Vụ án tranh chấp Hợp đồng tín dụng giữa Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam-Chi nhánh tỉnh Thái Bình (VietinBank - Thái Bình) với Xí nghiệp dệt (XND) Hồng Quân là một trong những vụ án “bi hài” nhất trong hoạt động tố tụng và thi hành án dân sự.
Trải qua gần 10 năm, 2 lần xét xử sơ thẩm, 2 lần xét xử phúc thẩm và 1 lần xét xử Giám đốc thẩm, nhưng hầu như phán quyết của các cấp Tòa chẳng những không làm rõ bản chất của vụ án, mà còn có dấu hiệu vi phạm tố tụng nghiêm trọng, khiến dư luận xã hội hoài nghi về cán cân công lí và đòi hỏi cần có bản án tái thẩm đúng pháp luật!...
Hồ sơ vụ án cho thấy: Ngày 30/3/2010, VietinBank-Thái Bình có đơn khởi kiện XND Hồng Quân đến TAND tỉnh Thái Bình, yêu cầu XND Hồng Quân trả tiền gốc và lãi của 2 Hợp đồng tín dụng số 02-DH, ngày 11/7/2001 và số 02/2006, ngày 29/12/2006, đến thời điểm ngày 28/3/2010, với tổng số tiền cả gốc và lãi là 50,9 tỉ đồng và 21.398 USD.
 |
| Bản án Giám đốc thẩm của TAND Tối cao số 26 và Kháng nghị Giám đốc thẩm số 15 và số 264 của Viện trưởng Viện KSND Tối cao. |
Ngày 15/4/2011, TAND tỉnh Thái Bình đã đưa vụ án xét xử sơ thẩm, tuyên buộc XND Hồng Quân phải trả cho VietinBank - Thái Bình toàn bộ nợ gốc, nợ lãi, nợ quá hạn của 2 Hợp đồng tín dụng nêu trên, tính đến ngày 11/7/2011, với tổng số tiền là 58,28 tỉ đồng. Nếu XND Hồng Quân không trả được nợ, thì VietinBank-Thái Bình có quyền yêu cầu Cục Thi hành án dân sự tỉnh Thái Bình phát mại toàn bộ tài sản thế chấp bảo đảm theo 6 Hợp đồng thế chấp: số 18/HĐ ngày 24/6/1998; số 09/HĐTC ngày 27/3/1999; số 06/HĐTC ngày 21/7/2003; số 07/HĐTC ngày 30/6/2004; số 01/HĐTC ngày 20/5/2005 và số 02/HĐTC ngày 20/5/2005.
XND Hồng Quân có đơn kháng cáo phản tố toàn bộ nội dung bản án. Ngày 11/5/2011, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Thái Bình đã ban hành Kháng nghị số 05/QĐ-KNPT kháng nghị Bản án sơ thẩm số 03/2011/KDTM ngày 15/4/2011 của TAND tỉnh Thái Bình, theo hướng chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của XND Hồng Quân.
Ngày 17/10/2011, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã mở phiên Tòa phúc thẩm tuyên hủy Bản án sơ thẩm số 03/2011/KDTM ngày 15/4/2011 của TAND tỉnh Thái Bình. Chuyển hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Thái Bình giải quyết lại vụ án.
Ngày 4/1/2012, TAND tỉnh Thái Bình tiến hành thụ lí vụ án theo quy định của pháp luật. VietinBank - Thái Bình tiếp tục yêu cầu XND Hồng Quân phải trả với tổng số tiền cả gốc và lãi tính đến ngày 5/1/2012 là 64,12 tỉ đồng. XND Hồng Quân giữ nguyên nội dung đơn phản tố, yêu cầu VietinBank - Thái Bình phải bồi thường thiệt hại ngoài Hợp đồng cho Xí nghiệp là 63,11 tỉ đồng. Ngoài ra, bà Đinh Thị Thu, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan yêu cầu độc lập tham gia tố tụng và bác bỏ yêu cầu của VietinBank - Thái Bình.
Tuy nhiên, tại phiên Tòa sơ thẩm ngày 15/4/2013, HĐXX sơ thẩm TAND tỉnh Thái Bình vẫn tuyên buộc XND Hồng Quân phải trả cho VietinBank- Thái Bình tổng số tiền cả gốc và lãi tính đến ngày 9/4/2013 là 55,1 tỉ đồng. Nếu không trả được nợ buộc XND Hồng Quân cùng 6 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là bà Vũ Thị Gái, ông Đinh Quang Sáng, ông Đinh Hồng Quang, bà Đinh Thị Thanh Xuân, bà Nguyễn Thị Hải Yến và bà Đinh Thị Thu phải bàn giao toàn bộ nhà xưởng, thiết bị máy móc đã được thế chấp cho VietinBank-Thái Bình.
Ngày 25/4/2013, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định Kháng nghị phúc thẩm số 08/QĐKN, đề nghị Tòa phúc thẩm TAND Tối cao xét xử theo trình tự phúc thẩm để sửa phần tính lãi suất của án sơ thẩm, bởi VietinBank - Thái Bình đã có lỗi, không làm hết trách nhiệm của mình trong việc xử lí tài sản thế chấp mà 2 bên đã thỏa thuận. XND Hồng Quân không có lỗi trong việc này. Do đó, từ thời điểm tháng 9/2008, XND Hồng Quân cũng không phải chịu trách nhiệm về toàn bộ nợ lãi phát sinh.
Ngày 20/1/2014, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã mở phiên Tòa phúc thẩm bác Kháng nghị của Viện KSND tỉnh Thái Bình, bác kháng cáo của XND Hồng Quân và kháng cáo của 6 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Tuyên buộc XND Hồng Quân phải trả cho VietinBank- Thái Bình tổng số tiền cả gốc và lãi tính đến ngày 9/4/2014 là 71,49 tỉ đồng. Nếu XND Hồng Quân không trả được nợ, buộc XND và 6 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan phải bàn giao toàn bộ nhà xưởng, thiết bị cho Vietin Bank - Thái Bình phát mại. Đồng thời, HĐXX cũng bác toàn bộ yêu cầu phản tố của XND Hồng Quân và yêu cầu độc lập tố tụng của bà Đinh Thị Thu, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án.
Ngày 4/12/2015, Viện trưởng Viện KSND Tối cao đã ban hành Quyết định Kháng nghị Giám đốc thẩm số 15/2015/KTTM-KN và ngày 13/7/2017, ban hành tiếp Quyết định bổ sung Kháng nghị Giám đốc thẩm số 264/QĐ-VKS-KDTM, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét xử Giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án phúc thẩm số 09/2017/KDTM-PT ngày 20/1/2014 của TAND Tối cao tại Hà Nội và Bản án sơ thẩm số 01/2013/KDTM-ST, ngày 15/4/2013 của TAND tỉnh Thái Bình. Giao hồ sơ vụ án về TAND tỉnh Thái Bình để tạm đình chỉ vụ án và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thái Bình xem xét, xử lí đối với các cá nhân gây ra thiệt hại về tài sản theo quy định của pháp luật hình sự.
Căn cứ vào Kháng nghị của Viện trưởng Viện KSND Tối cao và Đơn khiếu nại của XND Hồng Quân và 6 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, ngày 7/9/2017, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã ban hành Quyết định Giám đốc thẩm số 26/2017/KDTM-GĐT đã Quyết định chấp nhận một phần Kháng nghị của Viện trưởng Viện KSND Tối cao. Sửa một phần nội dung duy trì lãi quá hạn. Giữ nguyên các quyết định khác của bản án phúc thẩm. Có nghĩa là phán quyết của Giám đốc thẩm chỉ sửa một phần nội dung theo lí thuyết về tính lãi suất sau phán quyết của án phúc thẩm, còn bản chất vụ việc thì không có gì thay đổi. Trong khi đó các vi phạm về tố tụng, về nội dung án sơ thẩm, phúc thẩm là rất nghiêm trọng, đã được Kháng nghị của Viện trưởng Viện KSND Tối cao nêu ra, nhưng cũng không được án Giám đốc thẩm khắc phục(!?). Điều bi hài là thể hiện tại đơn khởi kiện của VietinBank - Thái Bình cũng như trên các án văn của các bản án sơ thẩm, phúc thẩm, Giám đốc thẩm đều không thể hiện địa chỉ thường trú của 6 người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là bà Gái, ông Quang, ông Sáng, bà Xuân, bà Yến và bà Thu. Không đưa 6 người này vào tham gia tố tụng, nhưng lại buộc 6 người phải thi hành quyết định của bản án là vi phạm tố tụng nghiêm trọng, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân theo luật định.
Mặt nữa, theo đơn phản tố của XND Hồng Quân, đến ngày 10/4/2008, toàn bộ tài sản thế chấp bảo đảm của 6 Hợp đồng thế chấp của XND Hồng Quân với VietinBank - Thái Bình thuộc quyền định đoạt của VietinBank là có cơ sở. Các án sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm chưa xem xét làm rõ trách nhiệm của VietinBank - Thái Bình trong việc thẩm định tài sản thế chấp vay, quản lí, bảo quản và xử lí tài sản thế chấp đã vi phạm nghiêm trọng chế tài quy định của hoạt động tín dụng, bộc lộ vụ án chưa khách quan, đúng pháp luật, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, làm thất thoát tài sản của Nhà nước. (Còn nữa)
