Ván bài mạo hiểm của Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ

Các cường quốc thế giới đang tìm cách gia tăng ảnh hưởng tại Afghanistan sau khi Taliban lên nắm quyền. Trong tiến trình đó nổi lên hai quốc gia đến từ thế giới Arab và Hồi giáo có khả năng đóng vai trò là người trung gian chủ chốt...

Đó là Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, hai nước có kết nối lịch sử với Taliban. Cả hai đều xem đây là cơ hội, nhưng cũng thừa hiểu rằng đó cũng có thể là một ván bài mạo hiểm, tiềm ẩn nguy cơ khơi lại quá khứ hận thù ở Trung Đông.

Theo Dina Esfandiary - cố vấn cấp cao tại tổ chức Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG) chuyên nghiên cứu về xung đột toàn cầu, diễn biến ở Afghanistan sau khi Taliban lên nắm quyền là một chiến thắng cho Qatar, không chỉ bởi quốc gia vùng Vịnh này chứng tỏ được khả năng đứng hòa giải với Taliban, mà còn đóng vai trò nhân tố quan trọng trong việc điều hướng các nước phương Tây có liên quan đến tình hình Afghanistan. Trên thực tế, mọi chiến dịch sơ tán công dân quy mô lớn vừa qua ở Afghanistan đều có sự tham gia của Qatar, dưới các hình thức khác nhau.

Trong thời kì Taliban lên nắm quyền ở Kabul những năm 1990, chỉ có ba nước thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Afghanistan, đó là Pakistan, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc A-rập Thống nhất (UAE). Sau sự kiện khủng bố 11/9/2001, UAE và Saudi Arabia cũng cắt đứt quan hệ với Taliban.

Nhưng lần này, khi binh sĩ Mỹ cuối cùng rút khỏi Afghanistan hôm 30/8, cánh cửa đã mở ra với những nước có khả năng can dự ngoại giao. Với Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, tiếp xúc với Taliban được phát triển và duy trì theo những cách thức khác nhau.

Thủ lĩnh chính trị Taliban Abdul Ghani Baradar (trái) từng làm đại diện cho Taliban nhiều năm ở Doha, Qatar trước khi trở về Afghanistan cuối tháng 8/2021
Thủ lĩnh chính trị Taliban Abdul Ghani Baradar (trái) từng làm đại diện cho Taliban nhiều năm ở Doha, Qatar trước khi trở về Afghanistan cuối tháng 8/2021

Khi chính quyền Tổng thống Barack Obama muốn tìm giải pháp chấm dứt chiến tranh ở Afghanistan, Qatar là nơi đón tiếp thủ lĩnh Taliban để thảo luận về nỗ lực hòa bình từ năm 2011. Với Qatar, định hướng này giúp Doha phát triển được một tham vọng nung nấu trong suốt 3 thập kỉ về một chính sách đối ngoại độc lập, điều được coi là rất cần thiết trong bối cảnh Qatar bị kẹt giữa hai cường quốc khu vực là Iran và Saudi Arabia.

Chính các vòng đàm phán giữa Taliban với chính quyền Kabul ở Doha đưa tới một thỏa thuận quan trọng. Đó là việc chính quyền Donald Trump tuyên bố sẽ hoàn tất rút quân Mỹ khỏi Afghanistan trong tháng 5/2021. Khi lên nắm quyền, ông Joe Biden kéo dài thời hạn rút quân, với hạn chót là ngày 11/9/2021.

Ở chiều hướng khác, Ankara có gắn kết về lịch sử và sắc tộc tại Afghanistan. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là quốc gia Hồi giáo đa số trong liên minh NATO duy trì lực lượng không chiến đấu ở Afghanistan. Theo giới phân tích, Thổ Nhĩ Kỳ cũng gây dựng được quan hệ tình báo thân thiết với nhiều chiến binh có dính đến Taliban. Ankara hơn nữa lại là đồng minh thân thiết của Pakistan, nước có ảnh hưởng lớn đến Taliban.

Tuần trước, quan chức của Thổ Nhĩ Kỳ có cuộc hội đàm ba tiếng với đại diện Taliban trong bối cảnh khu vực sân bay Kabul xuất hiện hỗn loạn. Một phần trong cuộc trao đổi này là việc duy trì, quản lí sân bay sau khi Mỹ rút đi, bởi binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đảm nhận phần việc bảo vệ sân bay này trong suốt 6 năm qua.

Nhiều nước tìm cách duy trì tiếp xúc với Taliban ở một hình thức nào đó kể từ khi lực lượng này chiếm thủ đô Kabul hôm 15/8 và họ chú ý nhiều hơn vào kênh Qatar. Nhưng thực chất Thổ Nhĩ Kỳ mới có vị thế mạnh hơn trong phát triển kết nối trên thực địa. Giới phân tích nhận định, tăng cường hợp tác với Afghanistan dưới thời Taliban cho phép ông Erdogan mở rộng được bàn cờ trong chính sách đối ngoại, thu hút ủng hộ của cử tri ruột đối với đảng AK cầm quyền.

Tuy nhiên, nếu tiến hành không khéo léo, Ankara cũng dễ đối mặt với nguy cơ lớn. Mọi chuyện sẽ phụ thuộc cách vận hành của Taliban cũng như mức độ cởi mở của lực lượng này trước thế giới. Nếu như vai trò đó đạt tới ngưỡng một quốc gia bảo trợ cho thể chế Sharia, Ankara sẽ buộc phải né tránh.

Với cả Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, việc kết nối với Taliban vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ trong tương lai. Doha và Ankara đang xích lại gần hơn với các phong trào Hồi giáo và đây thường là nguyên nhân gây ra căng thẳng giữa Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ với các nước trong khu vực như Ai Cập, Saudi Arabia hay UAE - những nước xem Taliban là đe dọa hiện hữu.

Minh Ngọc (Tổng hợp)

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Israel và chiến lược điện hạt nhân

Israel và chiến lược điện hạt nhân

Trong bối cảnh nguồn trữ lượng khí đốt tự nhiên quý giá của Israel dự kiến sẽ cạn kiệt trong vài thập niên tới, và năng lượng mặt trời vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức về công nghệ lưu trữ và hiệu suất, Israel đang kiên định chuyển hướng sang một lựa chọn chiến lược: phát triển điện hạt nhân dân sự để bảo đảm an ninh năng lượng dài hạn.
Châu Âu đã sẵn sàng xây dựng “trụ cột” quốc phòng tự chủ?

Châu Âu đã sẵn sàng xây dựng “trụ cột” quốc phòng tự chủ?

Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO 2025, câu hỏi lớn được đặt ra: Liệu Châu Âu có đủ sức mạnh và quyết tâm để tự xây dựng một “trụ cột” quốc phòng vững chắc, khi Mỹ có thể rút lui hoặc giảm hỗ trợ?
Những thách thức đang chờ tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung

Những thách thức đang chờ tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung

Sáng 4/6, Hàn Quốc đã chính thức bước vào giai đoạn chuyển mình, khi ông Lee Jae-myung, đại diện đảng Dân chủ, tuyên thệ nhậm chức tổng thống sau một cuộc bầu cử lịch sử với tỉ lệ cử tri đi bầu cao nhất trong gần 30 năm.
Nhiều quốc gia nghèo đối mặt áp lực trả nợ trong năm 2025

Nhiều quốc gia nghèo đối mặt áp lực trả nợ trong năm 2025

Báo cáo mới công bố của Viện Lowy (Sydney) chỉ ra rằng nhiều quốc gia nghèo nhất thế giới sẽ phải trả khoản nợ kỉ lục cho Trung Quốc vào năm 2025.
Kinh tế thế giới tạm lắng trước cơn bão mới

Kinh tế thế giới tạm lắng trước cơn bão mới

Sau nhiều tháng đối mặt với bất ổn từ các chính sách thương mại mang tính đối đầu, đặc biệt từ phía Mỹ, nền kinh tế toàn cầu đang ghi nhận một số tín hiệu tích cực trong ngắn hạn. Tuy nhiên, đằng sau sự tạm lắng này là những rủi ro chưa được giải quyết triệt để, khi các biện pháp thương mại chỉ mới tạm dừng chứ chưa chấm dứt hoàn toàn...

Tin khác

Động lực “kiềng ba chân”

Động lực “kiềng ba chân”
Hội nghị cấp cao đầu tiên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) và Trung Quốc, diễn ra chiều 27/5 trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 ở Malaysia, là dấu mốc quan trọng nhằm tăng cường hợp tác chiến lược và đưa hợp tác ba bên lên tầm cao mới.

Nghịch lí của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung

Nghịch lí của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
Cuộc chiến thuế quan phơi bày nghịch lí: Trung Quốc vẫn cần công nghệ Mỹ, Mỹ vẫn dựa vào hàng "Made in China". Tách rời kinh tế liệu có khả thi?

Cuộc “trưng cầu dân ý” quan trọng về hướng đi tương lai của chính trị Hàn Quốc

Cuộc “trưng cầu dân ý” quan trọng về hướng đi tương lai của chính trị Hàn Quốc
Giữa biến động chính trị chưa từng có, cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc ngày 3/6 sẽ quyết định tương lai nước này.

Triển vọng nào cho quan hệ Nga - Mỹ?

Triển vọng nào cho quan hệ Nga - Mỹ?
Dù có tín hiệu tích cực từ cuộc điện đàm, quan hệ Nga - Mỹ vẫn bị trói buộc bởi lịch sử và sự đồng thuận lưỡng đảng. Những thách thức dài hạn nào đang chờ đợi hai cường quốc?

Cải cách quy trình tiếp nhận người tị nạn tại EU

Cải cách quy trình tiếp nhận người tị nạn tại EU
Ủy ban châu Âu mới đây đã công bố kế hoạch cải tổ lớn nhằm siết chặt quy trình tiếp nhận người tị nạn vào Liên minh châu Âu (EU).

Bước tiến đáng kể của Triều Tiên trong hiện đại hóa năng lực tác chiến

Bước tiến đáng kể của Triều Tiên trong hiện đại hóa năng lực tác chiến
Triều Tiên đã giới thiệu những loại vũ khí mới trong các cuộc tập trận quy mô lớn của không quân có sự tham dự của nhà lãnh đạo Kim Jong-un, đánh dấu một bước tiến đáng kể trong nỗ lực hiện đại hóa năng lực tác chiến trên không của nước này.

Chính trường Ba Lan: Cuộc đua giữa hai thái cực

Chính trường Ba Lan: Cuộc đua giữa hai thái cực
Ngày 18/5, cử tri Ba Lan đi bỏ phiếu chọn ra nhà lãnh đạo kế nhiệm Tổng thống Andrzej Duda, khi bối cảnh chính trị ở quốc gia Trung Âu đầy biến động và nội bộ xã hội Ba Lan vẫn phân rẽ nghiêm trọng.

Hi vọng chấm dứt xung đột Nga- Ukraine

Hi vọng chấm dứt xung đột Nga- Ukraine
Khi các vị khách quốc tế đến kỉ niệm 80 năm Chiến thắng phát xít còn chưa rời hết khỏi Nga, và ngay khi thời gian ngừng bắn “Chiến thắng” ba ngày do Moskva đưa ra vừa kết thúc, Tổng thống Nga Vladimir Putin bất ngờ đề xuất bắt đầu đàm phán với Ukraine không cần điều kiện tiên quyết, thậm chí còn nêu cụ thể thời gian và địa điểm, đó là tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào ngày 15/5 này.

Cơn chấn động chính trị lịch sử thời hậu chiến ở Đức

Cơn chấn động chính trị lịch sử thời hậu chiến ở Đức
Ông Merz đã để vuột ghế Thủ tướng ở vòng bỏ phiếu kín đầu tiên, dù về công khai, số thành viên ủng hộ ông vượt quá số phiếu tối thiểu cần thiết.

Nhiều bất đồng chưa hoá giải, đàm phán hoà bình còn gặp nhiều khó khăn

Nhiều bất đồng chưa hoá giải, đàm phán hoà bình còn gặp nhiều khó khăn
Những diễn biến mới liên quan tới tiến trình giải quyết cuộc xung đột Nga - Ukraine, nhất là sau vòng đàm phán tại thủ đô London (Anh) ngày 23/4 giữa đại diện Mỹ, Ukraine, Anh, Đức và Pháp, dường như cũng đang khiến hi vọng về một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột đã kéo dài 38 tháng bị chìm trong “sương mù chiến tranh”. Có vẻ các bên đều có những toan tính và nhiều bất đồng chưa thể hóa giải, khiến tiến trình đàm phán thúc đẩy thỏa thuận hòa bình trở nên khó nắm bắt.

Kì vọng về vai trò tích cực hơn của Nga

Kì vọng về vai trò tích cực hơn của Nga
Cuộc gặp lịch sử tại Điện Kremlin không chỉ đánh dấu bước ngoặt quan hệ song phương, mà còn mở ra khả năng Nga trở thành trung gian chiến lược trong thỏa thuận hạt nhân Iran.

“Cú hích” cho mối quan hệ vùng Vịnh - châu Á

“Cú hích” cho mối quan hệ vùng Vịnh - châu Á
Chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump tưởng chừng chỉ mang tính bảo hộ, nhưng lại đang khơi dậy một trục kinh tế - chính trị mới giữa Trung Đông và châu Á. Liệu đây có phải bước ngoặt định hình lại cán cân quyền lực toàn cầu?

Lựa chọn tốt hơn cho Australia

Lựa chọn tốt hơn cho Australia
Tăng cường tên lửa, UAV và tàu biển không người lái có thể là một lựa chọn tốt hơn so với tàu ngầm hạt nhân khi Australia muốn tự bảo vệ mình.

Tác động của cuộc chiến thuế quan với nền kinh tế Trung Quốc

Tác động của cuộc chiến thuế quan với nền kinh tế Trung Quốc
Mặc dù thuế quan gia tăng từ Mỹ đe dọa tăng trưởng GDP của Trung Quốc, nhưng quốc gia này vẫn tìm thấy cơ hội để phát triển. Sự chuyển hướng kinh tế, đầu tư công và công nghệ tự chủ có thể giúp Trung Quốc vượt qua thử thách này.

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Ngành dược phẩm đứng trước thách thức hay cơ hội?

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Ngành dược phẩm đứng trước thách thức hay cơ hội?
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã khiến giá cổ phiếu của nhiều công ty chăm sóc sức khỏe Trung Quốc lao dốc. Tuy nhiên, trong bức tranh ảm đạm ấy, vẫn có một vài điểm sáng hiếm hoi.
Xem thêm
Ông Donald Trump chính thức trở thành Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ

Ông Donald Trump chính thức trở thành Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ

Vào lúc 12h02' ngày 20/1 theo giờ bờ Đông nước Mỹ (0h2' ngày 21/1 theo giờ Việt Nam), ông Donald Trump đã tuyên thệ nhậm chức tại Tòa nhà Quốc hội Mỹ, chính thức trở thành Tổng thống thứ 47 của "xứ cờ hoa".
Thông điệp của ông Trump trong bài phát biểu mừng chiến thắng

Thông điệp của ông Trump trong bài phát biểu mừng chiến thắng

Ông Donald Trump đã có bài phát biểu mừng chiến thắng trước đám đông người ủng hộ ở Florida. Bài phát biểu của ông nhận được người nghe đón nhận nhiệt liệt.
Thái Lan có Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử

Thái Lan có Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử

Ngày 16/8, Chủ tịch Quốc hội Thái Lan Wan Muhamad Noor Matha đã triệu tập phiên họp toàn thể Hạ viện 493 thành viên để bầu thủ tướng mới thay thế ông Srettha Thavisin vừa bị Tòa án Hiến pháp bãi nhiệm.
Chưa ghi nhận lao động Việt bị nạn trong trận động đất ở Đài Loan (Trung Quốc)

Chưa ghi nhận lao động Việt bị nạn trong trận động đất ở Đài Loan (Trung Quốc)

Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, theo báo cáo của Ban Quản lý lao động (Văn phòng kinh tế - văn hóa Việt Nam tại Đài Bắc), đến nay chưa ghi nhận trường hợp nào là người lao động Việt Nam bị nạn trong trận động đất mạnh 7.2 độ richte
Việt Nam kiên định thực hiện chính sách "một Trung Quốc"

Việt Nam kiên định thực hiện chính sách "một Trung Quốc"

Ngày 14/1, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết quan điểm của Việt Nam về kết quả bầu cử người đứng đầu vùng lãnh thổ Đài Loan ngày 13/1/2024, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết:
Vai trò của 5 nghi can vụ giết người mẫu Hong Kong Abby Choi

Vai trò của 5 nghi can vụ giết người mẫu Hong Kong Abby Choi

Trong vụ giết Abby Choi - người mẫu Hong Kong (Trung Quốc) - có 4 thành viên trong một gia đình cùng một nhân tình - là những nghi phạm chính.
Việt Nam lên tiếng về nội dung trong bộ phim “MH370: Chiếc máy bay biến mất”

Việt Nam lên tiếng về nội dung trong bộ phim “MH370: Chiếc máy bay biến mất”

"Cho tới nay, các cơ quan chức năng chưa hề đưa ra bất cứ một kết luận nào về vụ việc mất tích của máy bay MH370. Do đó, bộ phim tài liệu “MH370: Chiếc máy bay biến mất” đưa ra những nhận định khi chưa có kết luận chính thức của các cơ quan chức năng là s
Phát hiện hố đen có khối lượng lớn gấp 30 tỉ lần Mặt Trời

Phát hiện hố đen có khối lượng lớn gấp 30 tỉ lần Mặt Trời

Các nhà khoa học tại Đại học Durham (Anh) xác nhận hố đen mới được tìm thấy là một trong những hố đen lớn nhất từng được phát hiện.
Phát hiện bất ngờ làm đảo lộn các giả thuyết về bình minh của vũ trụ

Phát hiện bất ngờ làm đảo lộn các giả thuyết về bình minh của vũ trụ

Kính viễn vọng không gian James Webb đã phát hiện hình ảnh được cho là của 6 thiên hà cổ đại khổng lồ; sự tồn tại của chúng có thể làm đảo lộn các lý thuyết vũ trụ học hiện tại.
Phiên bản di động