Hoạt động hội 15/11/2019 09:06
Thực hiện Chương trình phối hợp số 239/CTPH-HNCT-BTNMT ngày 26/7/2017 giữa Hội Người cao tuổi (NCT) Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) về việc thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực TN&MT giai đoạn 2017-2022. Ngày 12/10/2018 Bộ TN&MT, TW Hội NCT Việt Nam đã kí biên bản cam kết hưởng ứng phong trào chống rác thải nhựa (RTN). Tháng 11/2018 lãnh đạo Bộ TN&MT đã làm việc với Hội NCT Việt Nam về kết quả sau 1 năm triển khai chương trình phối hợp và phương hướng nhiệm vụ triển khai chương trình trong thời gian tiếp theo. Thực hiện Kế hoạch hoạt động năm 2019 số 182/KH-CTĐ ngày 22/5/2019 của Cụm thi đua các tổ chức xã hội. Nằm trong chuỗi hoạt động hưởng ứng "Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn năm 2019", TW Hội NCT Việt Nam, đơn vị được Ủy ban TW MTTQ Việt Nam giao trưởng khối thi đua của các Hội Xã hội phối hợp với Bộ TN&MT tổ chức Hội thảo "Vai trò của các Hội Xã hội trong phong trào chống RTN vì một Hà Nội xanh, sạch, đẹp".
Ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm RTN nói riêng đã trở thành vấn đề cấp bách toàn cầu, các tổ chức quốc tế, các Chính phủ, các nhà khoa học, các nhà hoạt động xã hội nổi tiếng và các doanh nhân đã có nhiều hoạt động cụ thể nhằm cảnh báo hiểm họa RTN đặc biệt đối với hệ sinh thái biển. Chính phủ các nước đã có nhiều chính sách giải quyết vấn nạn RTN. Chính phủ Việt Nam đã và đang có nhiều giải pháp giải quyết triệt để triển khai chương trình này.
Bảo vệ môi trường từ lâu đã trở thành mục tiêu và là một trong ba trụ cột của phát triển bền vững. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước đã từng bước bổ sung, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, xử lí và góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, trước tác động của quá trình phát triển công nghiệp nhanh, đô thị hóa, gia tăng dân số, thiên tai… môi trường nước ta đứng trước không ít áp lực, đặc biệt là ô nhiễm RTN.
 |
| Chủ tịch Phạm Thị Hải Chuyền khai mạc Hội thảo |
Tại Việt Nam, trung bình mỗi ngày chúng ta thải ra môi trường khoảng 2.500 tấn RTN, xếp thứ 17 trong 109 quốc gia có mức độ ô nhiễm RTN lớn nhất trên thế giới. Do đặc tính bền, khó phân hủy, RTN ngày càng lan tràn, gây ra thảm họa "ô nhiễm trắng", ảnh hưởng nguy hại tới sức khỏe con người và các loài động thực vật trên trái đất. Việt Nam qua 112 cửa biển, mỗi năm xả ra đại dương từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn, là nước đứng thứ 4 trên thế giới về xả RTN ra đại dương.
Thành phố Hà Nội có hơn 100 doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm nhựa và khoảng 1.000 cơ sở sản xuất thực phẩm dùng bao gói bằng nhựa, mỗi ngày thải ra môi trường 5.500 - 6.000 tấn rác thải trong đó có 8-10% RTN (tương đương 60 tấn). Hưởng ứng phong trào chống RTN do Thủ tướng Chính phủ phát động, lãnh đạo TP Hà Nội đã đưa ra 5 giải pháp cụ thể và cam kết đến năm 2020 có 100% trung tâm thương mại không dùng túi nilon khó phân hủy; đến năm 2025 ngưng sản xuất nhựa dùng một lần và túi nilon, điều đó cho phép chúng ta hi vọng một Hà Nội xanh, sạch, đẹp vào một ngày không xa.
Cuộc chiến chống vấn nạn RTN đã được đầu tư thực hiện ở các cấp độ (toàn cầu, khu vực, quốc gia, địa phương và cộng đồng dân cư), với nhiều hình thức hoạt động khác nhau, Tổ chức phi chính phủ (NGO), Tổ chức cộng đồng (CBO) đã duy trì hoạt động hằng năm với các thông điệp "Nói không với túi nilon", "Biển là di sản chung, hãy chung tay gìn giữ"… Nhận thức chung về vấn nạn này chưa toàn diện và sâu sắc, nhất là đối với các nhà sản xuất và thói quen dùng đồ nhựa, nilon... đặc biệt rác thải vi nhựa. Lượng RTN ngoài biển ngày một nhiều và tác động ngày một nghiêm trọng.
Giải pháp đơn giản và hiệu quả nhất có thể là biến rác thải thành những đồng tiền hữu ích bên cạnh phát triển mạnh công nghiệp chất thải, bao gồm thu gom, xử lí (đốt, tái chế, tái sử dụng...) nhất là chất thải nhựa "từ nguồn" phát sinh.
Đảng, Nhà nước, ngành môi trường và nhiều tổ chức khác trong thời gian gần đây đã có nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho toàn xã hội về rác thải biển, RTN và tác hại của chúng. Xã hội hóa hoạt động quản lí, kiểm soát rác thải biển, RTN tại nguồn; xây dựng "Văn hóa tiêu dùng, thu gom và tái chế RTN"; thói quen không dùng đồ nhựa trong cộng đồng, trong các hoạt động sản xuất và xã hội. Tăng cường kiểm soát chặt chẽ tại nguồn (từ cửa khẩu, trong cơ sở sản xuất, thương mại đến các con tàu) với chế tài mạnh để ngăn chặn nhập khẩu chất thải nguy hại, chất thải nhựa và hành vi xả thải.
Hưởng ứng "Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn" năm 2018, ngày 12/10/2018, TW Hội NCT Việt Nam và một số Hội khác đã chính thức kí cam kết với Bộ TN&MT hưởng ứng và tổ chức thực hiện phong trào "Chống RTN", đã có nhiều hoạt động thiết thực và tấm gương tiêu biểu hưởng ứng lời kêu gọi nói không với vật liệu nhựa sử dụng một lần do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát động. Nhiều cơ sở Hội và hội viên NCT đã thành công trong việc gây quỹ, kinh doanh có hiệu quả như doanh nghiệp xử lí rác thải của NCT huyện Ninh Giang, Hải Dương; HTX xử lí rác thải của NCT xã Thạch Việt, Thạch Hà, Hà Tĩnh; HTX xử lí rác thải xã Lãng Công, Sông Lô, Vĩnh Phúc, v.v.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ ngày 9/6/2019, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã nêu các giải pháp Hà Nội chống RTN:
Thứ nhất, Hà Nội sẽ tổ chức lễ kí bản cam kết chống rác thải có nguồn gốc từ nhựa trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và phân phối tiêu dùng của TP Hà Nội và một số tỉnh, TP đến 100% các doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp phân phối; mục tiêu đến ngày 31/12/2020, 100% các trung tâm thương mại, siêu thị không dùng túi nilon.
Thứ hai, nắm bắt tình hình các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, sử dụng RTN trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và phân phối tiêu dùng để có các hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tác hại của các sản phẩm có nguồn gốc từ nhựa, túi nilon sử dụng một lần đối với môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe con người. Gắn kết các doanh nghiệp sản xuất với doanh nghiệp kinh doanh để chung tay vào cuộc trong công tác bảo vệ môi trường, từ khâu sản xuất cho đến tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường trên địa bàn thành phố.
Thứ ba, xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm, bao gói, túi xách thân thiện với môi trường; đưa danh mục dự án đầu tư sản xuất sản phẩm nhựa tái chế, bao gói, túi xách thân thiện với môi trường vào danh mục các dự án khuyến khích đầu tư xã hội hóa… Đồng thời, triển khai hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 3258/VPCP-KGVX ngày 23/4/2019 với mục tiêu thực hiện cam kết đến ngày 31/12/2020 giảm tối đa các cơ sở sản xuất bao bì tiêu dùng từ nhựa xuống thấp nhất.
Thứ tư, đẩy mạnh phát triển hạ tầng, dịch vụ thu gom, tái chế chất thải nhựa khó phân hủy sử dụng một lần và túi nilon khó phân hủy; nghiên cứu cơ chế chuyển giao công nghệ tiên tiến tái chế chất thải nhựa khó phân hủy sử dụng một lần và túi nilon khó phân hủy trở thành các sản phẩm hữu ích, thân thiện với môi trường; thực hiện các biện pháp phân loại chất thải tại nguồn…
Thứ năm, nghiên cứu đề xuất cơ chế chính sách trình HĐND TP về việc hỗ trợ các doanh nghiệp đóng, sản xuất túi lilon nhựa chuyển đổi công nghệ sang sản xuất các loại túi vải, túi giấy; chính sách hỗ trợ cho người dân để chuyển đổi thói quen từ dùng túi nilon sang túi bằng các chất liệu khác dùng nhiều lần.
Các Hội Xã hội: Hội Chữ Thập đỏ Việt Nam, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam, Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh Việt Nam, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam, Hội Bảo trợ Người khuyết tật và trẻ em mồ côi Việt Nam, Hội Người mù Việt Nam, Hội Nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam là thành viên của MTTQ Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo là một lực lượng xã hội đông đảo, tập hợp nhiều người, nhiều giai tầng, có tri thức và kinh nghiệm ở tất cả các lĩnh vực khác nhau. Tuy các Hội có tính đặc thù cao nhưng trong cuộc chiến chống lại RTN được Thủ tướng Chính phủ phát động trên phạm vi cả nước, các Hội Xã hội đóng vai trò cực kì quan trọng. Các Hội Xã hội chung tay xử lí môi trường chống RTN là việc làm thiết thực hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ vì một Hà Nội xanh, sạch, đẹp. Tham luận của Hội NCT TP Hà Nội, của các Hội Xã hội sẽ làm sâu sắc thêm vấn đề này.
Tại Hội thảo này đề nghị Hội NCT và các Hội Xã hội thảo luận những giải pháp thiết thực chống RTN để triển khai thực hiện tới với các nội dung:
Trên cơ sở các định hướng hoạt động nói trên, các Hội chỉ đạo và các cấp Hội cơ sở phát huy sáng kiến, chủ động đề xuất và tổ chức triển khai các hoạt động đơn giản, dễ hiểu, dễ làm và thiết thực, phù hợp với thực tế địa phương và khả năng của mình. Đề nghị các hội viên các Hội Xã Hội sinh sống tại Hà Nội đi đầu trong việc thực hiện các nội dung này.
Trong chương trình hội thảo hôm nay, tôi hi vọng các Hội sẽ có những tham luận, những đề xuất, những giải pháp thiết thực, phù hợp với đặc thù của mỗi Hội để chúng ta cùng chung tay xử lí RTN đạt nhiều kết quảnn
(*) Đầu đề do Báo Người cao tuổi đặt
