Xuất hiện từ cuối tháng 12/2019, tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn ở các tỉnh ĐBSCL khiến nhiều diện tích hoa màu, cây trái của người dân bị thiệt hại nghiêm trọng và gây nhiều khó khăn cho đời sống của người dân, nhất là việc thiếu nước sinh hoạt.
Nguồn thu nhập chính của các hộ dân ở ĐBSCL chủ yếu dựa vào hoa màu và cây ăn quả. Do hạn mặn kéo dài và phức tạp, nên hàng nghìn héc-ta lúa, cây ăn trái của người dân bị thiệt hại lớn, thậm chí mất trắng vì không có nước tưới. Rút kinh nghiệm từ mùa hạn mặn năm 2016, nhiều địa phương đã linh hoạt ứng phó, chuẩn bị kịch bản sống chung với hạn hán, ngập mặn.
Huyện Ba Tri (tỉnh Bến Tre) tổ chức tuyên truyền, khuyến cáo người dân không sản xuất vụ Đông Xuân, trữ nước mưa, nước ngọt trong hồ, mương vườn để phục vụ sinh hoạt và sản xuất. Vì vậy, mặc dù hạn hán và mặn xâm nhập sâu, nhưng thay vì chống chọi, người dân Ba Tri đã có sự linh hoạt trong sản xuất và mùa vụ để giảm thiểu thiệt hại, mang lại thu nhập. Nhiều gia đình nông dân chủ động chuyển sang trồng rau cải, ổi trên một phần đất để tránh bị lãng phí, giảm bớt thiệt hại hoặc tận dụng nguồn lúa đang trổ bông để làm thức ăn cho bò, dê… Nhờ thực hiện nghiêm khuyến cáo của chính quyền, diện tích cây ăn trái, hoa màu bị thiệt hại của các hộ dân ở Ba Tri giảm, không mất trắng như những mùa hạn mặn trước. Tới đây, đối với những vùng cuối nguồn, lượng nước không bảo đảm, huyện sẽ chỉ đạo người dân chuyển đổi sản xuất theo hướng trồng cỏ nuôi bò, giúp bà con có thu nhập ổn định hơn.
Từ những ngày đầu mùa hạn mặn, các nhà vườn ở ĐBSCL chủ động đào kênh, mương trữ nước; sử dụng rơm rạ, lục bình, cỏ khô, màng phủ nông nghiệp phủ gốc giữ độ ẩm cho cây. Các nhà vườn cũng chú trọng cắt tỉa cành, tạo tán gọn, tỉa bớt nụ hoa để hạn chế thoát hơi nước.
Tại tỉnh Tiền Giang, có hơn 79.000ha cây ăn trái chịu ảnh hưởng trực tiếp của hạn mặn, trong đó có 24.000ha cây ăn trái mẫn cảm với mặn cần được bảo vệ gồm sầu riêng, cây có múi, vú sữa, thanh long… Toàn tỉnh cũng có hơn 80.000ha diện tích lúa đã xuống giống. Trước đó, Sở NN&PTNT tỉnh khuyến cáo bà con không xuống giống sau ngày 10/3. Đối với các khu vực có độ mặn duy trì ở mức cao (trên 1g/l) thực hiện cắt vụ Xuân Hè để chuyển sang sản xuất vụ Hè Thu 2020. Để trữ ngọt cho sản xuất, tỉnh phối hợp với tỉnh Long An đắp 6 đập là Bà Hai Màng, Ông Nhượng, Bà Định, Thủ Cồn, La Khoa, Bến Kè và các cống trên Quốc lộ 62. Đồng thời, xây dựng đập thép ngăn mặn, trữ ngọt trên kênh Nguyễn Tấn Thành để phục vụ sản xuất trên 80.000ha và cung cấp nước sinh hoạt cho hơn 800.000 hộ dân của huyện Châu Thành, TP Mỹ Tho và các huyện phía Đông. Tỉnh cũng bố trí 10 thuyền máy bơm tổng công suất 2.200m3/h, tổ chức 12 điểm cấp nước, vận hành 8 giếng khoan, mở 67 vòi nước công cộng cấp nước miễn phí cho các hộ dân ven biển, ven sông… Đến nay, tỉnh đã bảo đảm nước sinh hoạt cho hơn 1,1 triệu hộ dân, gồm 800.000 hộ ở Tiền Giang và 300.000 hộ ở Long An.
Tỉnh Bến Tre cùng nhiều đơn vị, doanh nghiệp và cá nhân hỗ trợ bồn nước, thùng chứa nước, máy lọc nước để cấp phát cho bà con trong tỉnh. Đặc biệt, tỉnh vận động được nhiều phương tiện của các đơn vị hải quân, Quân khu 9 và nhiều tổ chức tham gia chở nước sinh hoạt cung cấp cho người dân trong thời gian qua.
