Nơi sáng tác bài thơ “Bầm ơi” và nhạc phẩm “Trường ca sông Lô”

Thời gian đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, các xã Gia Điền, Ấm Thượng, Ấm Hạ, Chu Hưng, Đại Phạm, Yên Kỳ, Xuân Áng… là trụ sở của các cơ quan Trung ương, Liên khu 10 và tỉnh Phú Thọ. Đặc biệt, xã Gia Điền là trụ sở Hội Văn nghệ Việt Nam.

Ở đây, từng có mặt Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Xuân Diệu, Nguyễn Huy Tưởng, Nguyên Hồng,… Các ông được đến ở nhờ bà “Bủ Gái”.

Bà Bủ Gái có người con trai cả tòng quân; đã lâu không có thư gửi về. Bà lo lắng, nhớ con, hằng đêm khóc thút thít trong buồng. Trước tình cảnh này, các văn nghệ sĩ bảo Tố Hữu làm bài thơ “Bầm ơi” để an ủi, động viên bà Bủ Gái; nói dối đây là thơ của con trai gửi về cho “Bầm”. Bài thơ có các câu:

Ai về thăm mẹ quê ta/ Chiều nay có đưa con xa nhớ thầm…/ Bầm ra ruộng cấy bầm run/ Chân lội xuống bùn, tay cấy mạ non/ Mạ non bầm cấy mấy đon/ Ruột gan bầm lại thương con mấy lần/ Mưa phùn ướt áo tứ thân/ Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!/ Bầm ơi, sớm sớm chiều chiều/ Thương con bầm chớ lo nhiều bầm nghe!/ Con đi trăm núi, ngàn khe/ Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm/ Con đi đánh giặc mười năm/ Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.

Nơi sáng tác bài thơ “Bầm ơi” và nhạc phẩm “Trường ca sông Lô”
Ảnh minh họa

Bà Bủ Gái tin thật nên khi nghe xong bài “Bầm ơi”, bà nói với khách: “Đấy, con trai tôi nó quyến luyến, thương quý với tôi như vậy đấy các anh ạ!”

Hòa bình lập lại, anh con trai cả đã là Đại tá, đến thăm và cám ơn Tố Hữu ở Hà Nội. Anh cho biết, đồng đội trong các đơn vị đã chép và thuộc bài “Bầm ơi”.

Nhà thơ thăm hỏi sức khỏe bà Bủ Gái. Nhân có tấm lụa Bác Hồ tặng Tố Hữu nhân ngày cưới bà Thanh, ông liền gửi về tặng bà Bủ.

Nhận được quà, bà xúc động may áo để mặc lúc lâm chung…

Trong thời gian nhà thơ Tố Hữu viết bài “Bầm ơi”, nhạc sĩ Văn Cao cùng gia đình tản cư ở Lập Thạch, Vĩnh Yên. Ông nhận lệnh lên xã Gia Điền để vẽ bìa minh họa cho Tạp chí Văn nghệ xuất bản số đầu tiên. Nhạc sĩ cùng gia đình được giao liên xếp đi theo đoàn buôn muối để sang sông.

Do có kinh nghiệm hoạt động trong lòng địch, ông giục gia đình đi nhanh, nhập vào đoàn buôn vải, đi trước. Quả nhiên, đoàn thuyền của Văn Cao cập bãi cát bên này thì bên kia, bốt giặc có tiếng quát to: “Buôn vải hay buôn muối?”. Có tiếng đáp: “Buôn muối!”.

Tức thì súng trên đồn địch bắn sang dữ dội. Tiếng kêu thảm thiết của những người dân vô tội.

Văn Cao cùng vợ con chạy nhanh lên bờ. Sau đó, nhạc sĩ và gia đình ngược bờ sông Lô; trong lúc khói lửa đang ngút trời. Các trận đánh lớn của ta trong chiến dịch sông Lô, Thu Đông năm 1947 đang diễn ra. Xác giặc còn trôi đầy trên sông. Không khí chiến trận trên đang ngùn ngụt cảm xúc trong tâm hồn nhạc sĩ Văn Cao. Và nhạc phẩm “Trường ca sông Lô” nổi tiếng đã hoàn thành. Lời ca có đoạn: “Trên dòng sông trở về đoàn người. Reo mừng vui trên sóng nước biếc. Trôi đầy sông bao đám xác thù. Dân hân hoan nghe sóng réo vi vu xa xa (…) sông mênh mông như bát ngát hát. Thây giặc trôi trở về ngập bờ. Sông gầm âm vang súng trái phá. Bao rừng thu như bát ngát cười. Dân hoan hô chiến sĩ pháo binh Việt Nam ghi công…”.

“Trường ca sông Lô” được nhạc sĩ Lương Ngọc Trác dàn dựng cho Đoàn Quân nhạc công diễn trong Lễ mừng công chiến thắng sông Lô rất hoành tráng, diễn ra ở trong rừng Vĩnh Chân - Hà Hòa.

Nhà văn Chi Phan

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Lời yêu từ trái tim người cao tuổi

Lời yêu từ trái tim người cao tuổi

Hội NCT TP Hải Phòng vừa phối hợp với Hội NCT quận Ngô Quyền tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT thành phố năm 2025. Đây là hoạt động thiết thực của cán bộ, hội viên NCT cùng toàn Đảng, toàn Quân, toàn Dân chào mừng kỉ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, hướng tới Kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 (1945-2025); kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025) và 84 năm Ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025).
Đánh thức giấc mơ làng cổ

Đánh thức giấc mơ làng cổ

Làng Mơ H’ra - Đáp là làng cổ của đồng bào Ba Na vẫn giữ vẹn nguyên nếp sống trăm năm. Trong giấc mơ làng cổ, Mơ H’ra - Đáp được phục hồi di sản, để phát triển du lịch với truyền thống và vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ...
Bái Tử Long vào mùa du lịch

Bái Tử Long vào mùa du lịch

Đa phần du khách đến Quảng Ninh chỉ quen với du lịch vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long tuy đã được khai thác nhưng chưa thật nổi bật. Mới đây, tỉnh Quảng Ninh chính thức khai trương các hành trình tham quan, du lịch vịnh Bái Tử Long, giúp du khách có những khám phá mới ở Bái Tử Long.
Ngôi vị Quán quân gọi tên HANOIXGIRLS NEXT GEN tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

Ngôi vị Quán quân gọi tên HANOIXGIRLS NEXT GEN tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

Tối 8/6, đêm Chung kết HOTSTEPS 2025 đã được tổ chức tại Rạp xiếc Trung ương, khép lại một hành trình đầy cảm xúc và bùng nổ bằng chiến thắng ấn tượng của đội thi HANOIXGIRLS NEXT GEN. Đây cũng là dấu mốc khép lại mùa thứ 8 của HOTSTEPS, để lại trong lòng khán giả nhiều cung bậc khó quên.
HANOIXGIRLS NEXT GEN xuất sắc giành Giải Quán quân tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

HANOIXGIRLS NEXT GEN xuất sắc giành Giải Quán quân tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

Tối 8/6, tại Rạp xiếc Trung ương, đêm Chung kết chương trình HOTSTEPS 2025 với chủ đề “ROYAL FLUSH - SẢNH RỒNG” đã chính thức khép lại, gọi tên HANOIXGIRLS NEXT GEN cho ngôi vị Quán quân danh giá. Đây không chỉ là chiến thắng thuyết phục của đội thi HANOIXGIRLS NEXT GEN, mà còn là cái kết trọn vẹn cho mùa giải thứ 8 - một mùa giải đầy cảm xúc và bùng nổ của HOTSTEPS.

Tin khác

Triền cát quê ngoại

Triền cát quê ngoại
Ngoại tôi bắt cái ghế ngồi thơ thẩn nhìn về công viên vừa được quy hoạch trước mặt với đôi mắt ra chiều xa xăm. Vài đứa nhỏ chơi gần đó trên cái hè vừa được lát gạch mới cóng đùa với ngoại:

Nghề làm nón ngựa đất võ

Nghề làm nón ngựa đất võ
Ở Bình Định - miền đất võ có chiếc nón Gò Găng rất nổi tiếng, nhưng có một loại nón rất độc đáo, một sản phẩm chỉ dành cho giới quý tộc, quan binh, đó là chiếc nón ngựa...

Nói lí, hát lí - Hồn cốt văn hóa của người Cơ Tu

Nói lí, hát lí - Hồn cốt văn hóa của người Cơ Tu
Những bản làng Cơ Tu ẩn mình giữa mây trời và cây rừng của đại ngàn Trường Sơn, vẫn còn vẹn nguyên một di sản tinh thần đặc sắc - nghệ thuật nói lí, hát lí (p’rá pr’ma-têng bhanoóch); một hình thức ứng khẩu thông minh, mà còn là nơi tinh hoa trí tuệ, tình cảm và bản sắc của người Cơ Tu.

Tổ chức cuộc thi Rung chuông vàng ở Di sản Thành nhà Hồ

Tổ chức cuộc thi Rung chuông vàng ở Di sản Thành nhà Hồ
Cuộc thi Rung chuông vàng với chủ đề "Thành Nhà Hồ - 10 năm kinh đô, hai vương triều, một điểm đến”, được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ phối hợp với Trường THCS Phạm Văn Hinh (Thanh Hóa) tổ chức.

Bay cùng Vietjet, hết mình với đại nhạc hội Kpop hoành tráng nhất mùa hè 2025

Bay cùng Vietjet, hết mình với đại nhạc hội Kpop hoành tráng nhất mùa hè 2025
Tháng 6 này, đại nhạc hội Kpop K-Star Spark in Vietnam được mong chờ nhất mùa hè 2025 sẽ diễn ra tại Hà Nội với sự đồng hành của Vietjet trong vai trò nhà bảo trợ vận chuyển hàng không của chương trình.

Hoạt động thiết thực chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và NCT

Hoạt động thiết thực chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và NCT
Ngày 1/6, Hội NCT quận Cầu Giấy, TP Hà Nội phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Du lịch quận tổ chức Giải bóng chuyền hơi trung cao tuổi mở rộng năm 2025.

Khẳng định chất riêng cùng Hotsteps Sneakshow Battle “High Card”

Khẳng định chất riêng cùng Hotsteps Sneakshow Battle “High Card”
Bạn đã sẵn sàng cho một mùa giải bùng nổ, nơi mỗi bước nhảy là một lá bài định mệnh, và đam mê cháy bỏng sẽ viết nên câu chuyện chiến thắng? Hotsteps 2025 chính thức quay trở lại với chủ đề “Deck of Dance”, khởi động bằng sự kiện Sneakshow Battle “High Card” đầy kịch tính, vừa diễn ra vào ngày 31/5 vừa qua tại Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp – Giáo dục Thường xuyên quận Thanh Xuân, TP Hà Nội.

Thắp lửa đam mê cùng những bước nhảy tại Hotsteps 2025 Sneakshow Battle “High Card”

Thắp lửa đam mê cùng những bước nhảy tại Hotsteps 2025 Sneakshow Battle “High Card”
Hotsteps 2025 “Sneakshow Battle - High Card” là một cuộc thi nhảy thường niên được tổ chức bởi Hội Sinh viên và CLB Nhảy trường Đại học Ngoại thương (FTU Dancing Club). Đây là một sự kiện lớn trong cộng đồng nhảy sinh viên Hà Nội, thu hút nhiều vũ công tài năng tham gia.

Cáp treo Tây Thiên triển khai chương trình ưu đãi đặc biệt

Cáp treo Tây Thiên triển khai chương trình ưu đãi đặc biệt
Thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh Vĩnh Phúc với Phú Thọ, Hoà Bình và lấy tên là tỉnh Phú Thọ. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân của tỉnh Vĩnh Phúc thăm quan khu danh thắng Tây Thiên trước khi sáp nhập tỉnh. Cáp treo Tây Thiên triển khai chương trình ưu đãi đặc biệt.

Động Từ Thức - nơi ghi dấu chuyện tình tiên cảnh nhân gian

Động Từ Thức - nơi ghi dấu chuyện tình tiên cảnh nhân gian
Động Từ Thức tại xã Nga Thiện (huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa) là một hang động tuyệt đẹp, nằm trong lòng một quả núi thuộc dãy Tam Điệp hùng vĩ, gắn liền với truyền thuyết Từ Thức gặp tiên.

Nghỉ hè giữa thành phố lên ngôi, các gia đình hiện đại rủ nhau đi trung tâm thương mại "nghỉ dưỡng” kiểu mới

Nghỉ hè giữa thành phố lên ngôi, các gia đình hiện đại rủ nhau đi trung tâm thương mại "nghỉ dưỡng” kiểu mới
Mùa hè 2025 bước vào cao điểm với loạt trải nghiệm mới lạ, đặc biệt dịp 1/6. Các trung tâm thương mại trở thành điểm đến sôi động của các gia đình hiện đại với cuộc thi Tài năng Nhí, triển lãm Doraemon, lễ hội Summer Fest… góp phần khuấy động xu hướng “Mini getaway” – kỳ nghỉ ngắn ngay giữa lòng thành phố, tiện nghi, giàu cảm xúc, lý tưởng cho cả gia đình.

Herbalife Việt Nam tiếp tục đồng hành và tiếp sức cho các Đội tuyển Bóng đá Quốc gia Việt Nam

Herbalife Việt Nam tiếp tục đồng hành và tiếp sức cho các Đội tuyển  Bóng đá Quốc gia Việt Nam
Ngày 30/5/2025, Herbalife Việt Nam, một trong những công ty hàng đầu về sức khỏe và thể chất, phối hợp cùng Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (LĐBĐVN) tổ chức cho các Thành Viên Độc Lập và nhân viên Herbalife Việt Nam đến gặp gỡ và giao lưu cùng các tuyển thủ Đội tuyển Bóng đá Quốc gia Nam, Đội tuyển Bóng đá Quốc gia Nữ và Đội tuyển Quốc gia U22 Nam.

Nhạc Trịnh và tuổi thơ

Nhạc Trịnh và tuổi thơ
Ca từ của những bài hát viết cho thiếu nhi của Trịnh Công Sơn thật gần gũi, thật thân thương. Từ những ngày thơ bé đến tận bây giờ, những kí ức đó mãi là những kí ức đẹp khó có thể xóa nhòa trong tôi.

Người “giữ lửa” nghề thêu truyền thống của đồng bào Dao

Người “giữ lửa” nghề thêu truyền thống của đồng bào Dao
Khi nhắc đến trang phục, các sản phẩm thổ cẩm truyền thống của đồng bào Dao Thanh Y, huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh không thể không nhắc tới bà Lý Thị Sáu, ở xã Nam Sơn. Bởi bà có nhiều đóng góp trong việc bảo tồn, phát huy nghề thêu truyền thống của dân tộc Dao Thanh Y.

Rộn ràng Lễ hội hoa sim biên giới 2025

Rộn ràng Lễ hội hoa sim biên giới 2025
Trung tuần tháng 5, tại xã Hải Sơn, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh tổ chức Lễ hội Hoa sim biên giới 2025, với chủ đề “Sắc tím biên giới - Kết nối di sản”, có sự tham gia của hàng nghìn du khách của xã Hải Sơn và nhiều vùng miền khác đến chung vui.
Xem thêm
Lời yêu từ trái tim người cao tuổi

Lời yêu từ trái tim người cao tuổi

Hội NCT TP Hải Phòng vừa phối hợp với Hội NCT quận Ngô Quyền tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT thành phố năm 2025. Đây là hoạt động thiết thực của cán bộ, hội viên NCT cùng toàn Đảng, toàn Quân, toàn Dân chào mừng kỉ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, hướng tới Kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 (1945-2025); kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025) và 84 năm Ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025).
Đánh thức giấc mơ làng cổ

Đánh thức giấc mơ làng cổ

Làng Mơ H’ra - Đáp là làng cổ của đồng bào Ba Na vẫn giữ vẹn nguyên nếp sống trăm năm. Trong giấc mơ làng cổ, Mơ H’ra - Đáp được phục hồi di sản, để phát triển du lịch với truyền thống và vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ...
Ngôi vị Quán quân gọi tên HANOIXGIRLS NEXT GEN tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

Ngôi vị Quán quân gọi tên HANOIXGIRLS NEXT GEN tại đêm chung kết HOTSTEPS 2025

Tối 8/6, đêm Chung kết HOTSTEPS 2025 đã được tổ chức tại Rạp xiếc Trung ương, khép lại một hành trình đầy cảm xúc và bùng nổ bằng chiến thắng ấn tượng của đội thi HANOIXGIRLS NEXT GEN. Đây cũng là dấu mốc khép lại mùa thứ 8 của HOTSTEPS, để lại trong lòng khán giả nhiều cung bậc khó quên.
Bái Tử Long vào mùa du lịch

Bái Tử Long vào mùa du lịch

Đa phần du khách đến Quảng Ninh chỉ quen với du lịch vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long tuy đã được khai thác nhưng chưa thật nổi bật. Mới đây, tỉnh Quảng Ninh chính thức khai trương các hành trình tham quan, du lịch vịnh Bái Tử Long, giúp du khách có những khám phá mới ở Bái Tử Long.
Tổ chức cuộc thi Rung chuông vàng ở Di sản Thành nhà Hồ

Tổ chức cuộc thi Rung chuông vàng ở Di sản Thành nhà Hồ

Cuộc thi Rung chuông vàng được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ phối hợp với Trường THCS Phạm Văn Hinh (Thanh Hóa) tổ chức.
Bay cùng Vietjet, hết mình với đại nhạc hội Kpop hoành tráng nhất mùa hè 2025

Bay cùng Vietjet, hết mình với đại nhạc hội Kpop hoành tráng nhất mùa hè 2025

Tháng 6 này, đại nhạc hội Kpop K-Star Spark in Vietnam được mong chờ nhất mùa hè 2025 sẽ diễn ra tại Hà Nội với sự đồng hành của Vietjet trong vai trò nhà bảo trợ vận chuyển hàng không của chương trình.
Hoạt động thiết thực chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và NCT

Hoạt động thiết thực chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và NCT

Ngày 1/6, Hội NCT quận Cầu Giấy, TP Hà Nội phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Du lịch quận tổ chức Giải bóng chuyền hơi trung cao tuổi mở rộng năm 2025.
“Hào khí Đông A” trong từng tiết mục

“Hào khí Đông A” trong từng tiết mục

Sáng 7/5, Hội NCT tỉnh Ninh Bình phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Công ty CP Tập đoàn Y tế HBL tổ chức Hội thi đồng diễn thể dục dưỡng sinh NCT năm 2025. Tham dự chương trình có đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh; lãnh đạo Hội NCT tỉnh và trên 1.200 vận động viên NCT thuộc 21 đội của Hội NCT 7 huyện, thành phố trong tỉnh cùng 70 thành viên CLB Tự chăm sóc sức khỏe NCT quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội.
Bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm cao của vận động viên cao tuổi

Bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm cao của vận động viên cao tuổi

Từ ngày 22 đến 24/4, Hội NCT tỉnh Sơn La đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức Giải thể thao NCT năm 2025. Giải thu hút gần 200 vận động viên thuộc 8 đoàn đại diện Hội NCT thành phố Sơn La và các huyện Mường La, Quỳnh Nhai, Mai Sơn, Sông Mã, Phù Yên, Vân Hồ và thị xã Mộc Châu tham gia cùng hàng trăm NCT, người dân đến xem, cổ vũ. Các vận động viên cùng tranh tài các môn cầu lông, cờ tướng, bóng bàn, dưỡng sinh các nhóm tuổi 60-64, 65-68 và 69 trở lên.
Triền cát quê ngoại

Triền cát quê ngoại

Ngoại tôi bắt cái ghế ngồi thơ thẩn nhìn về công viên vừa được quy hoạch trước mặt với đôi mắt ra chiều xa xăm. Vài đứa nhỏ chơi gần đó trên cái hè vừa được lát gạch mới cóng đùa với ngoại:
Đảo xa chắp cánh

Đảo xa chắp cánh

Chiếc tàu cao tốc nhóc mũi lên cao rồi chúi nhanh xuống khoảng trống giữa hai đầu ngọn sóng. Bọt nước bắn tung tóe lên những ô cửa kính của con tàu. Tàu vẫn rít ù ù, lướt phăm phăm về phía trước. Cái điệp khúc như bản nhạc có cao trào lên xuống này lặp đi, lặp lại hầu như không có hồi dứt!
Người mẹ anh hùng

Người mẹ anh hùng

Mẹ chồng ốm đã mấy ngày nay, chị Thu nấu cháo tía tô, hành hoa đập thêm cái lòng đỏ trứng gà, bón cho bà nhưng được lưng bát bà đã đẩy thìa ra:
Giao lưu cờ tướng các câu lạc bộ: Tam Điệp - Bỉm Sơn - Nga Sơn

Giao lưu cờ tướng các câu lạc bộ: Tam Điệp - Bỉm Sơn - Nga Sơn

giải giao lưu cờ tướng thường niên giữa ba câu lạc bộ
Nơi thử thách đam mê, tôn vinh tài năng đất Hà thành

Nơi thử thách đam mê, tôn vinh tài năng đất Hà thành

Giữa tiết trời đầu tháng Tư dịu nhẹ của Thủ đô, sự kiện “Tinh hoa tay nghề làm đẹp 2025 – EBC Awards” đã chính thức khai mạc tại Trung tâm triển lãm Quốc tế I.E.C 91 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Cát Bà sẽ là bối cảnh cho loạt phim Hollywood dựa trên game Liên minh huyền thoại

Cát Bà sẽ là bối cảnh cho loạt phim Hollywood dựa trên game Liên minh huyền thoại

Hollywood vừa chọn Cát Bà (Hải Phòng) làm bối cảnh cho dự án phim mới dự kiến chiếu rộng rãi trên Netflix, HBO,... Điều gì khiến hòn đảo này vượt qua nhiều địa danh nổi tiếng châu Á để được lựa chọn?
Phiên bản di động