Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 2: Rào cản trong xây dựng pháp luật
Nghiên cứu - Trao đổi
16/05/2025 10:00
Bác Hồ Người khởi nguồn xã hội hóa giáo dục
Nghiên cứu - Trao đổi 15/11/2023 14:36
Một ngày, sau Tuyên ngôn Độc lập, 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh triệu tập nội các Việt Nam Dân chủ Cộng hòa bàn về "nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước". Tại đây, Hồ Chủ tịch đề xuất 6 nhiệm vụ tối quan trọng và cấp bách.
Nhiệm vụ số một là thanh toán "nạn đói", hậu quả kéo dài của thảm họa chết đói năm Ất Dậu để lại. Nhiệm vụ cấp bách số hai, liền kề ngay sau "nạn đói" là giải quyết nạn dốt. Bác nói đây "là một trong những phương pháp độc ác mà bọn thực dân dùng để cai trị chúng ta. Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy, tôi đề nghị mở một chiến dịch chống nạn mù chữ".
Những ai đã sống trong ngày ấy hẳn còn giữ được những ấn tượng khó quên về quang cảnh cả đất nước cắp sách đi học. Cứ sau bữa cơm tối, cả gia đình kéo nhau đến lớp học. Mẹ, con châu đầu vào sách vở, cùng ê a, cùng líu lo với những bài học "nhập môn" đầy sinh động và sinh khí. “O tròn như quả trứng gà, Ô thời đội mũ, Ơ là thêm râu. 1 tờ có móc cả hai, i ngắn có chấm, T dài có ngang”.
 |
| Bác Hồ thăm lớp học Bình dân học vụ. |
Không kể tuổi tác, nam nữ, cùng xuất phát từ trình độ tối tăm, mù chữ, cùng "nghiên cứu" một "giáo trình" quốc văn giáo khoa thơ với ham muốn xóa tan dấu vết của một thời nô lệ, ngu dân kiếp truyền kiếp mù chữ, đói cơm. Một xã hội lấy giáo dục làm quốc sách duy tân.
Ông Trần Duy Hưng kể, sau khi mở chiến dịch chống nạn mù chữ được ba, bốn tháng. Bác Hồ triệu ông đến Phủ Chủ tịch nói: "Này, chú Hưng này. Chú chính là người gốc Hà Nội. Nói khác đi, chú là "thổ công" của Hà Nội, chú dẫn Bác đi coi một lớp học xóa nạn mù chữ ban đêm. Được chứ?". Bác Hồ và ông Trần Duy Hưng đã đến thăm một lớp học đêm tại chùa Đồng Quang (chùa Am). Chùa Đồng Quang lúc đó vẫn cho Hội Truyền bá quốc ngữ, tên gọi là "Khai trí tiến đức" mượn, nay chuyển cho tổ chức Bình dân học vụ Thái Hà ấp quản lí). Thấy Bác Hồ đến đột ngột, cả lớp vỗ tay như pháo ran. Một cụ bà tóc bạc phơ là lớp trưởng thấy Bác Hồ, cảm động quá nói không ra lời, ấp úng mãi:
- Kính thưa già Hồ, tôi sống không còn bao năm, sắp kề miệng lỗ. Nay nhờ già Hồ, nhờ Cách mạng tháng Tám giải phóng con người... Nghe lời Cụ, tôi và đứa cháu nội mười tuổi đây (cụ chỉ vào đứa bé ngồi cạnh) đi học chữ quốc ngữ, nay bà cháu tôi đã đọc thạo, viết chữ rõ ràng thôi, chứ còn nguệch ngoạc xấu như gà bới…
Bác Hồ rút bài thơ để sẵn đưa cho bà cụ. Bà cụ nhấn giọng: Quốc ngữ là chữ nước ta/ Ai ai cũng học trẻ già chớ quên/ Có học mới làm được nên/ Xây dựng văn hóa, vững bền non sông.
Bác Hồ khen, làm bà cụ đứng ngẩn ngơ trước lớp. Bác bảo, chú đưa cho bà cụ đọc thêm hai câu nữa: Cách mạng tháng Tám tự do/ Dân ta độc lập, nhớ cho điều này.
Vì hai câu sau ngắn, dễ nhớ cả lớp đứng dậy vỗ tay nhịp nhàng rồi đọc lại.
Thấm thía lời dạy của Bác Hồ: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu", từ thành thị đến nông thôn, Nhà nước thành lập Nha Bình dân học vụ (BDHV) nằm trong Bộ Giáo dục để lãnh đạo công việc dạy chữ - tân quốc văn cho toàn dân. Tổ chức BDHV có "chân rết" tới các làng, xã. Nha BDHV trung ương biên soạn các giáo trình quốc ngữ bằng phương pháp ca dao hóa kiến thức vừa dễ truyền thụ vừa dễ học, dễ nhập tâm. BDHV khuyến khích tinh thần tự học. Ngoài ra có thêm các hội "khuyến học, khuyến tài" để thu hút mọi tiềm năng trong Nhân dân.
Xã hội xuất hiện nhiều sáng kiến khuyến học. Những nơi đông người như chợ búa, hội hè, người ta dựng lên các cổng chào giống như "khải hoàn môn”. Cổng chào có ba lối, lối giữa to rộng, tết hoa lá rực rỡ, đẹp, bên trên có dòng chữ "lối đi dành cho khách bộ hành biết chữ quốc ngữ". Hai lối hẹp ở hai bên, không trang hoàng lộng lẫy, bên trên có dòng chữ "lối dành cho kẻ mù chữ đi". Mỗi phiên chợ có một ban giám khảo chặn đứng ở các lối đi để "hỏi thi". Các câu hỏi nhỏ, ví dụ "ngày Quốc khánh Việt Nam Dân chủ Công hòa vào bao giờ? Tất cả các thí sinh đều có quyền bình đẳng, đi vào chợ phiên, song được đi lối giữa của "khải hoàn môn" vinh quang nếu đọc được câu hỏi. Ngược lại, phải đi qua các lối hẹp hai bên dành cho người "tối dạ".
Rất nhiều địa phương, cá nhân có thành tích xóa nạn mù chữ được bằng khen của Hồ Chủ tịch, trong đó có tỉnh Hưng Yên, Nam Định, Nghệ An,…
Thiết nghĩ, bài học về xã hội hóa giáo dục thành công ngay buổi đầu khai sinh Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sẽ còn có ích cho đến ngày nay.
Tin liên quan
Cùng chuyên mục
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.
Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.
Chủ tịch Hội NCT xã nên là NCT, làm chuyên trách sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy
Bài phát biểu của TS Trương Xuân Cừ, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam, đại biểu Quốc hội khóa XV tại nghị trường Quốc hội vừa qua đã liên tục nhận được sự ưởng ứng tích cực của cán bộ, hội viên NCT cả nước. “NCT luôn phát huy truyền thống 741 năm Hào khí Diên Hồng, 84 năm Lời kêu gọi Phụ lão cứu quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong kỉ nguyên mới, NCT cũng có trách nhiệm, mong muốn tiếp tục cống hiến. Tôi và NCT cả nước tha thiết trân trọng đề nghị, chính quyền địa phương cấp xã nên có Chủ tịch Hội NCT là NCT để tham mưu cho cấp ủy tập hợp NCT tham gia các hoạt động…”, Phó Chủ tịch Trương Xuân Cừ đề nghị. Tạp chí Người cao tuổi trân trọng ghi lại những tâm tư, nguyện vọng và chia sẻ của cán bộ, hội viên, NCT cả nước về nội dung trên…
Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 3: Những câu chuyện thực tiễn cần tư duy mới trong xây dựng pháp luật
Tin khác
Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 1: Những rào cản trong tổ chức lại bộ máy
Nghiên cứu - Trao đổi
15/05/2025 10:56
Thực hiện tốt lời dạy của Bác để chăm sóc tốt sức khỏe Nhân dân
Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945). Kể từ đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng và thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngành Y tế nước ta đã có nhiều thành tựu.
Nghiên cứu - Trao đổi
14/05/2025 14:55
Nâng cao tính đảng để vững bước tiến vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Lãnh tụ V.I.Lênin từng tổng kết: “Đảng Cộng sản là đội tiên phong có tổ chức và giác ngộ nhất của giai cấp công nhân”. Và, Người chỉ rõ: “Tính Đảng là trụ cột tư tưởng của lí tưởng cộng sản”... “Không có tính Đảng thì không thể trở thành người Cộng sản”.
Nghiên cứu - Trao đổi
12/05/2025 10:25
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử
Trong thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết tâm chính trị rất cao trong thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỉ nguyên mới, đồng thời bảo đảm tính ổn định lâu dài của hệ thống chính trị. Cuộc cách mạng này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và thế giới.
Nghiên cứu - Trao đổi
26/04/2025 09:37
Trận đánh kì lạ, táo bạo ở cửa ngõ Sài Gòn
Chiều 28/4/1975, sau khi xe tăng và bộ binh của Trung đoàn 46 đánh chiếm xong căn cứ Sơn Trạch, các đơn vị tranh thủ củng cố đội hình, chuẩn bị hành quân chiến đấu tiếp theo. Còn các đơn vị phía sau đội hình Trung đoàn 46 thì tiến vào vùng đất mới giải phóng, trong đó đơn vị pháo binh chiến dịch triển khai trận địa, chuẩn bị dội bão lửa vào sân bay Tân Sơn Nhất.
Nghiên cứu - Trao đổi
25/04/2025 12:09
Từ Chiến dịch Nam Tây Nguyên chuyển thành Chiến dịch Tây Nguyên
Tháng 3/1974, Hội nghị Quân ủy Trung ương đã cụ thể hóa Nghị quyết Hội nghị lần thứ 21 Trung ương Đảng (khóa III) về “Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và nhiệm vụ của cách mạng miền Nam Việt Nam trong giai đoạn mới”; và đề ra chủ trương kiên quyết phản công và tiến công địch trên cả ba vùng chiến lược.
Nghiên cứu - Trao đổi
25/04/2025 09:41
Đường Hồ Chí Minh trên biển, con đường của huyền thoại
Con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển vẫn vang mãi dấu ấn của một thế hệ anh dũng, kiên cường, vượt qua gian khổ, mưu trí, dũng cảm để lập nên nhiều kì tích; để lại nhiều bài học sâu sắc và trở thành niềm tự hào, động lực to lớn, thôi thúc các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân Nhân dân tiếp bước trên con đường bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Nghiên cứu - Trao đổi
24/04/2025 08:47
Việt Nam - Hồ Chí Minh biểu tượng của công lí và hòa bình
Chỉ ba tuần sau ngày Việt Nam tuyên bố độc lập, thực dân Pháp đã nổ súng tấn công Sài Gòn (23/9/1945), mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa.
Nghiên cứu - Trao đổi
15/04/2025 15:01
Nguyễn Thị Định: Người “chị cả”, nữ tướng tài ba
Hình ảnh người “con gái Bến Tre” năm xưa đi trong đạn lửa, hiên ngang, bất khuất trong “Đội quân tóc dài” (đội quân đặc biệt, có thể nói là độc nhất vô nhị trên thế giới), xuất hiện trong cao trào Đồng khởi của tỉnh từ năm 1960, sau đó lan rộng cả miền Nam. “Đội quân tóc dài” đã làm nên huyền thoại, góp phần vào thắng lợi chung của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước...
Nghiên cứu - Trao đổi
14/04/2025 13:53
Chủ nghĩa xã hội mới đem lại hạnh phúc cho loài người
Trên hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hiểu được rằng “cách mệnh tư bản là cách mệnh chưa đến nơi” và chỉ có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản mới đem lại hạnh phúc thực sự cho loài người.
Nghiên cứu - Trao đổi
11/04/2025 14:16
Chặng đường 30 năm quan hệ Việt - Mỹ và hơn 200 năm giao lưu Nhân dân
Như chúng ta đã biết, ngày 28/1/1995, Hoa Kỳ thiết lập văn phòng liên lạc tại Hà Nội. Ngày 11/7/1995, Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Nghiên cứu - Trao đổi
10/04/2025 09:46
Gặp người tham gia giải phóng Sài Gòn ở quê hương mới
Một ngày đầu tháng 4/2025, chúng tôi đến gặp ông Trần Thanh Tùng, cựu chiến binh (CCB) Sư đoàn 325, hiện sống ở khu phố 10, thị trấn Hai Riêng, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên, người đã trực tiếp cùng đoàn quân tiến vào giải phóng Sài Gòn 50 năm về trước.
Nghiên cứu - Trao đổi
09/04/2025 10:54
Dòng máu Tiên Rồng với khát vọng đất nước phồn vinh, hạnh phúc
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử và toàn diện của đất nước đã khẳng định việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng đã trở thành đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn để xây dựng đất nước ta phồn vinh, hạnh phúc.
Nghiên cứu - Trao đổi
02/04/2025 15:01
Đường Trường Sơn trong sự nghiệp giải phóng miền Nam
Tháng 1/1959, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II) họp Hội nghị lần thứ 15 mở rộng, xác định đường lối và phương pháp cách mạng miền Nam. Thực hiện Nghị quyết 15, ngày 19/5/1959, Bộ Chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định xây dựng tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn nhằm chi viện sức người sức của của hậu phương lớn miền Bắc cho miền Nam thành đồng Tổ quốc.
Nghiên cứu - Trao đổi
01/04/2025 15:37