Nobel Văn học 2023 cho tác giả 'những điều không thể nói thành lời'

Giải Nobel Văn học 2023 thuộc về nhà văn, nhà viết kịch người Na Uy Jon Fosse - Ảnh: Reuters

Jon Fosse, 64 tuổi, sinh ra ở bờ biển phía tây Na Uy. Ông nổi tiếng với số lượng đồ sộ các tác phẩm được viết bằng ngôn ngữ Nynorsk của Na Uy. Trong sự nghiệp của mình, ông Fosse là tác giả của khoảng 40 vở kịch cũng như tiểu thuyết và các thể loại văn học khác.

Cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông là "Raudt, svart" (Đỏ, Đen), được xuất bản năm 1983. Vở kịch đầu tiên của ông là "Og aldri skal vi skiljast" (Và chúng ta sẽ không bao giờ chia tay), được biểu diễn năm 1994. Fosse viết tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, sách thiếu nhi, tiểu luận và kịch. Tác phẩm của ông đã được dịch sang hơn 40 thứ tiếng. Ông cũng chơi nhạc và phần lớn quá trình luyện viết ở tuổi thiếu niên của ông liên quan đến việc sáng tác lời bài hát cho các bản nhạc.

Ngày nay, ông là một trong những nhà viết kịch có tác phẩm được biểu diễn rộng rãi nhất trên thế giới, đồng thời các tác phẩm văn xuôi của ông cũng ngày càng được đánh giá cao.

Ủy ban trao giải Nobel Văn học 2023 ca ngợi phong cách của tác giả người Na Uy được dệt nên bằng thứ văn xuôi chậm rãi, nhưng du dương và đầy thôi miên.

Theo AP, ông Fosse là nhà viết kịch, tiểu thuyết, thơ hàng đầu Na Uy, từng đoạt giải văn học của Hội đồng Bắc Âu và giải thưởng quốc tế Ibsen, tương tự giải Nobel trong sân khấu.

Năm 2003, Fosse được trao Huân chương Quân công của Tổng thống Pháp. Ông được báo Daily Telegraph xếp hạng thứ 83 trong danh sách 100 thiên tài còn sống. Năm 2011, Fosse được trao tặng toà nhà Grotten, nơi ở danh dự thuộc sở hữu của nhà nước Na Uy, nằm trong khuôn viên Cung điện Hoàng gia ở trung tâm thành phố Oslo. Đây là vinh dự được Vua Na Uy đặc biệt ban tặng vì những đóng góp cho nghệ thuật và văn hóa Na Uy.

Nobel Văn học và là giải Nobel thứ tư được công bố trong mùa giải Nobel năm 2023. Các giải thưởng còn lại của mùa Nobel 2023 là Hòa bình và Kinh tế sẽ lần lượt được công bố vào các ngày 6 và 9/10 tới.

Năm 2022, Giải Nobel Văn học đã được trao cho nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux. Bà Ernaux, 82 tuổi, được biết đến với các tác phẩm tự truyện phản ánh cuộc đời cá nhân dưới góc nhìn xã hội học, đã được trao Giải Nobel Văn học vì "lòng can đảm, sự nhạy bén sắc lạnh mà bà sử dụng để khám phá căn nguyên, sự bất hòa và những hạn chế của ký ức cá nhân".

Bắt đầu được tổ chức từ năm 1901, đến nay giải Nobel Văn học đã được trao 116 lần nhưng có đến 120 tác giả nhận giải, do có 4 lần có hai người đồng đoạt giải. Trong số này, có 17 tác giả được vinh danh là nữ. Giải Nobel Văn học đầu tiên được trao cho nhà thơ Pháp - Sully Prudhomme - năm 1901. Người đoạt giải Nobel Văn học trẻ tuổi nhất cho đến nay là nhà báo - nhà văn Rudyard Kipling (người Anh) - được vinh danh vào năm 1907, ở tuổi 41. Trong khi đó, người cao tuổi nhất từng nhận giải thưởng này là tiểu thuyết gia Doris Lessing, ở tuổi 88 (năm 2007).