Dấu xưa ở đất Mũi

Dấu vết về sự có mặt của người Việt ở mũi Cà Mau qua việc vua Tự Đức có sắc phong cho ông Nguyễn Văn Đức, người có công quy dân, lập ấp đầu tiên ở vùng Viên An.

Ngày xưa, xã Viên An chỉ là xóm nhỏ ở rạch Cái Xép. Thời kì Lê Văn Khôi nổi loạn chống triều đình nhà Nguyễn, đánh chiếm thành Phiên An (Gia Định) và 6 tỉnh Nam Kỳ (năm 1833), bọn giặc cướp Chà Và (hải tặc Mã Lai), dân địa phương quen gọi là giặc Tàu Ô (tàu có buồm đen), thường theo sông Cửa Lớn đến vùng An Viên để cướp của cải và bắt đàn bà con gái. Nguyễn Văn Đức là người can trường, giỏi võ nghệ, đã quy tập tráng đinh trong vùng dẹp giặc cướp tại rạch Đốc Neo (Nhưn Miên). Từ đó, dân chúng tôn ông làm thủ lĩnh, nhiều tráng đinh theo ông về mở đất và lập nên làng Viên An. Khi ông mất, dân làng lập đền thờ ông như một tiền hiền khai khẩn và vua Tự Đức đã ban sắc phong thần. Sắc phong được Bảo tàng tỉnh Cà Mau ghi nhận.

Năm Căn nổi tiếng với rừng đước, cây mắm, cây giá, cá thòi lòi, con vọp, ba khía, ốc len,… do vùng này xen lẫn mặn - ngọt theo mùa. Rừng đước Năm Căn ngày xưa rất hùng vĩ, chiếm trên 80% diện tích tự nhiên của huyện Duyên Hải (gồm 2 huyện Năm Căn và Ngọc Hiển ngày nay).

Làng nghề tôm khô ở xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn..
Làng nghề tôm khô ở xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn..

Gỗ đước ngày trước được khai thác chủ yếu để lấy than. Một tài liệu cũ cho biết, trước Cách mạng Tháng Tám (1945), than đước Cà Mau cung cấp 90% than đốt cho cả Nam Bộ. Theo sách “Cà Mau xưa” của tác giả Huỳnh Minh, trước năm 1960, vùng rừng đước Năm Căn có 838 lò than. Than đước có nhiệt lượng rất lớn, mỗi kí than đước cho đến 6.660 calo, gấp 2, 3 lần các loại than gỗ khác, chỉ sau than đá. Ngày xa xưa, địa điểm nằm bên bờ sông Cửa Lớn này xuất hiện 5 lò than đầu tiên, nên gọi là xóm Năm Căn, người trước truyền lại người sau, gọi mãi thành tên.

Ngoài rừng đước, Năm Căn còn có nhiều tôm, cua, cá, nhất là tôm, vì thời đó chỉ có tôm khô là có giá trị thương phẩm. Lúc bấy giờ dân khai thác tôm bằng cách đóng đáy. Cuối ngày, các chủ đáy hỏi nhau, hôm nay đáy anh kiếm được bao nhiêu? Người thì 5-7 chục kí; người hơn trăm kí. Tôm cá sau khi đem về được đổ trên mặt sàn rộng (thường nằm kề mép nước), gọi là liếp lựa. Trên liếp lựa người ta chỉ lựa bắt tôm thôi, còn cua thì để chúng tự do bò khỏi liếp, rơi rớt xuống nước, cá cũng bị gạt bỏ đi, thảng hoặc người ta mới bắt lại vài con cua gạch hay cá ngon, chủ yếu để làm mồi nhậu cho cánh đàn ông.

Còn tại bãi biển Rạch Tàu, người dân khai thác sò huyết (gọi là sạc sò) hết sức ngoạn mục. Người sạc sò ngồi trên một tấm ván, dùng chân đẩy nhẹ cho ván trượt đi trên mặt bùn. Cứ phát hiện một lỗ tròn trên bãi hay nghe tiếng cọ nhẹ dưới tấm ván, đưa tay lượm ngay một con sò, bỏ vào cái thùng gỗ trên ván. Bằng cách ấy, người lướt ván di chuyển trên bãi bùn, giống như trượt băng. Phương tiện thô sơ nhưng với tốc độ đáng ngạc nhiên, trong một buổi nước ròng, người sạc sò có thể di chuyển vài chục cây số.

Trên sông Cửa Lớn ngày trước người dân dùng lao để bắt cá dứa. Cá dứa là loại cá da trơn, mình trắng bạc, đuôi vàng lợt, có con nặng đến chục kí, thịt rất ngon. Cá dứa rất thích ăn trái mắm. Tháng 9, tháng 10 âm lịch vào mùa trái mắm rụng, trôi theo sông, cá dứa ăn no trái mắm nổi lên, trôi lờ đờ trên mặt nước. Người đi săn một tay cầm lao, một tay lách chèo, xuồng nhẹ nhàng nương theo nước. Mỗi lần ngọn xà búp phóng đi, người đánh cá kéo cọng dây dài nối với cây xà búp là thu về một con cá dứa.

Đã nói đến đặc sản của rừng ngập mặn Năm Căn, không thể bỏ qua món ba khía Rạch Gốc. Rạch Gốc nằm phía bờ biển Đông, cách mũi Cà Mau vài chục cây số. Cũng như hầu hết rừng đước, ở Rạch Gốc ba khía có quanh năm, nhưng hồi ấy người dân chỉ tập trung làm món ba khía muối vào mùa ba khía hội. Vào những đêm hội (cuối tháng 9 và 10 âm lịch), ba khía kéo nhau ra ven các sông rạch có dòng nước chảy đeo bám oằn cả thân cành các cây mắm, cây đước ven sông. Trên ghe, người đi bắt ba khía hội chuẩn bị sẵn lu, hũ có chứa nước muối hoà tan; sau khi bắt, ba khía được rửa sạch bằng nước sông và đổ ngay vào các lu, hũ, xem như cả việc khai thác và chế biến đều hoàn tất. Ba khía mùa hội đa phần là ba khía cái có nhiều gạch nên rất ngon.

Trước đây, vùng rừng Rạch Gốc có nhiều cây mắm đen, tháng 9, tháng 10 âm lịch là mùa trái mắm chín rụng. Lá và trái mắm đen tụ nhiều chất, nhất chất đạm, trong quá trình phân hủy, lá và trái mắm đen được các loài nấm tảo, các vi sinh vật kí sinh làm tăng lên từ 2 - 3 lần hàm lượng đạm, tạo nên nguồn thức ăn phong phú cho các loài thủy sản sống trên đất sa bồi ngập nước. Con ba khía Rạch Gốc thụ hưởng thứ tinh hoa này nên trở thành món ngon nổi tiếng.

Một thời, tôm khô Đất Mũi, than đước Năm Căn và ba khía Rạch Gốc có vai trò chỉ dẫn địa lí cho vùng rừng ngập mặn Cà Mau.

Trần Trọng Triết

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Sức vươn mạnh mẽ của CLB dưỡng sinh người cao tuổi huyện Cư Kuin

Sức vươn mạnh mẽ của CLB dưỡng sinh người cao tuổi huyện Cư Kuin

Hội NCT huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk có 9.000 hội viên. Những năm qua, phong trào tập luyện thể dục dưỡng sinh của NCT lan tỏa rộng rãi, giúp NCT rèn luyện nâng cao đời sống tinh thần, sức khỏe, góp phần phát triển phong trào thể dục thể thao trong huyện. CLB dưỡng sinh NCT huyện thành lập năm 2013, đến nay có 36 hội viên, làm nòng cốt trong phong trào dưỡng sinh NCT.
Google tôn vinh nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ

Google tôn vinh nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ

Hình ảnh Google Doodle tôn vinh nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ nhân dịp 10 năm được công nhận Di sản Văn hóa thế giới do nghệ sỹ Camelia Pham minh họa, thể hiện các nghệ sỹ biểu diễn Đờn ca tài tử.
Xứ Truồi mít ngọt, dâu thơm...

Xứ Truồi mít ngọt, dâu thơm...

"Xứ Truồi mít ngọt, dâu thơm/ Anh về làm rể canh, cơm đủ đầy/ Lại thêm “bánh ướt heo quay”/ Anh ăn mê mẩn, quên ngày, quên đêm…".
Thế giới diệu kì trong bộ sách "Ngỡ ngàng khám phá"

Thế giới diệu kì trong bộ sách "Ngỡ ngàng khám phá"

Thế giới xung quanh chúng ta vô cùng đa dạng, phong phú: từ những sinh vật to lớn, khổng lồ đến những vi sinh vật siêu nhỏ, nhỏ tới mức hàng triệu cá thể sống trên một chiếc râu con kiến… Và thế giới ấy hiện ra thật xinh đẹp, sống động qua từng trang sách trong bộ “Ngỡ ngàng khám phá” của nhà xuất bản sách thiếu nhi ADCBookiz.
Giao thoa văn hóa ẩm thực trong khu vực và thế giới

Giao thoa văn hóa ẩm thực trong khu vực và thế giới

Những ngày đầu tháng 12, Công viên Thống nhất bỗng trở nên sôi động lạ thường. Cùng với các hoạt động thường ngày như đi bộ thể dục, tập dưỡng sinh, dân vũ của người dân và NCT, vui chơi giải trí cuối tuần cho thanh niên, học sinh và các em nhỏ, Công viên đã dành một không gian cho Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2023. Đáng chú ý, lễ hội năm nay không chỉ hội tụ những sản phẩm ẩm thực đặc sắc từ các vùng miền trong cả nước, mà còn có các gian hàng của các quốc gia Mông Cổ, Ấn Độ, Đan Mạch, Iran, Srilanka, Azerbaijan, Myanmar, Philippines, Malaysia, Veneuzuela, Hàn Quốc, Lào, Campuchia, v.v.

Tin khác

Hội tụ tinh hoa ẩm thực trong nước và quốc tế

Hội tụ tinh hoa ẩm thực trong nước và quốc tế
Chiều 29/11, ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chủ trì buổi gặp mặt các cơ quan báo chí Trung ương và TP Hà Nội để trao đổi, cung cấp thông tin về Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2023 (Lễ hội). Tham dự có đại diện lãnh đạo các Sở, ngành của TP Hà Nội; UBND các quận, huyện, thị xã tham gia sự kiện; đông đảo phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội.

Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ

Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ
Xuất phát từ tình yêu đất nước, ông Lê Xuân Năm đã tạo nên bức tranh bản đồ Việt Nam được làm từ hàng trăm chiếc đĩa cổ.

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng
Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Nhớ “Áo mùa Đông”

Nhớ “Áo mùa Đông”
Thời còn khỏe, mỗi năm nghe gió heo may về, mẹ tôi lại nhẩm thầm câu hát trong bài “Áo mùa Đông”: “Gió bấc tới đây xào xạc rung cây lá lá bay, một mùa đông bao người đan áo”. Bởi không khí lạnh về khiến mẹ lại nhớ về phong trào “Mùa đông binh sĩ” hồi chín năm chống Pháp, động viên hậu phương tặng áo ấm cho bộ đội.

Làng cổ Yên Phú có 2 ngôi đền thờ tướng quân Đoàn Thượng

Làng cổ Yên Phú có 2 ngôi đền thờ tướng quân Đoàn Thượng
Làng Yên Phú, xã Giai Phạm, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên là ngôi làng cổ nổi danh với tên gọi “làng có 4 ngôi đền” đang thờ phụng nhiều bậc kì tài của dân tộc. Trong đó, có đền Trà Lôi và đền Dẫn Ngự đã được hơn 600 năm tuổi đang cùng thờ Đức Thánh Đông Hải Đại Vương Đoàn Thượng, một đại trung thần thời nhà Lý đồng thời được tôn phong là cụ Tổ dòng họ Đoàn tại Việt Nam.

Một thoáng Đài Loan

Một thoáng Đài Loan
Nói là tới Đài Loan (Trung Quốc) thực ra chỉ quanh quẩn ở Thủ phủ Đài Bắc, loáng vài hôm đã về, nhưng cũng nhiều vương vấn…

UNESCO ra nghị quyết vinh danh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

UNESCO ra nghị quyết vinh danh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác
Được ủy quyền của Bộ trưởng Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên dẫn đầu đoàn đại biểu Bộ Y tế Việt Nam tham dự kỳ họp lần thứ 42 Đại Hội đồng UNESCO từ ngày 20 - 22/11/2023, tại Paris, CH. Pháp.

Khởi công xây dựng dự án Tháp Kim Thành tại Lào Cai

Khởi công xây dựng dự án Tháp Kim Thành tại Lào Cai
Ngày 18/11, dự án Tháp Kim Thành (thuộc Khu tổ hợp công viên cảnh quan, văn hóa, tâm linh Kim Thành, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai) đã chính thức được khởi công xây dựng. Dự án do Giáo hội Phật giáo Việt Nam làm chủ đầu tư và Tập đoàn T&T Group là đơn vị phát tâm công đức một phần kinh phí xây dựng dự án.

CLB thơ lục bát Dáng Quê: Ngôi nhà chung của những người yêu thơ

CLB thơ lục bát Dáng Quê: Ngôi nhà chung của những người yêu thơ
Với phương châm “Sống vui, sống khỏe, sống có ích”, từ ngày thành lập đến nay, hoạt động của CLB thơ lục bát Dáng Quê, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh diễn ra rất sôi nổi, thúc đẩy phong trào văn nghệ ở địa phương đi vào chiều sâu. Với các thành viên của CLB, sáng tác thơ không chỉ thỏa mãn niềm đam mê tuổi già mà còn là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống.

Ban Thường vụ Đảng ủy xã Đoàn Thượng gặp mặt các cụ cao niên họ Đoàn

Ban Thường vụ Đảng ủy xã Đoàn Thượng gặp mặt các cụ cao niên họ Đoàn
Ngày 15/11, Ban Thường vụ Đảng ủy xã Đoàn Thượng (huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương) đã có buổi gặp mặt các cụ cao niên trong dòng tộc họ Đoàn, tại đình Trà Lôi và đình Dẫn Ngự - nơi thờ Đức Thánh Đông Hải Đại vương Đoàn Thượng.

Những “tâm hồn Nga”... dưới trời Thu Hà Nội

Những “tâm hồn Nga”...  dưới trời Thu Hà Nội
Như sự “hữu duyên “của đất trời”, họ mỗi người mỗi quê, và xuất phát điểm cũng chẳng ai giống ai, nhưng họ lại có một điểm chung, như cái đích là nước Nga xa xôi (mà hồi đó vẻn vẹn gói gọn trong 4 chữ cái CCCP).

Ngôi chùa mỗi ngày có hàng trăm con khỉ ghé thăm

Ngôi chùa mỗi ngày có hàng trăm con khỉ ghé thăm
Nằm trong quần thể danh thắng quốc gia Kim Sơn, thuộc huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, chùa Linh Ứng gây ấn tượng với du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng. Điều kì lạ là, mỗi ngày ngôi chùa này còn đón hàng trăm con khỉ hoang ghé thăm...

Sức sống của CLB thơ ca

Sức sống của CLB thơ ca
Có đến dự một buổi sinh hoạt hằng tháng của CLB Thơ Ca phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội mới thấy được bầu đam mê nhiệt huyết, sự chuẩn bị chu đáo, kĩ lưỡng từ Ban Chủ nhiệm đến các hội viên CLB.

Lan tỏa mạnh mẽ phong trào văn hóa, thể thao NCT

Lan tỏa mạnh mẽ phong trào văn hóa, thể thao NCT
Dư âm của không khí sôi động những ngày tham gia Liên hoan tiếng hát NCT (Liên hoan) khu vực và toàn quốc vẫn đang lan tỏa, đến từng địa phương, tổ chức Hội và cộng đồng khu dân cư. Là địa phương đăng cai tổ chức Liên hoan khu vực 1, với thành tích xuất sắc tại Liên hoan khu vực và toàn quốc, Hội NCT tỉnh Hà Tĩnh nằm trong tốp đầu cả nước về phong trào văn hóa văn nghệ, thể thao NCT.

Nâng cao nhận thức cấp ủy, chính quyền và xã hội về NCT

Nâng cao nhận thức cấp ủy, chính quyền và xã hội về NCT
Ngày 4/11, tại Nhà thi đấu Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao quận Bắc Từ Liêm đã diễn ra Ngày hội sức khỏe NCT Cụm thi đua số 1 (Hội NCT TP Hà Nội). Chương trình do Hội NCT Cụm thi đua số 1 phối hợp với Công ty CP Truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt (Công ty Sao Đại Việt) - thành viên Hội Giáo dục Chăm sóc sức khỏe cộng đồng (GDCSSKCĐ) Việt Nam tổ chức.
Xem thêm
Tuyến phố Châu Âu phiên bản Việt sẽ xuất hiện tại Long An

Tuyến phố Châu Âu phiên bản Việt sẽ xuất hiện tại Long An

Ngày 9/12 tới đây, Đại lộ thương mại tại trung tâm huyện Đức Hòa – Long An sẽ được khai trương tại đường 3/2, mở đầu cho chuỗi sự kiện giải trí và ẩm thực sôi động nhất từ trước đến nay. Bạn đã sẵn sàng đắm mình vào chuỗi các lễ hội vui tươi, hứa hẹn sẽ mang đến những trải nghiệm bùng nổ, “đốt cháy” mọi giác quan?
Đón Noel sớm: Cha mẹ nô nức đưa con đi check in “Khu rừng pha lê” cách hồ Hoàn Kiếm 14km

Đón Noel sớm: Cha mẹ nô nức đưa con đi check in “Khu rừng pha lê” cách hồ Hoàn Kiếm 14km

Như một món quà gửi tặng cư dân và chào đón năm mới 2024, chủ đầu tư Thành phố xanh Ecopark thiết kế “Khu rừng pha lê” lung linh với cây thông khổng lồ, liên tục đổi màu với 16 sắc màu rực rỡ. Tại “khu rừng pha lê”, tuyết cũng rẽ rơi thật dày để cư dân và
Cáp treo hay cách để phát triển du lịch bền vững?

Cáp treo hay cách để phát triển du lịch bền vững?

Bên cạnh những di sản thiên nhiên và văn hóa được UNESCO công nhận, hình ảnh du lịch Việt Nam với bạn bè quốc tế trong thời đại mới còn gắn liền với những công trình đáng kinh ngạc như cáp treo, được truyền thông thế giới khen ngợi là cách để phát triển d
Lịch sử đối đầu, nhận định Tottenham vs West Ham, 3 giờ 15 ngày 08/12

Lịch sử đối đầu, nhận định Tottenham vs West Ham, 3 giờ 15 ngày 08/12

Trận đấu giữa Tottenham vs West Ham diễn ra vào lúc 3 giờ 15 ngày 08/12. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Tottenham vs West Ham, nhận định Tottenham vs West Ham và dự kiến đội hình hai bên.
Link xem bóng đá MU vs Chelsea hôm nay, 03h15 ngày 7/12

Link xem bóng đá MU vs Chelsea hôm nay, 03h15 ngày 7/12

Cập nhật link xem bóng đá MU vs Chelsea hôm nay, 03h15 ngày 7/12. Link xem trực tiếp bóng đá trên Internet, điện thoại được cập nhật liên tục phục vụ quý độc giả quan tâm.
Việt Nam chính thức sở hữu bản quyền phát sóng EURO 2024

Việt Nam chính thức sở hữu bản quyền phát sóng EURO 2024

Ngày 6/12, Tổng công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) tổ chức sự kiện công bố bản quyền phát sóng EURO 2024.
Những bông hoa cuối ngày

Những bông hoa cuối ngày

Màn đêm buông xuống, thành phố đã lên đèn. Mùa này trời nhanh tối, đúng là ngày tháng mười chưa cười đã tối. Hân lo lắng vội tỉa tót những bông hoa còn lại, bó chúng thành những bó nhỏ rồi xịt nước lên cho tươi tắn.
Sóng yên

Sóng yên

Hải đi ngang qua lớp của một cô giáo. Nhìn trên bục giảng, đóa hoa hồng trắng được cắm rất tinh tế trong một cái giỏ xinh xắn. Ngoài cửa có một chậu nước và cái khăn mặt để lau tay vắt trên một cái giá nhỏ bên cạnh.
Bà tôi

Bà tôi

- Bà ốm rất nặng! Em về ngay! - Chiếc điện thoại di động phát ra tín hiệu, đằng kia tiếng chị ruột tôi mếu máo báo tin buồn..
Thí sinh mang 2 dòng máu Việt - Nga đạt quán quân cuộc thi "Tìm kiếm tài năng MC nhí 2023"

Thí sinh mang 2 dòng máu Việt - Nga đạt quán quân cuộc thi "Tìm kiếm tài năng MC nhí 2023"

Sau gần 3 tháng khởi động với sự tham gia của 300 thí sinh tiểu học, trung học cở sở tại TP. HCM, Tây Ninh, Bến Tre, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang, Đắk Lắk, Bình Định, chương trình “Tìm kiếm Tài năng MC nhí 2023” đã thành công tốt đẹp với đêm chung kết vừa diễn ra tại Đài Phát thanh - Truyền hình Tây Ninh.
“Viên đá ngũ sắc” – những giọt nước mắt hạnh phúc cho 17 năm

“Viên đá ngũ sắc” – những giọt nước mắt hạnh phúc cho 17 năm

Dưới ánh đèn sân khấu lung linh, bức tranh tình yêu và hy vọng mở ra trước mắt khán giả trong vở nhạc kịch "Viên đá ngũ sắc".
Từ Charlie Puth đến Maroon 5: Dấu ấn tầm vóc quốc tế của lễ hội âm nhạc 8Wonder

Từ Charlie Puth đến Maroon 5: Dấu ấn tầm vóc quốc tế của lễ hội âm nhạc 8Wonder

Cuộc “đổ bộ” của những ngôi sao âm nhạc hàng đầu thế giới, từ Charlie Puth đến Maroon 5 đã cho thấy độ “chịu chơi” của 8Wonder khi các nghệ sĩ đều đang ở đỉnh cao sự nghiệp và có hàng triệu người hâm mộ trên toàn cầu. Hơn hết, 8Wonder được kỳ vọng sẽ trở
Phiên bản di động