Thách thức của tân Thủ tướng Pháp

Ngay sau khi nhậm chức, Thủ tướng Barnier đã phải đối diện với sức ép từ EU về việc Pháp vi phạm các quy tắc chi tiêu công. Thâm hụt ngân sách của Pháp năm 2023 đã vượt quá ngưỡng 3% GDP theo yêu cầu của EU, đạt mức 5,5%, có nguy cơ còn tồi tệ hơn trong năm nay. Trước nguy cơ bị trừng phạt, Pháp buộc phải trình bày kế hoạch chi tiêu rõ ràng và khắt khe hơn trong những năm tới.

Thủ tướng Barnier đang phải đối diện với hai thời hạn quan trọng: Gửi lộ trình chi tiêu dài hạn tới Brussels trước ngày 20/9 và trình bản ngân sách năm 2024 lên Quốc hội Pháp trước ngày 1/10 tới. Chính phủ Pháp đã xin gia hạn thời hạn gửi lộ trình chi tiêu đến ngày 15/10, cho thấy sự khó khăn trong việc cân bằng giữa yêu cầu của EU và tình hình tài chính của Pháp.

Tân Thủ tướng Pháp Michel Barnier phát biểu tại lễ nhậm chức.

Ông Barnier sẽ tận dụng kinh nghiệm của mình tại EU để đạt được sự linh hoạt từ Brussels. Theo các quy định mới, các quốc gia thành viên có thể được gia hạn thêm thời gian để cắt giảm nợ nếu họ thực hiện các cải cách thúc đẩy tăng trưởng hoặc đầu tư vào các lĩnh vực chiến lược. Đây là cơ hội để Pháp tranh luận và giành được sự nhượng bộ, và Thủ tướng Barnier có thể là người phù hợp nhất cho nhiệm vụ này.

Nghị sĩ châu Âu Stéphanie Yon-Courtin tin rằng, ông Barnier với kinh nghiệm và kĩ năng đàm phán, có thể giúp Pháp điều chỉnh chính sách chi tiêu phù hợp với quy tắc của EU. Andreas Eisl, nhà kinh tế chính trị tại Viện Jacques Delors, cũng nhận định rằng, bổ nhiệm ông Barnier là tín hiệu tích cực đối với EU, bởi ông có uy tín và thiện chí trong việc tuân thủ các quy tắc chi tiêu của khối.

Thông thường, Thủ tướng Pháp không phải là người đứng đầu các cuộc đàm phán tại Brussels, mà vai trò này thuộc về các bộ trưởng. Tuy nhiên, với ông Barnier, mọi thứ có thể thay đổi. Ông được kì vọng sẽ đảm nhận vai trò lớn hơn trong các vấn đề của EU so với những người tiền nhiệm, nhờ vào kinh nghiệm sâu rộng tại Brussels.

Nhưng Thủ tướng Barnier không chỉ đối mặt với thử thách ở cấp châu Âu mà còn phải vượt qua những trở ngại ở trong nước. Kế hoạch ngân sách mới sẽ là phép thử chính trị đầu tiên của ông trước Quốc hội Pháp, nơi các phe cánh tả và hữu đều phản đối mạnh mẽ việc cắt giảm chi tiêu công. Đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu của Marine Le Pen và phe cánh tả đều ủng hộ các biện pháp chi tiêu lớn, đặt ông Barnier vào tình thế khó xử khi cố gắng cân bằng ngân sách mà không làm mất lòng các nhóm đối lập.

Áp lực từ các đảng chính trị trong nước khiến nhiệm vụ của Thủ tướng Barnier trở nên phức tạp hơn. Sự tồn tại của chính phủ do Thủ tướng Barnier lãnh đạo phụ thuộc vào sự ủng hộ ngầm từ phe cực hữu, vốn cũng có xu hướng chống lại các biện pháp thắt lưng buộc bụng mà ông đang theo đuổi. Nhiều người ủng hộ Thủ tướng Barnier so sánh ông với Mario Monti, cựu Thủ tướng Italy được bổ nhiệm để giải quyết tình trạng ngân sách khó khăn, nhưng không phải ai cũng lạc quan.

Theo một nhà ngoại giao EU giấu tên, việc bổ nhiệm ông Barnier là một quyết định mạo hiểm của Tổng thống Macron, bởi nó khiến Pháp phụ thuộc vào sự ủng hộ từ các nhóm chính trị cực đoan, đồng thời làm gia tăng lo ngại ở Brussels về hướng đi của Pháp trong thời gian tới…