ ràng 2 khái niệm này...

Tăng cường sàng lọc phòng ngừa bệnh phổi ở người cao tuổi trong mùa lạnh

Tăng cường sàng lọc phòng ngừa bệnh phổi ở người cao tuổi trong mùa lạnh
Bệnh phổi ở người cao tuổi trong mùa lạnh đang trở thành mối lo hàng đầu khi thời tiết liên tục giảm sâu, khiến nguy cơ diễn tiến nặng các bệnh hô hấp tăng cao. Cùng với hoạt động sàng lọc quy mô lớn do Bệnh viện Phổi Nghệ An triển khai, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chủ động phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe lá phổi cho người lớn tuổi trong giai đoạn nhạy cảm này.

Thận trọng khi mua thảo dược bán qua mạng, ở lề đường

Thận trọng khi mua thảo dược bán qua mạng, ở lề đường
Trong chuyến du lịch ở một số tỉnh miền núi phía Bắc gần đây, tôi thấy ở hai bên đường lên các khu nghỉ dưỡng có nhiều người bày bán những cây lá thuốc (cả tươi và khô).

Khai trương đơn vị siêu âm can thiệp, Bệnh viện Lê Văn Thịnh đánh dấu bước tiến mới trong điều trị tối thiểu xâm lấn

Khai trương đơn vị siêu âm can thiệp, Bệnh viện Lê Văn Thịnh đánh dấu bước tiến mới trong điều trị tối thiểu xâm lấn
Ngày 5/12, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP. Hồ Chí Minh tổ chức Lễ khai trương đơn vị siêu âm can thiệp, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lộ trình ứng dụng công nghệ cao, mở ra nhiều phương pháp điều trị hiện đại, ít xâm lấn cho các bệnh lý u lành tuyến giáp và tuyến vú.

Cứu sống thiếu niên 15 tuổi mắc bệnh Whitmore nguy kịch ở Thanh Hóa

Cứu sống thiếu niên 15 tuổi mắc bệnh Whitmore nguy kịch ở Thanh Hóa
Bệnh viện Nhi Thanh Hóa vừa cứu sống bệnh nhi 15 tuổi mắc bệnh Whitmore với biến chứng rất nặng.

Bệnh viện Đông Anh kịp thời cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ

Bệnh viện Đông Anh kịp thời cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ
Bệnh viện Đông Anh (Hà Nội) đã cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ nhờ tiêu sợi huyết kịp thời. Bác sĩ khuyến cáo trời lạnh thất thường làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người cao tuổi.

Giữ gìn hệ xương khớp từ sớm - nền tảng để sống khỏe khi về già

Giữ gìn hệ xương khớp từ sớm - nền tảng để sống khỏe khi về già
Lão hóa là quy luật tất yếu, nhưng người cao tuổi hoàn toàn có thể làm chậm lại quá trình suy giảm xương khớp bằng lối sống khoa học và chăm sóc sớm...

Giải pháp chăm sóc hô hấp hiệu quả cho NCT khi thay đổi thời tiết

Giải pháp chăm sóc hô hấp hiệu quả cho NCT khi thay đổi thời tiết
Tuổi già mang theo nhiều thay đổi, trong đó có cả những nhọc nhằn của hơi thở. Với nhiều NCT, chỉ cần một cơn gió lạnh hay chút thời tiết trở trời cũng khiến phổi trở nên nặng nề. Giữa những phút khó nhọc ấy, chiếc máy khí dung nhỏ bé sẽ trở thành “người bạn thở cùng”, giúp họ nhẹ nhõm hơn, an lành hơn như được tiếp thêm sức sống...
Xem thêm
Vắc xin RSV cho người lớn có chất bổ trợ lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam

Vắc xin RSV cho người lớn có chất bổ trợ lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam

Vắc xin RSV phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản do Tập đoàn Dược phẩm GSK (Anh) sản xuất, triển khai tại hơn 250 trung tâm tiêm chủng VNVC
Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua khi bước vào tuổi 50

Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua khi bước vào tuổi 50

Tuổi 50 được xem là giai đoạn “chín muồi” của cuộc đời - nhưng cũng là thời điểm nhiều bệnh lí mạn tính bắt đầu xuất hiện. Nếu không chú ý chăm sóc, các vấn đề sức khỏe âm thầm tiến triển có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và rút ngắn tuổi thọ...
Chấm dứt 20 năm đau đớn do sỏi đường mật trong gan của bệnh nhân cao tuổi

Chấm dứt 20 năm đau đớn do sỏi đường mật trong gan của bệnh nhân cao tuổi

Sỏi đường mật trong gan không còn gây những cơn quặn đau ám ảnh triền miên suốt 20 năm qua; hành trình tìm lại sức khỏe của cụ bà đã bước sang một trang mới
Bệnh viện Thận Hà Nội: Dinh dưỡng hợp lý giúp bảo vệ tim và thận

Bệnh viện Thận Hà Nội: Dinh dưỡng hợp lý giúp bảo vệ tim và thận

Người mắc bệnh thận mạn thường có nguy cơ cao kèm theo bệnh tim mạch. Một chế độ ăn uống khoa học, kiểm soát muối, đạm, mỡ và lượng nước hợp lý sẽ giúp giảm biến chứng, bảo vệ sức khỏe tim và thận, đặc biệt cần thiết đối với người cao tuổi.
Kết hợp y học cổ truyền và hiện đại, nâng cao sức khỏe người cao tuổi

Kết hợp y học cổ truyền và hiện đại, nâng cao sức khỏe người cao tuổi

Trong khi y học hiện đại ngày càng phát triển, y học cổ truyền (YHCT) vẫn khẳng định vị trí quan trọng trong chăm sóc sức khỏe, nhất là đối với người cao tuổi.
Phòng chống bệnh Alzheimer: Kinh nghiệm quốc tế và bài học thiết thực cho Việt Nam

Phòng chống bệnh Alzheimer: Kinh nghiệm quốc tế và bài học thiết thực cho Việt Nam

Tháng 9 hằng năm được thế giới chọn là Tháng hành động phòng, chống bệnh Alzheimer, là dịp nâng cao nhận thức xã hội về tác động nặng nề của bệnh Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác đối với đời sống.
Nâng cao năng lực phòng, chống tác hại thuốc lá

Nâng cao năng lực phòng, chống tác hại thuốc lá

Sáng ngày 9/12/2025, tại Hải Phòng, Hội Luật gia TP Hải Phòng phối hợp với Trung tâm Tư vấn Pháp luật và Chính sách về Y tế, HIV/AIDS – trực thuộc Hội Luật gia Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực về phòng, chống tác hại thuốc lá.
“Vùng xanh thế giới” - Giải mã bí mật nơi con người có tuổi thọ cao

“Vùng xanh thế giới” - Giải mã bí mật nơi con người có tuổi thọ cao

Con người luôn đi tìm bí quyết sống lâu. Thế giới đã có những vùng đất có nhiều người sống thọ. Ở đó, có nhiều người già vẫn khỏe khoắn, minh mẫn, sống vui. Những “Vùng xanh” ấy không phải huyền thoại, tuổi thọ dài không đến từ điều kì bí, mà đến từ cách ta sống mỗi ngày...
Bệnh viện Đông Anh kịp thời cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ

Bệnh viện Đông Anh kịp thời cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ

Bệnh viện Đông Anh (Hà Nội) đã cứu sống bệnh nhân 64 tuổi bị đột quỵ nhờ tiêu sợi huyết kịp thời. Bác sĩ khuyến cáo trời lạnh thất thường làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người cao tuổi.
Phiên bản di động