Sức khỏe não bộ

Ở kì 11 và kì 12 chúng tôi đã trình bày về vấn đề: “Suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi” trong đó có nhắc đến bệnh Alzheimer. Để mọi người hiểu hơn về chứng bệnh này xin được trình bày những điều cần biết về căn bệnh dễ mắc ở NCT này…

1. Bệnh Alzheimer là gì?

Bệnh Alzheimer là một bệnh lí về não gây ra các vấn đề về trí nhớ, suy nghĩ và hành vi. Được đặc trưng bởi những thay đổi trong não, bao gồm các mảng amyloid và sợi thần kinh dẫn đến mất tế bào thần kinh và các kết nối của chúng. Những thay đổi này ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và suy nghĩ của người bệnh. Các triệu chứng của bệnh thường phát triển từ từ và nặng dần theo thời gian. Khi bệnh phát triển đến giai đoạn nặng sẽ gây ảnh hưởng tới các công việc hằng ngày của người bệnh.

Mặc dù yếu tố nguy cơ lớn nhất được biết là tuổi càng càng cao thì nguy cơ bị bệnh càng tăng và phần lớn những người bị bệnh đều từ 65 tuổi trở lên, nhưng bệnh Alzheimer không phải là một phần của quá trình lão hóa bình thường. Có khoảng 200.000 người Mỹ dưới 65 tuổi đã mắc bệnh Alzheimer, những trường hợp này còn được gọi là Alzheimer khởi phát sớm.

Hiện tại, vẫn chưa có cách chữa bệnh Alzheimer hiệu quả, các phương pháp điều trị chủ yếu nhằm cải thiện các triệu chứng của bệnh. Mặc dù các phương pháp điều trị hiện tại không thể ngăn chặn bệnh Alzheimer tiến triển, nhưng có thể tạm thời làm chậm các triệu chứng sa sút trí tuệ và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

2. Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer

Các nguyên nhân có thể bao gồm sự kết hợp của những thay đổi liên quan đến tuổi trong não, cùng với các yếu tố di truyền, môi trường và lối sống. Tầm quan trọng của các yếu tố này đối với việc tăng hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh ở các bệnh nhân là khác nhau.

2.1. Lão hóa và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Tuổi cao không gây ra bệnh Alzheimer nhưng nó lại là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất được biết đến đối với căn bệnh này. Số người mắc căn bệnh này tăng gấp đôi cứ sau 5 năm, kể từ 65 tuổi trở đi. Và có khoảng một phần ba số người từ 85 tuổi trở lên có thể mắc bệnh Alzheimer.

Các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu xem làm thế nào mà những thay đổi liên quan đến tuổi tác trong não có thể gây hại cho tế bào thần kinh và ảnh hưởng đến các loại tế nào khác góp phần gây ra tổn thương Alzheimer. Những thay đổi liên quan đến tuổi ở não bao gồm: Teo một số bộ phận của não, viêm, tổn thương mạch máu, sản xuất các phân tử không ổn định được gọi là gốc tự do và phá vỡ sản xuất năng lượng trong các tế bào.

Cần phải nhấn mạnh một điều đó là tuổi tác chỉ là một trong các yếu tố nguy cơ gây bệnh Alzheimer. Bởi có nhiều người sống ở độ tuổi 90 trở lên mà không hề mắc chứng mất trí nhớ.

2.2. Yếu tố di truyền và bệnh Alzheimer

Nhiều người lo lắng mắc phải bệnh Alzheimer, đặc biệt là nếu có một thành viên trong gia đình mắc bệnh. Có tiền sử gia đình mắc bệnh không có nghĩa là chắc chắn bạn cũng sẽ mắc bệnh. Nhưng nó có thể làm bạn có nhiều khả năng phát triển bệnh hơn.

Các gen của một con người được thừa hưởng từ cha mẹ ruột của họ, có thể ảnh hưởng tới khả năng họ mắc bệnh Alzheimer. Các yếu tố di truyền là những thay đổi hoặc khác biệt về gen có thể ảnh hưởng đến khả năng bị bệnh.

Bệnh Alzheimer có thể được chia ra thành hai loại đó là Alzheimer khởi phát sớm và Alzheimer khởi phát muộn.

2.2.1. Bệnh Alzheimer khởi phát muộn

Hầu hết các bệnh nhân bị bệnh Alzheimer đều là khởi phát muộn. Các triệu chứng trở nên rõ ràng vào giữa những năm 60 tuổi. Các nhà nghiên cứu không tìm thấy một gen cụ thể nào trực tiếp gây ra dạng khởi phát muộn của bệnh.

2.2.2. Bệnh Alzheimer khởi phát sớm

Bệnh Alzheimer khởi phát sớm xảy ra trong khoảng từ 30 đến 60 tuổi và chỉ chiếm chưa đến 10% tổng số người mắc bệnh Alzheimer. Một số trường hợp gây ra bởi một sự thay đổi di truyền ở một trong ba gen. Đối với các trường hợp khác, nghiên cứu cho thấy các thành phần di truyền khác có liên quan. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu để xác định các biến thể rủi ro di truyền liên quan tới bệnh Alzheimer khởi phát sớm.

2.3. Các yếu tố sức khỏe, môi trường và lối sống có thể góp phần gây ra bệnh Alzheimer

Các nghiên cứu cho thấy rằng, ngoài yếu tố di truyền thì còn các yếu tố khác có thể gây nên bệnh Alzheimer và làm cho tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn. Đó là: Tình trạng sức khỏe, môi trường sống và lối sống của mỗi người. Các tình trạng sức khỏe như bệnh tim, đột qụy, huyết áp cao, tiểu đường và béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nếu môi trường sống bị ô nhiễm và thói quen lười tập luyện cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Các nghiên cứu đang thực hiện sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn liệu việc làm giảm các yếu tố nguy cơ đối với tình trạng này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer hay không?

Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, hoạt động thể chất thường xuyên, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, tinh thần thoải mái có liên quan đến việc giúp mọi người khỏe mạnh khi có tuổi. Những yếu tố này cũng có thể giúp làm giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và bệnh Alzheimer (còn tiếp)