Bác Hồ Người khởi nguồn xã hội hóa giáo dục

Một ngày, sau Tuyên ngôn Độc lập, 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh triệu tập nội các Việt Nam Dân chủ Cộng hòa bàn về "nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước". Tại đây, Hồ Chủ tịch đề xuất 6 nhiệm vụ tối quan trọng và cấp bách.
Nhiệm vụ số một là thanh toán "nạn đói", hậu quả kéo dài của thảm họa chết đói năm Ất Dậu để lại. Nhiệm vụ cấp bách số hai, liền kề ngay sau "nạn đói" là giải quyết nạn dốt. Bác nói đây "là một trong những phương pháp độc ác mà bọn thực dân dùng để cai trị chúng ta. Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy, tôi đề nghị mở một chiến dịch chống nạn mù chữ".

Những ai đã sống trong ngày ấy hẳn còn giữ được những ấn tượng khó quên về quang cảnh cả đất nước cắp sách đi học. Cứ sau bữa cơm tối, cả gia đình kéo nhau đến lớp học. Mẹ, con châu đầu vào sách vở, cùng ê a, cùng líu lo với những bài học "nhập môn" đầy sinh động và sinh khí. “O tròn như quả trứng gà, Ô thời đội mũ, Ơ là thêm râu. 1 tờ có móc cả hai, i ngắn có chấm, T dài có ngang”.

Bác Hồ Người khởi nguồn xã hội hóa giáo dục
Bác Hồ thăm lớp học Bình dân học vụ.

Không kể tuổi tác, nam nữ, cùng xuất phát từ trình độ tối tăm, mù chữ, cùng "nghiên cứu" một "giáo trình" quốc văn giáo khoa thơ với ham muốn xóa tan dấu vết của một thời nô lệ, ngu dân kiếp truyền kiếp mù chữ, đói cơm. Một xã hội lấy giáo dục làm quốc sách duy tân.

Ông Trần Duy Hưng kể, sau khi mở chiến dịch chống nạn mù chữ được ba, bốn tháng. Bác Hồ triệu ông đến Phủ Chủ tịch nói: "Này, chú Hưng này. Chú chính là người gốc Hà Nội. Nói khác đi, chú là "thổ công" của Hà Nội, chú dẫn Bác đi coi một lớp học xóa nạn mù chữ ban đêm. Được chứ?". Bác Hồ và ông Trần Duy Hưng đã đến thăm một lớp học đêm tại chùa Đồng Quang (chùa Am). Chùa Đồng Quang lúc đó vẫn cho Hội Truyền bá quốc ngữ, tên gọi là "Khai trí tiến đức" mượn, nay chuyển cho tổ chức Bình dân học vụ Thái Hà ấp quản lí). Thấy Bác Hồ đến đột ngột, cả lớp vỗ tay như pháo ran. Một cụ bà tóc bạc phơ là lớp trưởng thấy Bác Hồ, cảm động quá nói không ra lời, ấp úng mãi:

- Kính thưa già Hồ, tôi sống không còn bao năm, sắp kề miệng lỗ. Nay nhờ già Hồ, nhờ Cách mạng tháng Tám giải phóng con người... Nghe lời Cụ, tôi và đứa cháu nội mười tuổi đây (cụ chỉ vào đứa bé ngồi cạnh) đi học chữ quốc ngữ, nay bà cháu tôi đã đọc thạo, viết chữ rõ ràng thôi, chứ còn nguệch ngoạc xấu như gà bới…

Bác Hồ rút bài thơ để sẵn đưa cho bà cụ. Bà cụ nhấn giọng: Quốc ngữ là chữ nước ta/ Ai ai cũng học trẻ già chớ quên/ Có học mới làm được nên/ Xây dựng văn hóa, vững bền non sông.

Bác Hồ khen, làm bà cụ đứng ngẩn ngơ trước lớp. Bác bảo, chú đưa cho bà cụ đọc thêm hai câu nữa: Cách mạng tháng Tám tự do/ Dân ta độc lập, nhớ cho điều này.

Vì hai câu sau ngắn, dễ nhớ cả lớp đứng dậy vỗ tay nhịp nhàng rồi đọc lại.

Thấm thía lời dạy của Bác Hồ: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu", từ thành thị đến nông thôn, Nhà nước thành lập Nha Bình dân học vụ (BDHV) nằm trong Bộ Giáo dục để lãnh đạo công việc dạy chữ - tân quốc văn cho toàn dân. Tổ chức BDHV có "chân rết" tới các làng, xã. Nha BDHV trung ương biên soạn các giáo trình quốc ngữ bằng phương pháp ca dao hóa kiến thức vừa dễ truyền thụ vừa dễ học, dễ nhập tâm. BDHV khuyến khích tinh thần tự học. Ngoài ra có thêm các hội "khuyến học, khuyến tài" để thu hút mọi tiềm năng trong Nhân dân.

Xã hội xuất hiện nhiều sáng kiến khuyến học. Những nơi đông người như chợ búa, hội hè, người ta dựng lên các cổng chào giống như "khải hoàn môn”. Cổng chào có ba lối, lối giữa to rộng, tết hoa lá rực rỡ, đẹp, bên trên có dòng chữ "lối đi dành cho khách bộ hành biết chữ quốc ngữ". Hai lối hẹp ở hai bên, không trang hoàng lộng lẫy, bên trên có dòng chữ "lối dành cho kẻ mù chữ đi". Mỗi phiên chợ có một ban giám khảo chặn đứng ở các lối đi để "hỏi thi". Các câu hỏi nhỏ, ví dụ "ngày Quốc khánh Việt Nam Dân chủ Công hòa vào bao giờ? Tất cả các thí sinh đều có quyền bình đẳng, đi vào chợ phiên, song được đi lối giữa của "khải hoàn môn" vinh quang nếu đọc được câu hỏi. Ngược lại, phải đi qua các lối hẹp hai bên dành cho người "tối dạ".

Rất nhiều địa phương, cá nhân có thành tích xóa nạn mù chữ được bằng khen của Hồ Chủ tịch, trong đó có tỉnh Hưng Yên, Nam Định, Nghệ An,…

Thiết nghĩ, bài học về xã hội hóa giáo dục thành công ngay buổi đầu khai sinh Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sẽ còn có ích cho đến ngày nay.

Lê Hồng Bảo Uyên

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Sự lớn mạnh của tổ chức Công đoàn Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng

Sự lớn mạnh của tổ chức Công đoàn Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong hơn 9 thập kỉ qua, tổ chức Công đoàn Việt Nam không ngừng phát triển và trưởng thành. Hiện tổ chức Công đoàn Việt Nam đã trở thành điểm tựa cho đông đảo công nhân, viên chức, lao động của cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Phát huy bản sắc ngoại giao “Cây tre Việt Nam”

Phát huy bản sắc ngoại giao “Cây tre Việt Nam”

Trong bối cảnh hội nhập, Ðảng ta đã không ngừng phát triển, hoàn thiện và xây dựng nên một trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc, độc đáo của “thời đại Hồ Chí Minh”, mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam”. “Gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam.
Bác Hồ với sự nghiệp trồng cây, trồng người

Bác Hồ với sự nghiệp trồng cây, trồng người

Trước lúc đi xa, Bác Hồ kính yêu đã để lại cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân bản "Di chúc" lịch sử, gửi gắm cho chúng ta và các thế hệ mai sau. Trong "Di chúc", Bác dặn: "Đầu tiên là công việc đối với con người"… "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết". Theo Người, thế hệ kế tục sự nghiệp sẽ là thế hệ quyết định sự thành công của cách mạng xã hội chủ nghĩa trên đất nước ta.
Đại đoàn kết toàn dân tộc là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Đại đoàn kết toàn dân tộc là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công”. Đảng ta cũng đã khẳng định: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”…
Đại đoàn kết dân tộc trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Đại đoàn kết dân tộc trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Mặt trận dân tộc thống nhất Việt Nam, nay là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; nơi quy tụ mọi tổ chức và cá nhân yêu nước, bao gồm nhiều lứa tuổi, nghề nghiệp, mọi tầng lớp, giai cấp, nhiều dân tộc, tôn giáo khác nhau. Do đó, phải được tổ chức thực hiện đoàn kết trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đây là mặt trận chính trị rộng rãi, tập hợp đông đảo các lực lượng phấn đấu vì hòa bình, vì mục tiêu của dân tộc.

Tin khác

Cha mẹ làm gì để giảm bớt áp lực học tập của con?

Cha mẹ làm gì để giảm bớt áp lực học tập của con?
Nhiều người vẫn cho rằng con trẻ bây giờ thật sướng, khi vật chất đủ đầy, cha mẹ chăm lo cho từng li từng tí… Điều đó thực ra cũng chỉ đúng một phần mà thôi, bởi học sinh thời nay có một thứ “vô hình” luôn đè nặng lên các em, đó là áp lực học tập!

Kinh ngạc về những tác phẩm mang tính dự báo của Văn Cao!

Kinh ngạc về những tác phẩm mang tính dự báo của Văn Cao!
Năm 2023, sẽ có nhiều hoạt động kỉ niệm 100 năm ngày sinh của tác giả Quốc ca - Nhạc sĩ Văn Cao (15/11/1923 - 15/11/2023), một trong những sự kiện đó là Hội thảo khoa học với chủ đề “Thế giới Nhạc, Họa, Thơ của Văn Cao” vào ngày 8/11/2023, tại Hà Nội. Rất hi vọng Hội thảo sẽ làm sáng tỏ thêm cuộc đời và sự nghiệp của con người tài năng, đức độ này.

Thị trường bất động sản khi nào hết trầm lắng?

Thị trường bất động sản khi nào hết trầm lắng?
Bất động sản (BĐS) là một thị trường lớn của nền kinh tế quốc dân, có vai trò rất quan trọng trong việc thu hút mọi nguồn lực, tạo ra các tài sản cố định cho nền kinh tế, thúc đẩy nhiều ngành khác cùng phát triển. Nếu thị trường này đình trệ, sẽ ảnh hưởng trực tiếp, kéo theo hệ lụỵ nhiều thị trường khác (tài chính, tiền tệ, xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng, nội thất, lao động…).

Thị trường tín chỉ Carbon: ​​​​​​​Cơ hội cho các doanh nghiệp

Thị trường tín chỉ Carbon: ​​​​​​​Cơ hội cho các doanh nghiệp
Sau Hội nghị Thượng đỉnh COP 26 (tháng 11/2021), Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đến năm 2050 sẽ giảm phát thải ròng bằng 0. Từ đó đến nay, cùng sự vào cuộc của các cơ quản quản lý Nhà nước, các tổ chức xã hội về môi trường và doanh nghiệp rất mạnh mẽ.

Cần chấn chỉnh, định hướng về phát triển du lịch cộng đồng

Cần chấn chỉnh, định hướng về phát triển du lịch cộng đồng
Nhiều địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) vốn có thế mạnh về phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ). Tuy nhiên việc phát triển du lịch cộng đồng ồ ạt làm giảm sự hấp dẫn đối với du khách, khiến DLCĐ thiếu tính bền vững.

Một vài ý kiến về tiểu thuyết “Còn có ai người khóc Tố Như”

Một vài ý kiến về tiểu thuyết “Còn có ai người khóc Tố Như”
Thế kỉ XVIII, Nguyễn Du là một nhà tư tưởng, một trí thức lớn, một nhà thơ vĩ đại, không chỉ là “một ngôi sao sáng” trên bầu trời văn học cổ Việt Nam mà năm 2015 còn được Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hoá của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là Danh nhân văn hoá thế giới (chỉ sau Nguyễn Trãi và Chủ tịch Hồ Chí Minh). Tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du với 3.254 câu thơ lục bát, kiệt tác đã trở thành một tài sản văn học chung của nhân loại, được dịch ra hàng chục ngôn ngữ khác nhau trên thế giới.

Cải cách chính sách tiền lương lần thứ 5

Cải cách chính sách tiền lương lần thứ 5
Tại kì họp thứ 6 Quốc hội khoá XV có bàn về thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 (Hội nghị Trung ương lần thứ 7 Khoá XII) “về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp”.

Tọa đàm giải pháp đẩy mạnh phong trào “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”

Tọa đàm giải pháp đẩy mạnh phong trào “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”
Vừa qua, tại huyện Tánh Linh, thực hiện Kế hoạch số 242/KH-MTTQ-BTT ngày 10/11/2022 của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Bình Thuận về tổ chức tọa đàm giải pháp đẩy mạnh phong trào “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”; Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, Ban Đại diện Hội NCT tỉnh, Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ và Tỉnh đoàn Thanh niên tỉnh Bình Thuận phối hợp tổ chức Hội nghị tọa đàm chuyên đề về giải pháp đẩy mạnh phong trào “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo” trên địa bàn tỉnh.

Phải thường xuyên rèn luyện sức khỏe như lời Bác dạy

Phải thường xuyên rèn luyện sức khỏe như lời Bác dạy
Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thường xuyên kêu gọi toàn dân hãy tập luyện thể dục thể thao. Người khẳng định: “Dân cường thì nước thịnh”.

Giữ gìn chiếc áo bà ba

Giữ gìn chiếc áo bà ba
Mấy ngày qua, phim "Đất rừng phương Nam" của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng ra rạp tạo nên một làn sóng dư luận mạnh mẽ. Người khen rất nhiều, mà người chê cũng không ít.

Công tác dân vận với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội

Công tác dân vận với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng công tác dân vận. Người đã căn dặn cán bộ, đảng viên trong lần về thăm Thanh Hóa năm 1947 rằng: “Phải đem hết sức dân, tài dân, của dân làm cho dân”.

Suy nghĩ từ bài báo "Dân vận" của Bác

Suy nghĩ từ bài báo "Dân vận" của Bác
Ngày 15/10/1949, Báo Sự Thật đăng bài "Dân vận" của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với bút danh X.Y.Z. Bài báo ra đời ở thời điểm cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang trong giai đoạn cầm cự, chuẩn bị bước vào những chiến dịch lớn trong cuộc trường kì kháng chiến anh dũng của dân tộc. Bài báo "Dân vận" tiếp nối tư tưởng của Bác về lực lượng to lớn của Nhân dân đã được Người viết trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” (tháng 10/1947).

Tinh thần Ngày Giải phóng Thủ đô là ngọn cờ cổ vũ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Tinh thần Ngày Giải phóng Thủ đô là ngọn cờ cổ vũ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954) là mốc son trong lịch sử dân tộc Việt Nam, đánh dấu thất bại hoàn toàn dã tâm xâm lược của thực dân Pháp, mở ra thời kì phát triển mới của đất nước. Tinh thần Ngày Giải phóng Thủ đô đã trở thành ngọn cờ cổ vũ cho dân tộc ta trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Học tập, thực hiện phong cách dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Học tập, thực hiện phong cách dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Từ ngày có Đảng lãnh đạo đến nay, sự thành công của cách mạng Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử luôn gắn với công tác dân vận của Đảng. Dân vận giỏi là phải thực hiện tốt quan điểm đường lối đúng đắn của Đảng và có phong cách thu phục nhân tâm quần chúng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Người trọn đời phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng

Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Người trọn đời phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng
Đại tướng Võ Nguyên Giáp (25/8/1911 - 4/10/2013), người Anh Cả của Quân đội Nhân dân Việt Nam, đã có công lớn xây dựng một đội quân cách mạng hùng mạnh, giành lại độc lập dân tộc, thực hiện thống nhất đất nước, gìn giữ non sông gấm vóc, xây đắp nền thái bình muôn thuở và đưa đất nước tiến lên hùng cường.
Xem thêm
Phiên bản di động