1. Đau nửa đầu là gì?
Đau nửa đầu hay còn gọi là đau đầu Migraine là tình trạng đau đầu một bên đột ngột và dữ dội, đi kèm với các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn.
Đau nửa đầu bên trái và đau nửa đầu bên phải thường gặp với tần suất như nhau và thường kéo dài từ khoảng vài giờ, một số trường hợp có thể kéo dài tới vài ngày.
Đau nửa đầu là một bệnh lí thần kinh lành tính phổ biến, hay gặp ở nữ giới làm ảnh hưởng nhiều đến công việc và sinh của người bệnh.
2. Nguyên nhân gây đau nửa đầu
Đến nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác của bệnh đau nửa đầu. Cơn đau nửa đầu có thể xuất phát do:
- Mắc các bệnh lí thần kinh cột sống cổ: Thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ đều có thể khiến dây thần kinh bị chèn ép, ảnh hưởng đến khả năng lưu thông máu lên não dẫn đến cơn đau nửa đầu kèm theo chứng chóng mặt, hoa mắt…
- Sự thay đổi trong não, hệ thần kinh: Sự thay đổi này tác động tới dây thần kinh sinh ba, làm mất cân bằng hóa chất trong não như Serotonin và gây nên cơn đau nửa đầu.
- Di truyền: 75% trường hợp người bị đau nửa đầu có người thân trong gia đình cũng bị mắc bệnh này.
- Tuổi tác: Thường xuất hiện ở lứa tuổi từ 20-50.
- Do thay đổi nội tiết tố ở nữ giới: Hay gặp ở thời điểm trước hoặc trong kì kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh cũng gây nên đau nửa đầu.
- Kích thích cảm giác: Ánh sáng chói, âm thanh lớn hay những loại mùi hương mạnh đều gây nên đau nửa đầu cho một số người.
- Thường xuyên căng thẳng, áp lực, mất ngủ, hoạt động thể chất quá mức…
- Thời tiết thay đổi: Nhất là khi có sự chuyển giao giữa các mùa, thời tiết trở nên thất thường khiến cho đau nửa đầu rất dễ xuất hiện
- Do sử dụng thuốc: Thuốc giãn mạch, thuốc tránh thai… cũng có thể làm cho cơn đau nửa đầu trở nên tồi tệ hơn.
- Chế độ ăn uống: Ăn nhiều đồ mặn, đồ chế biến sẵn, sử dụng phụ gia thực phẩm hay uống cà phê, rượu bia… đều dẫn đến cơn đau nửa đầu.
3. Triệu chứng bệnh đau nửa đầu
Đau nửa đầu thường có các dấu hiệu báo trước vào khoảng 1 đến 2 ngày trước đó, được gọi là tiền triệu chứng:
- Nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn;
- Đột ngột thay đổi tâm trạng, dễ trở nên trầm cảm hoặc hưng phấn;
- Thay đổi vị giác, có khi thèm ăn hoặc có cảm giác buồn nôn;
- Uể oải, mệt mỏi, thường xuyên ngáp.
Trước khi xuất hiện cơn đau nửa đầu khoảng 10 đến 30 phút, bệnh nhân thường nhận thấy các rối loạn thoáng qua, thường là các vấn đề liên quan đến thính giác và thị giác: thấy các điểm đen, thấy chớp sáng, nhấp nháy ánh sáng hoặc các vầng hào quang…
Tiền triệu chứng là đặc điểm giúp phân biệt đau đầu Migraine và các cơn đau đầu thông thường khác.
4. Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các cơn đau nửa đầu thường không xuất hiện thường xuyên, khi vẫn ở trong mức chịu đựng được nhiều người không tìm cách chữa trị ngay.
Tuy nhiên, nếu đau nửa đầu kèm các dấu hiệu dưới đây thì cần đi khám ngay vì nó có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm:
- Người bệnh trên 50 tuổi;
- Tần suất và mức độ đau đầu tăng lên;
- Loại thuốc thường sử dụng nay không có hiệu quả;
- Đau đầu kèm sốt cao và nôn mửa;
- Cứng cổ, gặp khó khăn khi nói, động kinh, nhìn mờ...
5. Đối tượng có nguy cơ bị đau nửa đầu?
Đau nửa đầu có thể gặp ở bất cứ ai mà không phân biệt độ tuổi và giới tính. Tuy nhiên, nhóm đối tượng dưới đây nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn:
- Thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng.
- Người có gia đình có tiền sử bị đau nửa đầu.
- Hay sử dụng đồ uống chứa cồn, chất kích thích…
- Mang thai hoặc thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai.
- Phụ nữ trước hoặc trong những ngày kinh nguyệt.
- Thường xuyên sử dụng chất tạo ngọt, mì chính.
6. Phương pháp chẩn đoán đau nửa đầu
Bác sĩ sẽ hỏi bạn tình trạng sức khỏe, những triệu chứng thường gặp để chẩn đoán bệnh. Bên cạnh đó, bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh của bản thân và gia đình. Nếu những cơn đau nửa đầu nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm và kĩ thuật sau:
- Chụp MRI: Cho biết hình ảnh chi tiết của não và các mạch máu não. Từ hình ảnh chụp não, bác sĩ có thể chẩn đoán được tình trạng đau nửa đầu, đồng thời còn giúp phát hiện được nhiều bệnh lí nguy hiểm khác ở não: Khối u, xuất huyết não, nhiễm trùng…
- Chụp CT: Tia X sẽ tạo ra hình ảnh cắt ngang chi tiết não bộ từ đó, bác sĩ sẽ xem xét được tình trạng bệnh cũng như phát hiện được một số bất thường khác.
7. Điều trị đau nửa đầu
Hiện chưa hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh nên việc điều trị bệnh đau đầu Migraine bao gồm điều trị giảm nhẹ triệu chứng đau và giảm tái phát. Việc điều trị cụ thể thay đổi tùy thuộc vào tần suất và cường độ của các cơn đau đầu của bệnh nhân.
- Nhóm thuốc giảm đau: sử dụng các thuốc giảm đau ngay khi cơn đau đầu Migraine xảy ra để có kết quả tốt nhất.
- Nhóm thuốc ngăn ngừa diễn tiến bệnh thường được dùng hằng ngày, kéo dài trong nhiều tuần mới có thể thấy được hiệu quả.
Tuy nhiên một vài thuốc có các tác dụng phụ nên chỉ những bệnh nhân sau mới có chỉ định dùng liệu pháp ngăn ngừa này:
- Đối mặt với nhiều hơn 4 đợt đau đầu trong vòng 1 tháng;
- Một đợt đau đầu kéo dài hơn 12 giờ;
- Dùng các thuốc thuộc nhóm giảm đau không hiệu quả;
- Triệu chứng đau nửa đầu kéo dài hơn hoặc kèm tê và yếu liệt.
- Các thuốc ức chế beta, thuốc ức chế canxi, thuốc chống trầm cảm và thuốc chống động kinh là các thuốc thường dùng để ngăn ngừa diễn tiến bệnh đau nửa đầu.
Việc dùng thuốc giảm đau giúp nhanh chóng cắt đứt cơn đau nhưng mỗi loại thuốc đều có một vài tác dụng phụ nhất định, nhẹ hay nặng tùy thuộc vào loại thuốc. Nghiêm trọng hơn, nếu lạm dụng thuốc có thể dẫn đến những hậu quả vô cùng nguy hiểm. Do vậy, khi dùng thuốc cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ, tránh tự ý mua về sử dụng.
8. Phòng ngừa đau nửa đầu
Có thể thử áp dụng một số cách giúp giảm nhẹ triệu chứng đau nửa đầu:
- Nên nghỉ ngơi, thư giãn nhắm mắt trong không gian yên tĩnh, không có nhiều ánh sáng.
Thay quần áo rộng rãi, thoáng mát hay có thể chườm mát vùng trán.
- Nên bổ sung đủ nước cho cơ thể.
- Quản lí những căng thẳng trong công việc, cuộc sống.
- Nên tập luyện thể dục, thiền có thể giúp giảm bớt mức độ nghiêm trọng và tần suất xuất hiện các cơn đau nửa đầu.
- Thiết lập thói quen ngủ khoa học, không ngủ quá ít hoặc quá nhiều; đồng thời cố gắng ăn các bữa vào cùng một thời điểm trong ngày.
- Nếu thừa cân, hãy giảm cân khoa học và từ từ bằng việc thực hiện chế độ luyện tập và ăn uống hợp lí.
