Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng: Thách thức giải ngân 100% vốn đầu tư công

Tham gia trả lời, giải trình phiên chất vấn còn có Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Ngoại giao.

Các nội dung chất vấn gồm giải pháp về công tác tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng, làm mới động lực tăng trưởng truyền thống, xác lập, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới.

Bên cạnh đó là giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Thách thức giải ngân 100% vốn đầu tư công

Trả lời, câu hỏi của đại biểu Trần Kim Yến (TP HCM) về mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư năm 2025, nhưng con số giải ngân quý I vẫn thấp. Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, giải ngân 100% vốn đầu tư công năm nay là mục tiêu "rất thách thức". Nguyên nhân khách quan là chủ yếu, do đặc thù mức giải ngân thường thấp từ đầu năm, quy trình đầu tư công gồm nhiều giai đoạn. Bên cạnh đó, nguồn cung nguyên vật liệu còn thiếu, năng lực tổ chức thực hiện và đặc biệt một số địa phương, chưa đạt yêu cầu.

Quốc hội họp phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng ngày 19/6.

Chính phủ, Thủ tướng đã nhận diện khó khăn này, và đã có nhiều công điện, cuộc họp đốc thúc giải ngân vốn công. Tính chung 5 tháng đầu năm 2025, tốc độ giải ngân đạt gần 200.000 tỷ đồng, khoảng 24,1% kế hoạch. Mức này cao hơn năm ngoái (22%). Các dự án trọng điểm quốc gia đều đạt và vượt tiến độ.

Về giải pháp khắc phục giải ngân, Bộ trưởng Tài chính cho biết Chính phủ sẽ tập trung vướng mắc pháp lý trong triển khai đầu tư công; sửa Luật Đầu tư công trong đó tăng phân cấp, phân quyền xử lý vướng mắc dự án công cho địa phương. Cùng với đó, kết quả giải ngân sẽ là căn cứ quan trọng xếp loại hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ. Chính phủ cũng lập các tổ công tác, kiểm tra làm việc với các địa phương, tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhất là dự án trọng điểm.

Hộ kinh doanh e ngại không biết nộp thuế sao cho đúng

Đặt câu hỏi, đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) cho rằng, Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân đã đề cập đến việc phát triển hộ kinh doanh thông qua bỏ thuế khoán. Chính sách này tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, mang đến tâm lý e ngại. Có đại biểu đề nghị xem xét lùi thời hạn thực hiện.

Các hộ không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán làm thế nào cho đúng. Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tham gia chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng sáng ngày 19/6.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, hệ thống thuế đã được cơ quan quốc tế đánh giá tiệm cận với thông lệ quốc tế, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công đang là rào cản lớn tạo sự không minh bạch. Vừa qua, Nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong 2026. Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ 2026 là chủ trương rất đúng là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức.

Quá trình triển khai sẽ có tác động lớn nên Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân. Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ. "Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Doanh nghiệp nhà nước và mục tiê tăng trưởng 8%

Liên quan tới ý kiến của đại biểu Khang Thị Mào (Yên Bái) về giải pháp đối với doanh nghiệp Nhà nước để làm thế nào đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và 2 con số thời gian tiếp theo?

Bộ trưởng cho biết, với vai trò là chủ sở hữu của 18 Tập đoàn, Tổng Công ty cũng như của một số doanh nghiệp khác, Bộ Tài chính đã xây dựng các chỉ tiêu tăng trưởng.

Việc đầu tiên, Bộ đã yêu cầu tất cả các doanh nghiệp phải điều chỉnh lại chiến lược kinh doanh để đưa mục tiêu tăng trưởng của các doanh nghiệp này cũng phải thấp nhất từ 8% trở lên, đây là chỉ tiêu đặt ra.

Tiếp đến là sửa đổi mạnh mẽ thể chế, gắn với hoạt động của các doanh nghiệp, như việc sửa đổi luật 69, luật doanh nghiệp, luật đầu tư, luật đấu thầu… các luật thuế với nhiều biện pháp để khơi thông nguồn lực và tăng hiệu quả của các doanh nghiệp.

“Nhà nước hiện chỉ quản lý phần vốn góp trong doanh nghiệp không quản lý doanh nghiệp và doanh nghiệp được tự chủ về lương, thưởng, thu nhập, được tự chủ về tăng vốn và nhiều nội dung khác nữa…”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ.

Vì thế, doanh nghiệp phải đổi mới tư duy và chủ động để tận dụng tối đa các nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn để triển khai các chiến lược, kế hoạch kinh doanh đạt hiệu quả cao nhất về lợi nhuận, doanh thu và tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào các dự án, các lĩnh vực cốt lõi, có thế mạnh, không dàn trải, đặc biệt đối với những doanh nghiệp đang phải triển khai những nhiệm vụ chính trị như điện, dầu khí…