Văn hóa - Thể thao 14/03/2025 10:17
Trao đổi với tôi, ông Chung chia sẻ: “Rất nhiều năm rồi, bản thân tôi cứ nghĩ là nghệ thuật tuồng ở quê tôi sẽ không còn tồn tại nữa. Nhưng đến nay sau nhiều biến cố của thời gian, chúng tôi vẫn gìn giữ nét đẹp này của quê hương”. Nói về tình yêu với nghệ thuật tuồng, ông Chung cho biết, ngay từ bé, ông đã được sống trong những vở tuồng, được truyền lại từ chính người cha của mình. May mắn cho ông là năm 1967, ông đã được học, đào tạo bài bản về tuồng, nhất là đánh trống tuồng.
Ông Chung trầm ngâm nói, người đánh trống và chơi trống tuồng như một nhạc trưởng của một dàn nhạc. Như một đầu tàu dẫn dắt những nhạc cụ khác như sáo, nhị… để diễn viên vào vai diễn của mình. Trống tuồng có nhiều bộ, mỗi bộ lại biểu hiện một câu chữ, một động tác phải gắn liền với lời ca, với đàn, sáo, nhị... sao cho hài hòa, nhuần nhuyễn. Khi tiếng trống phát ra, vang lên phải phù hợp với vũ đạo, diễn biến tâm lí của từng vai diễn trên sân khấu. Nói một cách khác, khi chơi trống tuồng, người chơi trống phải hòa mình vào vở diễn, đồng cảm với tính cách, số phận của từng nhân vật trên sàn diễn để mỗi khi tiếng trống phát ra, sao cho khớp với diễn biến của từng lớp diễn, hợp cảnh mà đúng làn điệu.
 |
Không những được học về trống, ông Chung còn là một người dẫn dắt, đạo diễn các vở tuồng ở thôn Đồng Bảng từ trước đến nay. Ông cho biết, những năm 60,70,80 của thế kỉ trước, thời kì mà tuồng Đồng Bảng quê ông được nhiều người biết đến. Nhiều vở do ông Chung đạo diễn như trích đoạn vở Sơn Hậu, Tam Quốc, Trưng Trắc-Trưng Nhị, An Tư công chúa,… được nhiều người đến xem. Thời kì đó, các em nhỏ, các nam thanh, nữ tú và cả những mẹ lam lũ cả ngày trên đồng nhưng tối vẫn đến học tuồng ông dạy.
Kinh tế thị trường ít nhiều đã ảnh hưởng đến nghệ thuật tuồng ở Đồng Bảng. Nhưng với ông Chung, bao năm qua vẫn là những người đầu tàu gìn giữ tuồng cho Đồng Bảng. Ông đã cùng với những người yêu tuồng vận động thành lập CLB tuồng. Với sự tha thiết của ông và những người yêu tuồng ở Đồng Bảng, CLB tuồng Đồng Thái chính thức được thành lập ngày 11/11/2024, với 31 thành viên, do bà Chu Thị Lan làm Chủ nhiệm. Đến nay CLB tiếp tục duy trì hoạt động 1 tuần 3 buổi sinh hoạt, nguồn kinh phí hoạt động là xã hội hoá do thành viên CLB đóng góp và sự ủng hộ của các nhà hảo tâm trong xã.
Bà Phùng Thị Thoa, 60 tuổi chia sẻ: “Tôi sinh ra và lớn lên ở Đồng Bảng, tôi được ông Chung dạy hát tuồng, diễn tuồng từ thời nhỏ, vào đội tuồng năm 18 tuổi. Bao biến cố của thời gian, cuộc sống mà đến nay cứ nghe trống tuồng của ông đánh lên là tôi và những người yêu tuồng ở Đồng Bảng lại như được sống lại những năm tháng trai trẻ với truyền thống của quê hương”.
Không chỉ bà Thoa, những người trẻ như chị Mai, chị Tuyết, ở thôn Đồng Bảng có nhận xét: “Chúng tôi là những thế hệ đi sau. Nhờ ông Chung, bà Thoa mà chúng tôi thấy sự nhiệt huyết, đam mê của thế hệ đi trước dù khó khăn, vất vả vẫn giữ gìn và phát huy nghệ thuật tuồng. Giờ chúng tôi phải có trách nhiệm với nghệ thuật tuồng của quê hương”.
Dưới sự dẫn dắt của ông Chung và những người yêu tuồng ở Đồng Bảng, CLB tuồng Đồng Thái đã giành được nhiều giải cao trong các Hội diễn do huyện tổ chức trong những năm qua.
Ngày 8/2/2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với UBND huyện Ba Vì, UBND xã Vân Hòa, UBND xã Ba Vì và UBND xã Đồng Thái tổ chức hội nghị lấy ý kiến cộng đồng dân cư đối với 15 cá nhân được đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú, do có thành tích xuất sắc trong bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Trong đó có ông Chu Thời Chung.
