Gỡ khó cho sản xuất, chế biến nông thủy sản ở khu vực Nam Bộ

Còn 30 - 40% doanh nghiệp có thể sản xuất lại ngay

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, phục hồi chế biến, xuất khẩu nông sản, thủy sản sau giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ ở khu vực Nam Bộ do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức sáng 17/9/2021, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư kí Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, hiện chỉ có 30 - 40% các DN có đủ năng lực để phục hồi sản xuất ngay sau khi kết thúc giãn cách xã hội. Số DN còn lại rất khó hoặc cần thời gian dài để khôi phục lại hoạt động sản xuất. Chi phí chung cho sản xuất tăng rất cao đang là áp lực lớn cho DN khôi phục sản xuất.

Theo các DN, sau hơn 2 tháng thực hiện giãn cách, xét nghiệm là chi phí rất lớn; hiện nay cũng chưa có hướng dẫn rõ ràng. Cụ thể, đối với các nhà máy sản xuất thì xét nghiệm theo quy tắc, nguyên tắc nào. Nếu người lao động đã tiêm 1 mũi, 2 mũi vaccine rồi thì thực hiện thế nào hay vẫn xét nghiệm bình thường? DN mong muốn có hướng dẫn để bảo đảm nguyên tắc chống dịch.

Thời điểm hiện nay, khi các địa phương vẫn ưu tiên về chống dịch nhiều hơn, các phương án mở cửa sản xuất có thể từng phần hoặc mở thêm cho sản xuất “3 tại chỗ” đều phải trình duyệt cấp địa phương. Vì vậy, “DN thủy sản mong muốn Bộ NN&PTNT có ý kiến đối với các địa phương để việc này thực hiện nhanh hơn, phục hồi sản xuất; xem xét bỏ quy định cách li 14 ngày đối với lực lượng đi thu hoạch cá tại các tỉnh bằng việc xét nghiệm PCR”, ông Nguyễn Hoài Nam nhấn mạnh.

Vùng nuôi tôm nguyên liệu.

Từ góc độ DN xuất khẩu cụ thể, ông Lê Văn Quang, Giám đốc Công ty CP Tập đoàn thủy sản Minh Phú cho biết: “Hiện tại, đơn hàng của DN đang nợ rất nhiều. DN mong muốn làm sao giao được hết đơn hàng chứ chưa cần kí thêm hợp đồng mới”.

Do giãn cách nên chuỗi cung ứng tôm gần như bị đổ vỡ. Nguy cơ những tháng cuối năm thiếu trầm trọng nguyên liệu. Công ty đã chủ động tăng giá tôm để nông dân tăng nuôi, thả tôm. Tuy nhiên, nhiều người dân lo lắng dịch bệnh bùng phát DN không mua, giá giảm. “Chúng tôi lo tháng 10, tháng 11 tới không có nguyên liệu để trả các đơn hàng cho đối tác nước ngoài. DN đề nghị triển khai gấp và khuyến khích người dân thả nuôi tôm ngay từ bây giờ để cuối tháng 11, tháng 12 có tôm nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu đi các nước châu Á, còn các nước ở xa như châu Âu, châu Mỹ thì không kịp”, ông Quang nói.

Thay đổi tư duy

Đại diện một số DN chế biến, xuất khẩu nông sản cho rằng, ngoài tạo thuận lợi trong việc cấp phép đi đường cho các phương tiện giao thông vận tải để giải tỏa ùn ứ sản phẩm hàng hóa từ các vùng sản xuất đến nơi tiêu thụ, các kho xưởng, nhà máy chế biến, sản xuất, giao hàng đến các bến bãi, cảng biển để xuất khẩu, Chính phủ cần có văn bản chỉ đạo các tỉnh, thành phố chủ động phối hợp với Bộ NN&PTNT xây dựng phương án khôi phục sản xuất nông nghiệp theo các kịch bản phù hợp tình hình dịch Covid-19 tại các địa phương. Đây cũng là giải pháp quan trọng giúp cho người nông dân, trong đó có nhiều NCT phát triển sản xuất, phục hồi kinh tế trong và sau đại dịch.

Đáng chú ý, cần nhanh chóng đưa ra các chính sách cho các vùng sản xuất nguyên liệu, cụm công nghiệp, khu chế xuất nhằm kéo lao động trở lại, khôi phục sản xuất kinh doanh trong tình hình mới. Đây là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc đảm bảo cho chuỗi cung ứng không bị đứt gãy. Ngoài chính sách cho các doanh nghiệp sản xuất, nuôi trồng tập trung, cần có chính sách hợp lí đối với các cơ sở, tư nhân sản xuất, nuôi trồng nhỏ lẻ, trong đó có nhiều cơ sở do NCT làm chủ. Tuy là tư nhân và nhỏ lẻ, nhưng họ cũng là nguồn cung ứng nguyên liệu, hàng hóa nông, thủy sản rồi rào cho xuất khẩu.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam lưu ý, khôi phục sản xuất hậu Covid-19, các địa phương cần thống nhất phương án hướng dẫn sản xuất, thu hoạch và tiêu thụ nông sản, chăn nuôi, thủy sản; chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất trong và sau giai đoạn giãn cách nhằm bảo đảm sản xuất, cung ứng nông sản ổn định, lâu dài.

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, để tháo gỡ khó khăn, cần thay đổi tư duy “kiểm soát, tuân thủ” bằng tư duy địa phương và DN cùng “ngồi lại”, kiến tạo không gian an toàn vừa bảo đảm cho sản xuất, vừa chống dịch. Theo ông: “Có thể không tháo gỡ được hết vấn đề cho toàn bộ các DN nhưng dù chỉ 1 DN mở cửa trở lại cũng tốt, DN hoạt động trở lại sớm 1 ngày cũng tốt cho DN, cho nền kinh tế địa phương cũng như kinh tế quốc gia nói chung”.

Đánh giá “nước xa không cứu được lửa gần”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhắc lại thời gian tới các địa phương và DN phải cùng chia sẻ, tháo gỡ các khó khăn nhiều hơn. Với các cơ chế, chính sách lớn, Bộ NN&PNTT sẽ đồng hành cùng DN, ngành hàng có những kiến nghị phù hợp với Chính phủ.

Người nông dân, trong đó có nhiều NCT, là lực lượng chủ yếu trực tiếp sản xuất ra nông sản, thủy sản hiện đang gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Vì vậy, những chủ trương, giải pháp tháo gỡ kịp thời của Chính phủ, Bộ NN&PTNT cùng các địa phương kì vọng sẽ giúp cho việc nuôi trồng, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ sản phẩm của họ được thông thoáng, góp phần phục hồi kinh tế địa phương và gia đình.