Hồi chuông cảnh tỉnh từ Ấn Độ

Vinay Srivastava, nhà báo kì cựu 65 tuổi tại Lucknow, thủ phủ bang Uttar Pradesh miền Bắc Ấn Độ, chia sẻ trên mạng Twitter rằng nồng độ oxy trong máu ông đang giảm mạnh. Ông tag tên các cơ quan chính phủ trong một nỗ lực tuyệt vọng để cầu viện sự giúp đỡ, khi cơ thể suy sụp với những triệu chứng giống Covid-19. Không ai trợ giúp. Ông qua đời một ngày sau đó mà không nhận được bất kì sự chăm sóc y tế nào. Đây chỉ là một trường hợp điển hình trong thực trạng rối ren và hỗn loạn trong lòng Ấn Độ, khi làn sóng lây nhiễm thứ hai đã áp đảo mọi hệ thống phòng thủ và đang nhấn chìm nước này trong những tháng ngày đen tối nhất của đại dịch Covid-19.

Từ ca khúc khải hoàn về kiểm soát dịch bệnh đến cảnh tượng hỗn loạn ở các bệnh viện cạn oxy và những thi thể chất đống tại các lò hỏa thiêu hoạt động bất kể ngày đêm, tất cả chỉ diễn ra trong hơn 2 tháng. Giờ đây, cứ chưa đến 3 người mắc Covid-19 trên toàn cầu thì có một người Ấn Độ. Thực tế nghiệt ngã này đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với phần còn lại của thế giới về nguy cơ dịch bệnh tái bùng phát bất cứ lúc nào và gây ra những thảm kịch khôn lường. Báo chí và các phương tiện truyền thông xã hội đang lan truyền ngày càng nhiều những hình ảnh hãi hùng về sự hoành hành của dịch bệnh và tình trạng thất thủ của hệ thống y tế quốc gia.

Nỗi đau tột cùng của người Ấn Độ trong đại dịch

Ở Surat, bang miền Tây Gujarat, một cơ sở hỏa táng đóng cửa 15 năm qua đã được mở trở lại vì thành phố này hết chỗ hỏa thiêu bệnh nhân tử vong do Covid-19. Trong khi đó, những gì đang diễn ra ở Thủ đô New Delhi đã phơi bày quy mô thực sự của cuộc khủng hoảng hiện nay. Tại lò hỏa táng Nigambodh, những chiếc xe cứu thương chở thi thể bệnh nhân Covid-19 xếp hàng dài vượt tầm mắt và người dân thống thiết rằng thân nhân họ đã chết vì không bệnh viện nào có thể cung cấp oxy. Khi các lò thiêu chịu sức ép lớn, nhiều người thậm chí đã tìm đến các cơ sở hỏa táng tập thể tạm ngoài trời để thực hiện nghi lễ cuối cùng cho người thân.

Việc Ấn Độ nhanh chóng rơi vào cuộc khủng hoảng chưa từng có tiền lệ hiện nay là kết quả trực tiếp từ tâm lí chủ quan của người dân và thiếu sự chuẩn bị của chính phủ. Khi số ca nhiễm giảm đáng kể cho đến giữa tháng 2, Chính phủ Ấn Độ và các nhà hoạch định chính sách đã sớm tuyên bố chiến thắng trước đại dịch. Đầu tháng 3, các bộ trưởng cấp cao đã nói về sự kết thúc của dịch bệnh ở Ấn Độ. Các trận đấu cricket với hàng chục nghìn khán giả lấp đầy các sân vận động được phép diễn ra và rạp chiếu phim hoạt động hết công suất. Chính phủ vẫn cho phép, thậm chí tạo điều kiện để các tín đồ Hindu giáo hành hương về những lễ hội tôn giáo lớn như Kumbh Mela ở Haridwar, bang Uttarakhand. Ấn Độ cũng vẫn tiến hành các cuộc bầu cử ở 5 bang theo nhiều giai đoạn trong hơn một tháng…

Có thể rút ra nhiều bài học từ kinh nghiệm xương máu tại Ấn Độ. Trước hết là đẩy mạnh chương trình tiêm chủng. Thứ hai là lên kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với đại dịch. Nước này chưa bao giờ nghĩ rằng làn sóng thứ hai sẽ ập đến dữ dội như vậy chỉ trong vòng vài tháng. Tâm lí tự mãn đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt thuốc men, vật tư y tế và giường bệnh không thể lường trước. Thứ ba là triển khai các công cụ khoa học mới nhất để đối phó với các biến thể mới của virus. Thứ tư là tăng cường quản trị dữ liệu…

Có thể thấy, Ấn Độ đang đối mặt với một thảm kịch quốc gia nghiêm trọng. Một lệnh phong tỏa nghiêm ngặt toàn quốc không còn là lựa chọn khả thi bởi hậu quả khốc liệt của nó đối với nền kinh tế, thay vào đó là những biện pháp phong tỏa cục bộ do từng bang quyết định. Người dân nước này sẽ phải tự bảo vệ mình và Chính phủ Ấn Độ cần khẩn trương đưa ra các thông điệp nhất quán về mức độ nghiêm trọng của đại dịch, nếu không, New Delhi sẽ chìm sâu vào cuộc khủng hoảng dịch bệnh trầm trọng…