 |
| Thầy thuốc Trần Xuân Toàn, kiểm tra sức khỏe người cao tuổi |
Nguồn lực qúy
Trong quan niệm truyền thống, người cao tuổi thường được coi là nhóm yếu thế, dễ tổn thương, gắn với chi phí an sinh, cần chăm sóc và hỗ trợ. Nhưng hiện nay, người cao tuổi là lực lượng lao động có kinh nghiệm, là kho báu sống về tri thức, đạo đức và sự kết nối xã hội.
Một kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS), cho thấy hơn 62% người cao tuổi vẫn mong muốn được tiếp tục làm việc nếu có cơ hội, trong đó gần 40% có kĩ năng nghề nghiệp cao và khả năng tham gia các hoạt động kinh tế phi chính thức.
Trên thực tế, tại nhiều địa phương, người cao tuổi không chỉ không "làm phiền" con cháu mà còn giữ vai trò trụ cột về tài chính, chăm sóc gia đình, bảo tồn nền nếp. Ở tỉnh Bến Tre (cũ) có hơn 1.500 người cao tuổi làm kinh tế giỏi, nhiều người vẫn trực tiếp điều hành doanh nghiệp khi đã ngoài 70 tuổi.
Khác hơn là câu chuyện của thầy thuốc Trần Xuân Toàn, tại xã Phước Đồng, tỉnh Khánh Hòa; mặc dù bước sang tuổi 80, nhưng ông Toàn vẫn miệt mài chăm sóc sức khỏe người dân, giữ trọn lời thề y đức.
|
| Ông Nguyễn Minh Vũ (hình bên trái) người cao tuổi sản xuất nước mắm truyền thống |
Hay như, ông Nguyễn Minh Vũ, 66 tuổi, ở Vĩnh Long (mới) là minh chứng điển hình. Ông là chủ doanh nghiệp Hồng Hương sản xuất nước mắm truyền thống, mỗi tháng tiêu thụ hơn 50.000 lít trên thị trường miền Tây. Dù đã chuyển giao quyền quản lí cho thế hệ kế cận, ông vẫn giữ vai trò cố vấn chiến lược và tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện.
Hoặc vợ chồng ông Bùi Ngọc Chín, tuổi đã ngoài 60, ở xã Châu Đức, TP. Hồ Chí Minh, là gương điển hình làm kinh tế gỏi, vừa giàu lòng nhân ái, có tấm lòng luôn hướng về những người có số phận kém may mắn, đồng cảm sẽ chia với những mảnh đời bất hạnh và giúp đỡ nhiều học sinh nghèo hiếu học,...
Hình ảnh những con người như vậy cho thấy, người cao tuổi vẫn đang đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước.
Hướng đến một xã hội thân thiện với người cao tuổi
Để phát huy ngày càng hiệu quả vai trò người cao tuổi trong mọi mặt cuộc sống, ngoài kiến tạo môi trường để người cao tuổi được sống khỏe, sống vui, sống có ích còn cần cả hệ thống chính sách đồng bộ và lâu dài.
Trước hết, cần đa dạng hóa mô hình việc làm linh hoạt cho người cao tuổi. Nhiều nước như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc đã có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tuyển dụng người cao tuổi vào các vị trí bán thời gian, tư vấn, đào tạo. Trong một nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) chỉ ra rằng: Người cao tuổi không chỉ truyền đạt kinh nghiệm mà còn giữ vững đạo đức nghề nghiệp, góp phần xây dựng môi trường làm việc ổn định. Đó là yếu tố đặc biệt cần cho doanh nghiệp vừa và nhỏ .
|
| Ông Bùi Ngọc Chín cùng vợ luôn bận rộn với công việc |
Tiếp đó, chăm sóc sức khỏe chủ động phải được coi là ưu tiên hàng đầu. Theo Bộ Y tế, 70% người cao tuổi Việt Nam có ít nhất một bệnh mạn tính, phổ biến là bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch. Việc triển khai hệ thống chăm sóc dự phòng, khám định kì miễn phí, kết nối y tế gia đình sẽ giúp duy trì năng lực sống và lao động của họ. Các mô hình như “Bệnh viện thân thiện người cao tuổi” hay “Thành phố thân thiện người cao tuổi” tại TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Huế đã cho thấy hiệu quả và cần được nhân rộng.
Bên cạnh đó, chính sách an sinh xã hội cần đổi mới theo hướng không chỉ hỗ trợ mà còn khuyến khích người cao tuổi tham gia phát triển kinh tế. Thay vì chỉ dừng lại ở trợ cấp hưu trí hay bảo trợ xã hội, cần mở ra cơ chế vay vốn ưu đãi, miễn giảm thuế với doanh nghiệp do người cao tuổi làm chủ, đồng thời hỗ trợ kĩ năng số để họ bắt kịp xu thế thị trường.
Cùng với loại bỏ những quan niệm sai lầm về người cao tuổi như nghỉ hưu là an nhàn, người già thì chỉ nên nghỉ ngơi,... Người cao tuổi không phải là quá khứ, mà là một phần của hiện tại và tương lai. Họ là những kho tàng tri thức và kinh nghiệm, do vậy cần tạo điều kiện để họ lan tỏa tri thức, gìn giữ giá trị văn hóa, đồng thời tăng cường gắn kết xã hội.
