Xã hội 07/04/2023 10:41
Trăn trở giữa lòng di sản
Nhiều năm qua, phố cổ Hội An thực sự đã trở thành điểm đến, nơi tham quan các di tích văn hóa đặc biệt và thu hút rất lớn lượng khách du lịch quốc tế đến khu vực miền Trung.
Thế nhưng, hằng năm Hội An thất thu do rất nhiều khách du lịch tham quan “chui”. Tổng số vé bán ra chưa đầy 50% so với số khách thực tế đến Hội An. Hệ quả là rất nhiều vụ việc gây ảnh hưởng tới du lịch Hội An, khiến hình ảnh du lịch Hội An mất dần vẻ đẹp vốn có của đô thị cổ bên dòng sông Hoài.
Chính quyền TP Hội An vừa ban hành phương án “Tăng cường công tác quản lí hoạt động, hướng dẫn tham quan khu phố cổ Hội An”. Theo đó, từ ngày 15/5/2023, du khách trong nước và quốc tế đều phải mua vé tham quan tại các quầy vé trước khi vào khu phố cổ Hội An. Vé vẫn giữ nguyên mệnh giá hiện hành 120.000 đồng/vé dành cho khách quốc tế và 80.000 đồng/vé dành cho khách nội địa. Thời gian hoạt động bán vé tham quan khu phố cổ từ 7 giờ 30 đến 21 giờ 30 hằng ngày vào mùa Hè và đến 21 giờ vào mùa Đông.
 |
| Du khách mua vé tham quan khu phố cổ Hội An. |
Giống như rất nhiều điểm du lịch nổi tiếng khác trong nước và trên thế giới, rất nhiều người mong muốn trong đời được đến Hội An du lịch, chụp ảnh, tham quan phố cổ và lưu lại những hình ảnh đẹp nhất của mình với di sản văn hóa độc đáo này. Chính vì thế, việc bán vé vào phố cổ Hội An có nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều người lo ngại rằng, việc bán vé sẽ khiến Hội An “đánh mất mình”, giảm lượng khách đến phố cổ. Nhiều ý kiến lại cho rằng, việc mua vé vào phố cổ tham quan là việc nên làm, bởi chí ít cũng đóng góp cho ngân sách địa phương có nguồn thu để tiến hành các công tác trùng tu, bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể, những ngôi nhà cổ hàng trăm năm tuổi, những con đường với vỉa hè lát đá xanh,...
Theo tìm hiểu, việc bán vé tham quan phố cổ Hội An đã được thực hiện từ nhiều năm trước. Tiếp đó, ngày 1/11/2012, TP Hội An điều chỉnh giá vé khách nước ngoài từ 90.000 lên 120.000đồng; khách Việt Nam từ 45.000 lên 80.000đồng/ người. Với giá vé này, mỗi khách tham quan sẽ có một ô vé chung để tham quan cảnh quan không gian khu phố cổ, được tham quan và trải nghiệm lối sống của người Hội An với những sinh hoạt hằng ngày, những trò chơi dân gian, xem biểu diễn nghệ thuật cổ truyền trên mỗi góc phố suốt từ 7h sáng đến 22h đêm... và tự chọn cho mình điểm đến thuộc nhiều loại hình di tích trong 22 điểm tham quan tiêu biểu. Đối với khách nước ngoài, ô vé tự chọn từ 5 điểm tham quan tăng lên 6 điểm, khách Việt Nam từ 2 điểm tăng lên 3 điểm. Một số ưu đãi “ngoại lệ” như với khách có chương trình tham quan và lưu trú tại Hội An vài ba ngày, tấm vé tham quan sẽ không chỉ có giá trị trong 24 giờ như đúng quy định mà có giá trị trong suốt thời gian khách lưu trú. Về bản chất chủ trương bán vé trọn gói và cơ cấu giá vé đã có từ lâu và đến nay vẫn không thay đổi. Vấn đề ở chỗ, vé tham quan Hội An thường có trong giá tour chào bán của các hãng lữ hành.
 |
| Du khách tham quan tại phố cổ Hội An. |
Bài toán giúp bảo tồn và phát huy di sản
Theo UBND TP Hội An, việc áp dụng bắt buộc mua vé đối với tất cả du khách khi đến tham quan phố cổ Hội An là để bảo đảm công bằng đối với địa phương và tất cả du khách. Trường hợp người dân và du khách ở lại Hội An lâu ngày sẽ có phương án để nhận diện riêng, có lối đi riêng. Bởi quyết định công nhận phố cổ Hội An là Di sản văn hóa thế giới thì toàn thể cảnh quan khu phố cổ là di sản chứ không phải chỉ riêng một di tích nào. Bởi chủ trương “lấy di tích nuôi di tích”, “khai thác du lịch gắn liền với bảo tồn và phát huy giá trị di tích” trong mấy chục năm qua cũng là vấn đề nhất quán. Ngay chính UNESCO châu Á- Thái Bình Dương cũng đã đánh giá cao cách làm này và cho đây là “mô hình mang nhiều ưu điểm”, vì quản lí được nguồn vé, tránh những tiêu cực xảy ra tại điểm di tích, nhất là kiểm soát được số lượng khách tham quan. Cùng với đó, sẽ hạn chế tình trạng dẫn khách tham quan “chui” dẫn đến thất thu vé tham quan, vốn là nguồn ngân sách chủ yếu để phục vụ các nhiệm vụ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, phát triển du lịch Hội An.
Ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch UBND TP Hội An cho biết, gần 85% tiền thu được từ vé tham quan dành cho việc đầu tư trùng tu các di tích, chi trả cho các chủ di tích tập thể và tư nhân, duy tu, bảo dưỡng các công trình công cộng phục vụ khách tham quan.
 |
| Hội An về đêm với thuyền hoa đẹp lung linh trên sông Hoài. |
Một phép tính đơn giản với không gian đô thị cổ Hội An, khi có tới 1.107 di tích kiến trúc, trong đó sở hữu tư nhân và tập thể có 932 di tích (84,18%), sở hữu nhà nước có 175 (15,80%). Trước sự khắc nghiệt của thiên tai và cả tác động của con người, những di tích đã và đang xuống cấp, có nhiều di tích đã xuống cấp nghiêm trọng. Tuy nhiên, nguồn kinh phí để bảo tồn, sửa chữa những di tích xuống cấp nghiêm trọng có hạn. Đơn cử như di tích chùa Cầu, mặc dù đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng hằng ngày vẫn phải “gồng gánh” trên mình hàng ngàn du khách. Vào cuối tháng 12/2022, di tích đặc biệt này mới được tạm “nghỉ ngơi” để trùng tu các hạng mục với nguồn kinh phí đầu tư 20,2 tỉ đồng, trong đó vốn từ ngân sách tỉnh Quảng Nam và TP Hội An là chủ yếu.
Việc chấn chỉnh những hoạt động du lịch để ổn định lại nguồn thu từ vé tham quan, Hội An mới thực sự đủ năng lực tài chính để thực hiện được các sự kiện văn hóa - du lịch, chăm lo môi trường vệ sinh, cảnh quan, trật tự và hàng loạt những vấn đề dân sinh của cư dân phố cổ.
Nếu di sản không nuôi được di sản, đó có lẽ là điều đáng tiếc nhất, bởi hòn ngọc quý trong tay đã suy giảm mất giá trị của mình, bởi chính bản thân mình vậy. Đây có lẽ là bài toán mà chính quyền TP Hội An cần giải quyết.
